سید سالار اجتهدنژاد کاشانی؛ نسرین‌السادات قوامی
دوره 6، 3-4 ، مهر 1391، ، صفحه 5-26
چکیده
مقالۀ حاضر به بررسی جامعهشناختی تمایزهای نظری میان دو مفهوم زیارت و سیاحت به‌عنوان دو نوع کنش اجتماعی و دو مفهوم دارای قرابت با سبک‌های متمایز زندگی می‌پردازد و دو پدیدۀ زائر و سیاح را به‌عنوان دو هویت گفتمانی مورد مطالعه قرار میدهد و بر این اساس به جستجوی این تمایز در تجربیات سه نسل از کارمندان دانشگاه شهید بهشتی می‌پردازد ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به بررسی جامعهشناختی تمایزهای نظری میان دو مفهوم زیارت و سیاحت به‌عنوان دو نوع کنش اجتماعی و دو مفهوم دارای قرابت با سبک‌های متمایز زندگی می‌پردازد و دو پدیدۀ زائر و سیاح را به‌عنوان دو هویت گفتمانی مورد مطالعه قرار میدهد و بر این اساس به جستجوی این تمایز در تجربیات سه نسل از کارمندان دانشگاه شهید بهشتی می‌پردازد و میکوشد تفاوتهای نسلی موجود در تجربۀ زیستۀ این سه نسل را درخصوص زیارت و سیاحت آشکار سازد. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش از تکنیک مصاحبۀ عمیق استفاده شده و به این منظور با 15 نفر از کارمندان سه نسل این دانشگاه مصاحبههایی انجام گرفته است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که کاهشی محسوس در گرایش نسل سوم پاسخگویان به مقولۀ زیارت در مقایسه با نسلهای اول و دوم حاصل شده است. همچنین در ذهنیتهای پاسخگویان تمایزی مفهومی میان سیاحت و زیارت اماکن مذهبی خارج از کشور وجود دارد. این تمایز میان سیاحت و سفرهای زیارتی داخل کشور کمتر به چشم میخورد.
مهدی امیر کافی؛ شکوفه فتحی
دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 5-41
چکیده
دلبستگی به مکان مسکونی مبین احساس تعلقی است که افراد نسبت به محله مسکونی خود دارند.این پیونده های عاطفی<به ویژه با خاطرات،تجربیات و حوادث مهم زندگی اشخاص مرتبط است.دلبستگی به محیط های مسکونی از آن رو اهمیت دارد که عمل جمعی را تسهیل میکند،مشارکت سازمانی را افزایش میدهد،سرمایه گذاری را تشویق میکند و فرصت مناسبی جهت رشد و توسعه اجتماعی ...
بیشتر
دلبستگی به مکان مسکونی مبین احساس تعلقی است که افراد نسبت به محله مسکونی خود دارند.این پیونده های عاطفی<به ویژه با خاطرات،تجربیات و حوادث مهم زندگی اشخاص مرتبط است.دلبستگی به محیط های مسکونی از آن رو اهمیت دارد که عمل جمعی را تسهیل میکند،مشارکت سازمانی را افزایش میدهد،سرمایه گذاری را تشویق میکند و فرصت مناسبی جهت رشد و توسعه اجتماعی محلات مسکونی فراهم می سازد.تحقیق حاضر با بهره گیری از الگوی نظام مند ،مفهوم ارزش کاربری محله مسکونی و نظریه بی سازمانی اجتماعی،به مطالعه دلبستگی به محله مسکونی می پردازد و علل آن را مورد بررسی قرار میدهد.این تحقیق از نوع پیمایشی است که در آن با استفاده از نمونه خوشه ای چند مرحله ای با 320 نفر از افراد بالای 20 سال ،ساکن در مناطق مسکونی شهر کرمان مصاحبه شده است که در بین آنها،اطلاعات 300 پرسشنامه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.یافته ها نشان داد که متغیرهای پیوندهای اجتماعی محلی ،دسترسی به امکانات و تسهیلات ،احساس امنیت و نظم اجتماعی،اثرات معنی داری بر دلبستگی به محله مسکونی دارند.همچنین،تاثیر غیرمستقیم متغیر مدت اقامت که از طریق پیوندهای اجتماعی محلی صورت می گیرد،بیش از تاثیر مستقیم آن بر متغیرهای وابسته است.در مجموع نتایج تاثیر رگرسیون،نشان میدهد که متغیرهای اصلی تحقیق 59 درصد از تغییرات دلبستگی به محله مسکونی را تبیین کرده است.
سوسن باستانی
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 5-5
چکیده
سومین ویژه‌نامه انگلیسی این مجله با همکاری دفتر انجمن جامعه‌شناسی ایران در استان فارس و بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز منتشر می‌شود. آنها که خواننده شماره‌های پیشین مجله مطالعات اجتماعی ایران بوده‌اند استحضار دارند که این مجله، به‌عنوان دومین مجله علمی-پژوهشی انجمن جامعه‌شناسی ایران، به‌صورت نیمه‌متمرکز و با همکاری گروههای ...
بیشتر
سومین ویژه‌نامه انگلیسی این مجله با همکاری دفتر انجمن جامعه‌شناسی ایران در استان فارس و بخش جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز منتشر می‌شود. آنها که خواننده شماره‌های پیشین مجله مطالعات اجتماعی ایران بوده‌اند استحضار دارند که این مجله، به‌عنوان دومین مجله علمی-پژوهشی انجمن جامعه‌شناسی ایران، به‌صورت نیمه‌متمرکز و با همکاری گروههای علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی دانشگاه‌ها یا گروههای تخصصی و دفاتر استانی انجمن جامعه‌شناسی ایران منتشر می‌شود و در هر شماره به موضوعی ویژه یا به مسایل اجتماعی-منطقه‌ای خاص می‌پردازد. در عین حال، مجله با تصویب هیأت تحریریه مقاله‌های منتخب همایش‌های علمی را هم پس از طی فرآیند داوری منتشر میکند. هدف از شیوه غیرمتمرکز انتشار مجله، جلب مشارکت گسترده‌تر همکاران و پژوهشگران در تولید و انتشار مقاله‌های علمی-پژوهشی است.
جا دارد از همکاران گرامی دفتر انجمن جامعه‌شناسی ایران در استان فارس و گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز، به‌ویژه استاد ارجمند دکتر عبدالعلی لهسایی‌زاده، دکتر بیژن خواجه‌نوری، دکتر علی‌یار احمدی که به ترتیب به‌عنوان سردبیر مهمان، مدیر اجرایی داخلی و مدیر دفتر انجمن در استان فارس، تلاش فراوانی در فراهم آمدن این شماره داشتهاند صمیمانه سپاسگزاری شود.
غلامرضا اسکندریان؛ هادی برغمدی
دوره 10، 4(اولین ویژه نامه فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن گفتمان علم) ، دی 1395، ، صفحه 5-33
چکیده
تحولات دهه‌ها‌ی اخیر، دانشگاه‌های ایران را با تغییرات و تحولاتی همراه کرده است که در نتیجه‌ی آن تمرکز بر برنامه‌های فرهنگی از وزن و اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است. ورود به حوزه‌ی برنامه‌ریزی فرهنگی، همانند هر حوزه‌ی دیگری، نیازمند در اختیار داشتن شناخت دقیق از ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای افراد (دانشجویان) است چرا که ...
بیشتر
تحولات دهه‌ها‌ی اخیر، دانشگاه‌های ایران را با تغییرات و تحولاتی همراه کرده است که در نتیجه‌ی آن تمرکز بر برنامه‌های فرهنگی از وزن و اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است. ورود به حوزه‌ی برنامه‌ریزی فرهنگی، همانند هر حوزه‌ی دیگری، نیازمند در اختیار داشتن شناخت دقیق از ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای افراد (دانشجویان) است چرا که هر سیاستی سرانجام با مخاطبانی سر و کار دارد که باید آن را بپذیرند. بنابراین می‌توان شناخت وضع موجود را به عنوان پیش شرط برنامه‌ریزی فرهنگی معرفی کرد. مهمترین هدف این مقاله، شناسایی وضعیت موجود و بررسی ویژگی‌های فرهنگی دانشکده‌ها و دانشجویان رشته‌های هنر و در ادامه ارائه راهبردهایی در راستای برنامه‌ریزی فرهنگی است. مبنای این مقاله، پژوهشی کیفی است که در دو دانشگاه هنر و پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران اجرا شده است. روش مورد استفاده برای جمع‌آوری اطلاعات، انجام مصاحبه‌های عمیق ساختار نیافته و جلسات بحث گروهی متمرکز بوده است. مهمترین دستاورد این پژوهش، پاسخ مثبت به سوال اصلی طرح است؛ بدین معنی که میان وضعیت فرهنگی دانشجویان هنر و سایر دانشجویان تفاوت معنی‌دار دیده می‌شود اما نمی‌توان با این وجوه افتراق و تفاوت، به صورت سطحی و موردی برخورد نمود. نخستین گام برای مواجهه با این وجه افتراق، ریشه‌شناسی تفاوتهای مشاهده شده است که در این طرح به صورت تفصیلی صورت پذیرفت. نتایج بیانگر این امر بوده است که برخی از این تفاوت‌ها امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر و به عبارت دیگر از ویژگی‌های رشته‌های هنری است و بخشی نیز غیرطبیعی و امری قابل تامل و پیگیری است که به تشریح آن پرداخته‌ایم.
نوریه انصارین؛ حسن سرایی؛ باقر ساروخانی؛ فیروز راد
دوره 11، 1 (اولین ویژه نامه جامعه شناسی خانواده) ، فروردین 1396، ، صفحه 5-35
چکیده
خانواده و موضوعات مرتبط با آن یکی از مسائل جامعۀ کنونی است. قانون و نظام قانونگذاری را می‌توان ابزار مهمی جهت تسلط بر این حوزه به‌شمار آورد. هدف حقیق حاضر شناسایی گفتمان‌های مسلط خانواده در مجالس قانونگذاری ِدورۀ پهلوی دوم و تحلیل آنهاست. به‌این‌منظور، مذاکره‌های نمایندگان مجلس بیست‌ویکم و بیست‌وسوم‌با روش تحلیل گفتمان ...
بیشتر
خانواده و موضوعات مرتبط با آن یکی از مسائل جامعۀ کنونی است. قانون و نظام قانونگذاری را می‌توان ابزار مهمی جهت تسلط بر این حوزه به‌شمار آورد. هدف حقیق حاضر شناسایی گفتمان‌های مسلط خانواده در مجالس قانونگذاری ِدورۀ پهلوی دوم و تحلیل آنهاست. به‌این‌منظور، مذاکره‌های نمایندگان مجلس بیست‌ویکم و بیست‌وسوم‌با روش تحلیل گفتمان بررسی شده و چشمانداز نظری آن برمبنای نظریه‌های عاملیت-ساختار، نظام کنش، بازنمایی و جهانی‌شدن تدوین شدهاست. نتایج حاکی است با توجه به ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، در مجلس بیست‌ویکم«گفتمان اعتدالگرایی سنتی» از دیالکتیک گفتمان مسلط سطح فرهنگی (سنتگرایی اصولگرا) و گفتمان مسلط سطح سیاسی (نوگرا) بهوجود آمده و در مجلس بیستوسوم «گفتمان نوگرای اصلاحطلب»، با حمایت قوی گفتمان مسلط سطح سیاسی (نوگرای رادیکال) و نادیدهگرفتن گفتمان قدرتمند سطح فرهنگی (سنتگرای اصولگرا)، به گفتمان مسلط مجلس تبدیل شدهاست.
میترا رئوفی؛ محمد باقر تاج الدین؛ ژیلا مشهدی میقانی
دوره 11، 2(ویژه ایلام) ، تیر 1396، ، صفحه 5-24
چکیده
مقالة حاضر حاصل مطالعه ای تجربی درباب هویت ملی، هویت قومی واحساس محرومیت نسبی است. جامعة آماری پژوهش را جوانان 15تا 29سالة ساکن در شهر ایلام تشکیل داده اند که 400 نفر از آنان به منزلة نمونة آماری، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شده است. پیدایش ...
بیشتر
مقالة حاضر حاصل مطالعه ای تجربی درباب هویت ملی، هویت قومی واحساس محرومیت نسبی است. جامعة آماری پژوهش را جوانان 15تا 29سالة ساکن در شهر ایلام تشکیل داده اند که 400 نفر از آنان به منزلة نمونة آماری، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شده است. پیدایش احساس محرومیت نسبی پدیده ای جدید و ناشی از تغییر اجتماع بشری و خروج جامعه از لفاف ایستای سنتی است، احساسی که ممکن است منشأ ناهنجاریهای اجتماعی و سیاسی بسیاری باشد. در چارچوب نظری، از نظریة محرومیت نسبی رابرت گر و نظریات هویت جنکینز و اسمیت استفاده شده است. یافته ها نشان میدهد میان میزان احساس محرومیت نسبی در بعد اقتصادی و میزان گرایش به هویت ملی در بعد سیاسی رابطه ای معنادار و معکوس وجود دارد. میان میزان احساس محرومیت نسبی در بعد اقتصادی و میزان گرایش به هویت قومی در بعد سیاسی نیز رابطة معنادار و مستقیم وجود دارد.
پرویز بگرضایی؛ حبیب‌الله زنجانی؛ سیف الله سیف اللهی
دوره 11، 3(دومین ویژه نامه جامعه شناسی خانواده) ، مهر 1396، ، صفحه 5-32
چکیده
پدیده خشونت خانگی علیه زنان ریشة بسیاری از آسیبهای فردی و اجتماعی تلقی می‌شود و در تمامی کشورهای توسع یافته و در حال توسعه، و در همه طبقات اجتماعی و اقتصادی، گروه های سنی و شغلی متفاوت رخ میدهد. در مطالعه حاضر، با اتخاذ رویکرد کیفی و با استفاده از نظریه مبنایی، به مطالعة پدیده خشونت شوهران، از نظر زنان خشونت دیده پرداخته شده است.
به ...
بیشتر
پدیده خشونت خانگی علیه زنان ریشة بسیاری از آسیبهای فردی و اجتماعی تلقی می‌شود و در تمامی کشورهای توسع یافته و در حال توسعه، و در همه طبقات اجتماعی و اقتصادی، گروه های سنی و شغلی متفاوت رخ میدهد. در مطالعه حاضر، با اتخاذ رویکرد کیفی و با استفاده از نظریه مبنایی، به مطالعة پدیده خشونت شوهران، از نظر زنان خشونت دیده پرداخته شده است.
به منظور گردآوری اطلاعات با 35 نفر از زنان قربانی خشونت مراجعه کننده به مرکز اورژانس اجتماعی شهر ایلام، مصاحبه شده است. یافته‌های تحقیق در 29 مفهوم اولیه در کدگذاری باز دسته‌بندی شده، سپس از طریق کدگذاری محوری در 8 مقوله محوری و یک مقوله هسته‌ای «بازتاب ساختار فرهنگی، اجتماعی جامعه» دسته‌بندی شدند.
نتایج حاکی از آن است که بیشترین میزان خشونت در بین زنان سنین30 تا40 سال تجربه شده است. در بین انواع خشونت، خشونت روانی- عاطفی و فیزیکی بیش از سایر اشکال آن در زنان تجربه می‌شود.
بر اساس یافته‌های این مطالعه کیفی، علاوه بر عناصر عمومی پدیده خشونت شوهران علیه زنان از قبیل کم سوادی، بیکاری و فقر، وضعیت نامطلوب اقتصادی و نظایر آن، مقوله‌های خاصی نیز به دست داد این مقوله‌ها عبارتند از: وجود تفکر مردسالاری در خانواده، ازدواج اجباری، کاهش اعتماد بین شخصی، کاهش حمایت اجتماعی، تجربه و مشاهده خشونت در خانواده خاستگاه، کاهش قدرت زن در ساختار خانواده و کاهش همیاری و همکاری در خانواده.
یعقوب احمدی؛ جمال ادهمی
دوره 12، 3(اولین ویژه نامه کردستان) ، مهر 1397، ، صفحه 5-30
چکیده
هدف مطالعۀ حاضر بررسی وضعیت نزاع‌های خیابانی شهروندان سنندج و عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر آن است. روش نوشتار حاضر کیفی و مبتنی بر نظریۀ زمینه‌ای است که در آن 15 نفر از افراد درگیر در نزاع‌های خیابانی ازطریق نمونهگیری هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب شده و در مطالعه مشارکت کردهاند. دادههای پژوهش به‌روش مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری ...
بیشتر
هدف مطالعۀ حاضر بررسی وضعیت نزاع‌های خیابانی شهروندان سنندج و عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر آن است. روش نوشتار حاضر کیفی و مبتنی بر نظریۀ زمینه‌ای است که در آن 15 نفر از افراد درگیر در نزاع‌های خیابانی ازطریق نمونهگیری هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب شده و در مطالعه مشارکت کردهاند. دادههای پژوهش به‌روش مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری شده و از روش مقایسه‌ای مداوم استراوس و کوربین نیز برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. از میان 64 کد اولیه، هفت مقوله انتخاب شد و با توجه به روابط و مقایسة آنها، مقولۀ "بی‌قوارگی اجتماعی‌ـ‌انسداد کنش ارتباطی" به‌منزلة مقولۀ مرکزی معرفی شد. یافته‌های پژوهش مبتنی بر مصاحبه با افراد درگیر در نزاع‌های خیابانی و کدگذاری پاسخ‌ها، حاکی از آن است که سه‌دسته عوامل علّی، زمینه‌ای و مداخله‌ای در الگوی پارادایمی مؤثر شناخته شده‌اند: عوامل علّی شامل ضعف مهارت‌های ارتباطی، کاهش آستانۀ تحمل و اختلافات مالی و خانوادگی؛ عوامل زمینه‌ای، ازجمله شامل محل سکونت، پایگاه اجتماعی‌ـ‌اقتصادی و تحصیلات فرد و والدین، و مؤلفه‌های مهیاکنندة موقعیت نزاع و درگیری در سطح شهر سنندج بوده‌اند؛ عوامل مداخله‌گر یا تسهیل‌کننده دربرگیرندة خشونت ساختاری و فقر فرهنگی بوده است. از نتایج این مطالعه برمی‌آید که اثر متقابل این عوامل و تعامل بین آنها زمینه‌های نزاع، گرایش به نزاع و درنهایت وقوع نزاع خیابانی در شهر سنندج را فراهم کرده است.
زهیر مصطفی بلوردی؛ امید مهنی
دوره 12، 4(ویژه نامه کرمان) ، دی 1397، ، صفحه 5-24
چکیده
مقالة حاضر تجربة زیستة دختران دانشجویی را که روزانه سیگار مصرف میکنند با رویکردی پدیدارشناختی مطالعه کرده است. ابتدا، با طرح ملاحظات نظری و برساختن پرسش‌های اولیه، با روش نمونهگیری مبتنی بر هدف، و درنظرداشتن اشباع اطلاعاتی، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با 21 نفر از دختران دانشجوی دانشگاه‌های شهر کرمان انجام شد. مقوله‌های ...
بیشتر
مقالة حاضر تجربة زیستة دختران دانشجویی را که روزانه سیگار مصرف میکنند با رویکردی پدیدارشناختی مطالعه کرده است. ابتدا، با طرح ملاحظات نظری و برساختن پرسش‌های اولیه، با روش نمونهگیری مبتنی بر هدف، و درنظرداشتن اشباع اطلاعاتی، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با 21 نفر از دختران دانشجوی دانشگاه‌های شهر کرمان انجام شد. مقوله‌های اصلی تحقیق شامل عاملیت فردی، عملکرد مقابلهای، وقایع درهمشکنندة مقاومت فردی و زیرمقولهها دربرگیرندة مفاهیم خطرپذیری و هیجانخواهی، سازوکار تشخصیابی، واکنش علیه نابرابری، نیاز به پذیرش، دیگری مهم، ناهمگونی تعاملات خانوادگی و فقدان تابآوری، با استفاده از روش کلایزی تحلیل شده است. یافتهها نشان داد که مصرف سیگار، بیشتر واکنشی دربرابر نابسامانی وضعیت است که از عوامل اجتماعی متعددی از قبیل هیجانخواهی، گرایش به تشخصیابی، نابرابری، نیاز به پذیرش، ناهمگونی تعاملات خانواده و فقدان تابآوری تأثیر میپذیرد.
نسرین ایزدیار؛ شیرین احمدنیا؛ سیدمحمد سیدمیرزایی؛ سیدعلی آذین؛ محمد یزدانی صفا
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 6-21
چکیده
استفاده از شیوة اهدای تخمک ازجمله فناوری‌های کمک باروری (ART) است که در سال‌های اخیر به دنبال موفقیت روزافزون آن به زنان ناباروری که به دلیل مشکلات تخمدان یا دیگر موضوع‌های پزشکی قادر به فرزندآوری با تخمک خود نیستند، امید بسیار زیادی برای رسیدن به آرزوی داشتن فرزند بخشیده است. شناخت تجربة زنان نابارور در دورة دشوار تصمیم‌گیری برای ...
بیشتر
استفاده از شیوة اهدای تخمک ازجمله فناوری‌های کمک باروری (ART) است که در سال‌های اخیر به دنبال موفقیت روزافزون آن به زنان ناباروری که به دلیل مشکلات تخمدان یا دیگر موضوع‌های پزشکی قادر به فرزندآوری با تخمک خود نیستند، امید بسیار زیادی برای رسیدن به آرزوی داشتن فرزند بخشیده است. شناخت تجربة زنان نابارور در دورة دشوار تصمیم‌گیری برای استفاده از اهدای تخمک و ترجیح این شیوة درمان به دیگر راه‌های جایگزین (فرزندپذیری یا ادامة زندگی بدون فرزند)، بسیار بااهمیت می‌نماید و پژوهش‌های انگشت‌‌شماری در سطح داخلی با توجه به موضوعات اجتماعی و فرهنگی خاص کشور برای شناخت این پدیده صورت گرفته است.مقالة حاضر به توصیف تجربة زنان نابارور از انتخاب اهدای تخمک به‌مثابة راهی برای رسیدن به مادری می‌پردازد. محقق با هدف شناخت و توصیف این تجربه از روش کیفی و رویکرد پدیدارشناسی استفاده کرده است و یازده مشارکت‌کننده را تحت مصاحبة عمیق نیمه‌ساختاریافته قرار داده است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش از میان زنانی که برای درمان اهدای تخمک به پژوهشگاه رویان مراجعه کرده بودند، به شیوة نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. اجرای پژوهش و تحلیل داده‌ها براساس طرح عملی کلایزی انجام شد. یافتهها حاصل از توصیف‌های زنان شامل شش عبارت اصلی است: امکان حفظ محرمانگی در اهدای تخمک، امکان تجربة حاملگی، زایمان و شیردهی در اهدای تخمک، انتقال ژنتیک شوهر، تأثیر زمان در انتخاب اهدای تخمک، مجازبودن اهدای تخمک به لحاظ شرعی، بار عاطفی و اجتماعی ناباروری.
پرویز اجلالی
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 6-27
چکیده
ازمیان موضوع‌های گوناگون مرتبط با سیاستگذاری و برنامه‌ریزی زبان فارسی ، به نظر میرسد مسئلة تعامل میان زبان فارسی و زبان‌های جهانی (به‌ویژه زبان انگلیسی) چالش مهمی پیش روی زبان مادری ما باشد. واقعیت این است که بعد زبانیِ آنچه جهانی‌شدن خوانده می‌شود چیزی نیست جز تبدیل‌شدن زبان انگلیسی به زبان میانجی (لینگوا فرانکا)ی جامعة جهانی. ...
بیشتر
ازمیان موضوع‌های گوناگون مرتبط با سیاستگذاری و برنامه‌ریزی زبان فارسی ، به نظر میرسد مسئلة تعامل میان زبان فارسی و زبان‌های جهانی (به‌ویژه زبان انگلیسی) چالش مهمی پیش روی زبان مادری ما باشد. واقعیت این است که بعد زبانیِ آنچه جهانی‌شدن خوانده می‌شود چیزی نیست جز تبدیل‌شدن زبان انگلیسی به زبان میانجی (لینگوا فرانکا)ی جامعة جهانی. یکی از نتایج این تحول درک اهمیت و ضرورت تأمل درباب پویایی‌شناسی رابطة میان زبان انگلیسی و زبان فارسی برای ما فارسی‌زبانان است. به نظر میرسد چارة کار چیزی نیست جز طراحی سیاست‌هایی واقع‌بینانه برای برنامه‌ریزی رابطة میان این‌دو.
اما دراین‌میان باورهایی وجود دارند که همچون موانعی جدی بر سر راه این نوع سیاستگذاری عمل میکنند. یکی از آنها آرمان خیالی "زبان خالص (سره)" و کوشش‌های بی‌حاصل برای پاک‌سازی زبان فارسی از همة واژه‌های بیگانه است. هدفی که هم با گرایش فارسی‌گویان معمولی درتضاد است و هم با رویکرد زبان‌شناسان یا جامعهشناسان فرهنگ. البته ساختن برابرنهاده‌های فارسی به‌جای واژه‌های بیگانه لازم است، اما خلوص‌گرایان فاقد رویکردی عینی هستند و کوشش‌هایشان درجهت تقویت و استحکام‌بخشیدن به زبان همچون مهمترین ابزار ارتباطی میان هم‌زبانان نیست، بلکه قصد ایشان فقط خالص‌سازی زبان است که موضوعی است غلط و ناممکن.
این مقاله بستة سیاستی زیر را برای تنظیم رابطة میان زبان فارسی و زبان‌های جهانی (و دیگر زبان‌ها) پیشنهاد میکند:
1. سیاست هم‌زیستی مسالمت‌آمیز که ازجمله دربرگیرندة به معیارسازی (استانداردکردن) فرایند وام‌گیری متقابل میان زبان‌ها ازطریق پیشنهاد قواعد معینی برای وام‌گرفتن واژه از زبان‌های دیگر است که ازسویی به‌معنای مشروعیت‌بخشیدن به فرایند مبادلة واژه میان زبان‌هاست که عملاً پیوسته درحال انجام است و ازسوی دیگر به‌معنای کنترل این فرایند تا حد امکان خواهد بود.
2. سیاست تقسیم کار میان زبان جهانی که به کار تعامل و ارتباط‌سازی با ملت‌ها می‌آید و زبان ملی که وظیفه‌اش ایجاد پیوند و هماهنگی میان همة گروه‌ها و اقوام با زبان‌ها و لهجه‌های گوناگون درون یک کشور است؛ و سرانجام زبان قومی که به‌منظور ایجاد پیوند و ارتباط‌سازی میان اعضای گروه قومی به‌کار می‌رود. با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان به تقویت توانمندی شهروندان در هرسه‌پلة پلکان زبان‌ها پرداخت. تقویت هرکدام از این زبان‌ها اگر به‌درستی و درجای خود انجام شود و قانون حدود کاربرد آنها را روشن کرده باشد، به رشد دیگری نیز کمک خواهد کرد و به وحدت و همدلی میان شهروندان خواهد افزود.
3. سیاست بازبینی رابطة میان خط و زبان. اصلاح و تدقیق خط کنونی فارسی میتواند به دقت زبان بیفزاید، سوادآموزی را تسریع کند و درمجموع به معیارسازی زبان فارسی را چه برای فارسی‌زبانان و چه برای آموزش فارسی به خارجیان تسهیل خواهد کرد.
بهاره آروین
دوره 5، شماره 2 ، تیر 1390، ، صفحه 6-30
چکیده
هدف این مقاله، به‌دست‌دادن اصولی از نوعی روش‌شناسی تلفیقی در حوزة علوم اجتماعی است که برمبنای خوانش آرای ویتگنشتاین، هایک و گادامر در افق فکری یکدیگر شکل گرفته است. در ابتدا و پس از بیان مسئله و ضرورت پرداختن به آن، ادبیات بحث به‌طور خلاصه مرور شده است و سپس به‌طور اجمالی امکان تلفیق آرایاین سه متفکر مورد بحث قرار گرفته است. این ...
بیشتر
هدف این مقاله، به‌دست‌دادن اصولی از نوعی روش‌شناسی تلفیقی در حوزة علوم اجتماعی است که برمبنای خوانش آرای ویتگنشتاین، هایک و گادامر در افق فکری یکدیگر شکل گرفته است. در ابتدا و پس از بیان مسئله و ضرورت پرداختن به آن، ادبیات بحث به‌طور خلاصه مرور شده است و سپس به‌طور اجمالی امکان تلفیق آرایاین سه متفکر مورد بحث قرار گرفته است. این امکان با مرور شش شباهت مهم در قالب معادل‌یابی واژگان کلیدی هر متفکر در بازی زبانی متفکران دیگر مورد بحث قرار گرفته است، این شباهت‌ها عبارتاند از: وجود بستر اجتماعی قاعده‌مند در پس‌زمینة کنش‌های فردی؛ اصالت فعالیت عملی و ناآگاهانه درمقابل فعالیت نظری و آگاهانه؛ کاربرد استعارة بازی به معنای حفظ وجهی از عاملیت در بستر ساختار؛ آغاز از مبنایی سوبژکتیویستیدر عین دستیابی به عینیتی فراتر از افراد؛ محدودیت شناخت و رد موضع ناظر؛ و درنهایت، تلاش برای به‌دست‌دادن معیاری به منظور پرهیز از نسبی‌گرایی. این شباهت‌ها همزمان اصول بنیادین روش‌شناسی تلفیقیِ پیشنهادی را نیز شکل دادهاند. در آخرین قسمت مقاله، این اصول در پاسخ به پرسش‌های سه‌گانة چیستی موضوع علوم اجتماعی، چگونگی مطالعة آن (الزامات روش‌شناختی) و هدف از انجام یک مطالعة اجتماعی مورد تصریح و صورت‌بندی قرار گرفته‌اند. بر این مبنا، موضوع علوم اجتماعی «نظم‌های زبانی ـ تاریخی» عنوان شده است که در آن نظم به تعبیر هایک، زبانی‌بودن به تعبیر ویتگنشتاین و تاریخی‌بودن به تعبیر گادامر به کار رفته است و هدف از انجام یک مطالعة اجتماعی، «انکشاف» این نظم‌ها به تعبیر هایدگری - گادامری کلمه و همچنین به‌دست‌دادن پیش‌بینی‌های محدود برمبنای این انکشاف عنوان شده است؛ برمبنای این موضوع و هدف، الزامات روش‌شناختیِ انجام یک مطالعة اجتماعی نیز مورد بحث قرار گرفته است.
حسن چاوشیان؛ علی ستوده چوبری
دوره 1، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 7-38
چکیده
مجموعه های فازی مقوله هایی با حد و مرزهای نامعین و همپوشان هستند. در مجموعه های کلاسیک،هر شیئی یا عضو مجموعه هست یا نیست،ولی اشیا می توانند در آن واحد تا حدی عضو بیش از یک مجموعه ی فازی باشند.بسیاری از مفاهیم علوم اجتماعی همین ویژگی را دارند.نظریه مجموعه های فازی روش هایی را برای بررسی سیستماتیک چنین مفاهیمی ارائه میکند. در این مقاله،مزیتهای ...
بیشتر
مجموعه های فازی مقوله هایی با حد و مرزهای نامعین و همپوشان هستند. در مجموعه های کلاسیک،هر شیئی یا عضو مجموعه هست یا نیست،ولی اشیا می توانند در آن واحد تا حدی عضو بیش از یک مجموعه ی فازی باشند.بسیاری از مفاهیم علوم اجتماعی همین ویژگی را دارند.نظریه مجموعه های فازی روش هایی را برای بررسی سیستماتیک چنین مفاهیمی ارائه میکند. در این مقاله،مزیتهای تکنیک فازی بر روش های مرسوم تحلیل آماری در پژوهش های اجتماعی با تحقیق در مورد یکی از کلیدی ترین و پرمناقشه ترین متغیرهای اجتماعی،یعنی مفهوم منزلت شغلی بررسی شده است.در این مقاله یک رتبه بندی فازی از منزلت مشاغل در شهر رشت ارائه می شود که هم صرفا مبتنی بر نتایج به دست آمده از قضاوت ذهنی پاسخ گویان و مطابق با نظر آنان بوده و هم در همان حال با توزیع فازی امکان بین صفر و یک، رتبه بندی جزئی درون هر مقوله اصلی را نیز به دست می دهد.نتیجه نهایی ماتریسی 92*5 است در آن 92 تعداد مشاغل و 5 تعداد مقولات اصلی رتبه بندی منزلتی هستند.در این دسته بندی ماتریسی ،هر شغل در عوض اشغال تنها یک جایگاه در طیف"عالی تا خیلی پایین" تا حدی به همه این جایگاه دها تعلق دارند.به این ترتیب، این اشکال اساسی در متدهای تحلیل خوشه ای ،که در آنها تغییر در متد و تعداد مشاغل منجر به دسته بندیهای متفاوتی می شود،تا حد زیادی برطرف گردیده و در واقع بازنمایی بهتری از واقعیت ممکن می شود.
سوسن باستانی
دوره 9، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 3-3
سوسن باستانی
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 3-3
چکیده
مایه خوشوقتی است که اولین شماره از دوره‌ی دهم سال 1395 مجله مطالعات اجتماعی ایران را تقدیم علاقه مندان به مطالعات اجتماعی و جامعه شناسی می کنیم. مجله مطالعات اجتماعی ایران دومین مجله انجمن جامعه شناسی ایران است که به صورت نیمه متمرکز و با همکاری گروه های علوم اجتماعی و جامعه شناسی دانشگاه ها یا گروه های تخصصی و دفاتر استانی انجمن ...
بیشتر
مایه خوشوقتی است که اولین شماره از دوره‌ی دهم سال 1395 مجله مطالعات اجتماعی ایران را تقدیم علاقه مندان به مطالعات اجتماعی و جامعه شناسی می کنیم. مجله مطالعات اجتماعی ایران دومین مجله انجمن جامعه شناسی ایران است که به صورت نیمه متمرکز و با همکاری گروه های علوم اجتماعی و جامعه شناسی دانشگاه ها یا گروه های تخصصی و دفاتر استانی انجمن جامعه شناسی ایران منتشر می‌شود و در هر شماره به موضوعی ویژه و یا به مسائل اجتماعی منطقه‌ای خاص می پردازد. هدف از شیوه نیمه متمرکز انتشار مجله، جلب مشارکت گسترده تر همکاران و پژوهشگران در تولید و انتشار مقاله های علمی- پژوهشی است. مجموعه‌ی پیش رو نخستین مجموعه‌ی مقالات علمی-پژوهشی منتشره در چارچوب حوزه‌ی تخصصی جامعه شناسی انقلاب و جنبش‌های اجتماعی را در معرض دید دانشگاهیان و خوانندگان ایرانی قرار می دهد. گروه علمی "جامعه شناسی انقلاب و جنبش‌های اجتماعی" انجمن جامعه شناسی ایران که از سال1380 فعالیت خود را در مجموعه‌گروه‌های علمی-تخصصیِ انجمن جامعه شناسی ایران آغاز کرده، تدارک این شماره از ویژه نامه‌ی مجله مطالعات اجتماعی ایران را بر عهده داشته است. مقالات این ویژه نامه که ادبیات انقلاب را با نگاهی به انقلاب اسلامی ایران رصد نموده‌اند، عبارتند از: "بازشناسی انقلابهای بزرگ با تأکید بر شاخصه‌ها و ابعاد بین‌المللی آنها"، "مطالعة تطبیقی عواملِ وقوع و پیروزی انقلاب اسلامی ایران و شکست انقلاب مصر"، "شاهِ نفتی: نفت و سقوط رژیم پهلوی"، "انقلابهای عربی: مطالعه‌ای تطبیقی‌ـ تاریخی (دلالت‌هایی نظری درباب نظریه‌های متأثر از انقلاب اسلامی)"، "تأملی بر نسبت فمینیسم با انقلاب اسلامی ایران". از نویسندگانی که با این شماره همکاری داشتهاند، سپاسگزاریم. در اینجا لازم است از همکارانمان در گروه تخصصی جامعه‌شناسی انقلاب و جنبش‌های اجتماعی به ویژه سرکارخانم دکتر نرگس نیکخواه قمصری سردبیر مهمان ویژه نامه که تلاش فراوانی در فراهم آمدن این شماره داشته اند، سپاسگزاری شود. در پایان وظیفه خود می‌دانم از جناب آقای دکتر محمدامین قانعی راد، رئیس پیشین انجمن جامعه‌شناسی ایران، که به مدت 6 سال مدیر مسئولی مجله را بر عهده داشتند، قدردانی نمایم. بی شک مجله مطالعات اجتماعی ایران موقعیت فعلی خود را مرهون حمایت های ایشان و تلاش های اعضای هیات تحریریه مجله است.
سهیلا صادقی فسائی؛ محمد روزخوش
دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 4-29
چکیده
تحلیل گفتمان از رویکردهای تحلیلی و پژوهشی مهم در علوم انسانی معاصر است که به رویکردی محبوب و حتی "مُد پژوهشی" در میان محققان ایرانی بدل شده است. این مقاله درقالب روایت تورفینگ از سه نسلِ نظریة گفتمان (که در آن مفهوم نسل بر شیوة تحلیل دلالت میکند نه توالی و ترتیب زمانی) به ارزیابی پژوهش‌های ایرانی تحلیل گفتمان می‌پردازد. نسل اول نظریة ...
بیشتر
تحلیل گفتمان از رویکردهای تحلیلی و پژوهشی مهم در علوم انسانی معاصر است که به رویکردی محبوب و حتی "مُد پژوهشی" در میان محققان ایرانی بدل شده است. این مقاله درقالب روایت تورفینگ از سه نسلِ نظریة گفتمان (که در آن مفهوم نسل بر شیوة تحلیل دلالت میکند نه توالی و ترتیب زمانی) به ارزیابی پژوهش‌های ایرانی تحلیل گفتمان می‌پردازد. نسل اول نظریة گفتمان رویکردهایی مانند تحلیل گفت‌وگو و روان‌شناسی گفتمانی را دربرمی‌گیرد. این نسل از توجه محققان ایرانی بی‌نصیب مانده است. نظریة گفتمان فوکو بر هردو نسل بعدی مؤثر بوده است، اما تحلیل گفتمان فوکویی رویکردی است بسیار متنوع که برحسب نوع و اهداف تحقیق از آثار یا مفاهیم فوکو گزینش میکند. در نسل دوم، گفتمان به متن‌های نوشتاری یا گفتاری محدود نمی‌شود، بلکه مجموعة گسترده‌تری از پرکتیس‌های[1] اجتماعی را دربرمی‌گیرد. تحلیل انتقادی گفتمان مهمترین رویکرد در این نسل است. در ایران استفاده از این رویکرد و به‌ویژه نظریة فرکلاف بسیار رایج است، اما تمایز میان پرکتیس گفتمانی و پرکتیس اجتماعی و لزوم استفاده از نظریة اجتماعی متناسب در بیشتر پژوهش‌های ایرانی نادیده انگاشته می‌شود. نسل سوم، کل حوزة اجتماعی را شبکه‌ای از فرایندها تلقی میکند که در آن معنا خلق می‌شود. نظریة گفتمان سیاسی مهمترین رویکرد این نسل است و در ایران نمونه‌های متعددی از این نوع پژوهش می‌توان یافت. این مقاله به برخی نمونه‌های ایرانیِ هرکدام از رویکردهای مذکور پرداخته است.
محبوبه بابایی؛ زهره نجفی اصل
دوره 12، 1(ویژه جامعه شناسی روستایی) ، فروردین 1397، ، صفحه 5-28
چکیده
امروزه، بعد از فقر و مهاجرت روستایی، اعتیاد روستایی یکی از عوامل مهم تضعیف و ناکارآمدی نیروی انسانی و اختلال در جامعة روستایی به‌شمار می‌آید. پژوهش حاضر، با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی، به مطالعه علل گرایش به سوءمصرف مواد مخدر درمیان جوانان ساکن در روستاهای شهرستان دلفان می‌پردازد. روستاهای شهرستان دلفان ازنظر میزان ...
بیشتر
امروزه، بعد از فقر و مهاجرت روستایی، اعتیاد روستایی یکی از عوامل مهم تضعیف و ناکارآمدی نیروی انسانی و اختلال در جامعة روستایی به‌شمار می‌آید. پژوهش حاضر، با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی، به مطالعه علل گرایش به سوءمصرف مواد مخدر درمیان جوانان ساکن در روستاهای شهرستان دلفان می‌پردازد. روستاهای شهرستان دلفان ازنظر میزان معتادان به مواد مخدر در استان مقام اول تا سوم را دارد. نمونه‌ها به‌صورت هدفمند و به‌روش گلوله‌برفی انتخاب شدند و تا حد اشباع نظری با ۲۰ معتاد مواد مخدر و مسئول کمپ ترک اعتیاد و فروشندة مواد مخدر و ریش‌سفیدها مصاحبه انجام شد. دادههای پژوهش با استفاده از مصاحبة عمیق گردآوری شد و تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش تحلیل محتوای عرفی صورت گرفت. یافتهها حاکی از آن است که حمایت‌های اجتماعی از مصرف مواد مخدر ناشی از خرده‌فرهنگ محلی و عوامل ساختاری و مصرف تفننی ریش‌سفیدان، زمینه‌ساز مصرف مواد مخدر بوده است و عوامل اجتماعی ازقبیل نزاع‌های سابق در روستا، وضعیت شغل و وضعیت گذران اوقات فراغت بر تداوم سوءمصرف مواد مخدر تأثیر داشته است. برطبق یافته‌های پژوهش، حضور دهیار کاردان و آگاه با دراختیارداشتن زیرساخت‌های اجرایی و قانونی برای آگاه‌سازی روستاییان و جذب مشارکت آنها، از مهمترین عوامل برای عدم گسترش سوءمصرف مواد مخدر است.
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 7-8
حیدر جانعلی زاده چوبستی
دوره 4، شماره 3 ، مهر 1389، ، صفحه 10-26
چکیده
سرمایۀ اجتماعی سازهای جامعهشناختی است که هر دو بعد عینی و ذهنی روابط اجتماعی را با اهمیت تلقـی مـیکنـد.هستۀ اصلی این سازه به منابعی اجتماعی اشاره دارد که میتوانند برای به حداکثررساندن احتمال موفقیت در کنشهایهدفمند قابل اتکا باشند. بهرهمندی از این منابع میتواند نقش اساسـی در زنـدگی انسـان، حـالات جسـمانی، روحـی واجتماعی وی ایفا ...
بیشتر
سرمایۀ اجتماعی سازهای جامعهشناختی است که هر دو بعد عینی و ذهنی روابط اجتماعی را با اهمیت تلقـی مـیکنـد.هستۀ اصلی این سازه به منابعی اجتماعی اشاره دارد که میتوانند برای به حداکثررساندن احتمال موفقیت در کنشهایهدفمند قابل اتکا باشند. بهرهمندی از این منابع میتواند نقش اساسـی در زنـدگی انسـان، حـالات جسـمانی، روحـی واجتماعی وی ایفا کند. مبتنی بر این کارکردها، کانون اصلی این مقاله، بر بررسی میزان برخـورداری جانبـازان اعصـاب وروان و ضایعۀ نخـاعی اسـتان مازنـدران را از سـرمایۀ اجتمـاعی در محـیط اجتمـاعی خـانواده، خویشـاوندان، دوسـتان،همسایگان، جامعه و سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران تمرکز یافته است. 838نفر از این جانبـازان بـا دسـتکـم 25درصد جانبازی )ناشی از اعصاب و روان( جامعۀ آماری این پژوهش را تشکیل دادهاند. نمونۀ پژوهش حاضـر شـامل 269نفر بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. دادههای تحقیق از طریق پرسشنامۀ محقـقسـاخته جمـعآوری شـد.چند یافتۀ مهم این پژوهش عبارتاند از: به لحاظ فراوانی و نوع شبکۀ اجتماعی قابل اتکا برای جانبازان، به طور متوسـطخویشاوندان در مرتبۀ اول، دوستان صمیمی در مرتبۀ دوم و همسایگان در مرتبۀ آخر قرار میگیرند. هرچه از خانواده بهسمت جامعه حرکت میکنیم، سطح احساس برخورداری جانبازان از سرمایۀ اجتماعی به وجه معنیداری کاهش مییابد؛در حالی که حدود 73درصد جانبازان در خانواده از این احساس برخوردارند، حدود 75درصـد جمعیـت مـورد بررسـیمعتقدند که جو جامعه قابل اعتماد نیست و با آنها رفتار احترامآمیز ندارد. در پایان، بررسـی چرایـی فرسـایش سـرمایۀاجتماعی جامعۀ آماری این پژوهش از سطح خانواده به جامعه، آسیبهای ناشـی از آن و نیـز بررسـی سـرمایۀ اجتمـاعیجانبازان در سطح ملی پیشنهاد شده است.
عباس کاظمی؛ محمد رضایی
دوره 3، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 16-30
چکیده
حکومتپذیری 1سازوکاری است که شهر مدرن را به شهری منضبط بدل کرده اسـت. پیامـدهای چنـینشهری موضوع تأملات جامعهشناسان و فیلسوفان بوده است. برخـی از نظریـههـا بـر اخـلاق اجتمـاعی وفردگرایی دگرخواهانه و برخی دیگر بر شکلی از جامعه انضباطی تأکیـد کـردهانـد. نحـوه تکـوین جامعـهانضباطی و شهر منضبط در کانون اصلی چنین مباحثی بـوده اسـت. چنـین ...
بیشتر
حکومتپذیری 1سازوکاری است که شهر مدرن را به شهری منضبط بدل کرده اسـت. پیامـدهای چنـینشهری موضوع تأملات جامعهشناسان و فیلسوفان بوده است. برخـی از نظریـههـا بـر اخـلاق اجتمـاعی وفردگرایی دگرخواهانه و برخی دیگر بر شکلی از جامعه انضباطی تأکیـد کـردهانـد. نحـوه تکـوین جامعـهانضباطی و شهر منضبط در کانون اصلی چنین مباحثی بـوده اسـت. چنـین نظریـههـایی عمـدتاً جهـتتوضیح شکلگیری جامعهای با انضباط به‌کار گرفته می‌شوند، در حالی که در موضـوع بحـث مـا چنـیننظریههایی بناست به تشریح آنچه که ما شهر بیانضباط مینامیم کمک کنند. ایـن مقالـه ضـمن بحـثحول نتایج یک تحقیق درباب نظارت و کنترل در جامعه نشـان مـیدهـد شـهر بـیانضـباط در ایـران ازخصایصی چون احساس بیهنجاری در میان شهروندان، عدم احساس نظارت و کنترل، بـیاعتمـادی بـهنهادهای انضباطی و احساس عدم قطعیت قانون برخوردار است. سپس بر اساس چنین شـاخصهـایی بـهمؤلفههایی از عقلانیت در زندگی روزمره میرسیم که متناسب با شهر بیانضباط است. شهر بیانضـباط ازنظر ما قبل از هرچیز متأثر از سازمان اجتماعی جامعهای است که به چنین بیانضباطیای دامن میزند
مجید حیدری چروده؛ مهدی کرمانی
دوره 4، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 17-30
چکیده
این تحقیق به منظور دستیابی به درکی از باورهای زیباشناختی جوانان و تأثیر آن بر ماهیت تصویر ذهنی ایشان از بدنشان و نحوةمدیریت ظاهر در آنها صورت گرفت. منابع نظری موجود و تحقیقات پیشین مدعی تأثیرپذیری تصویر بدن و نحوة مدیریت ظاهراز متغیرهایی با ماهیتی عمدتاً اجتماعی و فرهنگی بود. بر این اساس نوع مواجهه با بدن مـیتوانـد شاخصـی عمـومی در ...
بیشتر
این تحقیق به منظور دستیابی به درکی از باورهای زیباشناختی جوانان و تأثیر آن بر ماهیت تصویر ذهنی ایشان از بدنشان و نحوةمدیریت ظاهر در آنها صورت گرفت. منابع نظری موجود و تحقیقات پیشین مدعی تأثیرپذیری تصویر بدن و نحوة مدیریت ظاهراز متغیرهایی با ماهیتی عمدتاً اجتماعی و فرهنگی بود. بر این اساس نوع مواجهه با بدن مـیتوانـد شاخصـی عمـومی در جهـتبازنمایی وضع اجتماعی و فرهنگی جامعه به حساب آید. جامعۀ آماری تحقیق جوانان 18تا 30سالۀ ساکن مشهد و حجم نمونه800نفر بوده است. در این تحقیق برای شناسایی عوامل پنهان در ورای باورهای زیباشناختی و جلوههای مدیریت بدن، از تحلیلعاملی اکتشافی و برای دسته بندی پاسخگویان از حیث متغیرهای اصلی، از تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی استفاده شده است. نتایجمؤید آن است که باورهای زیباشناختی جوانان به دو دستۀ سنتی و نو تقسیمپذیر است و با تحول در باورهای زیباشناختی جواناناز صورت سنتی به وضع جدید، نارضایتی جوانان از تصویر موجود بدن افزایش مییابد و ایشان تمایل بیشتری به دستکاری در بدن،به منظور تحقق تصویر آرمانی از آن، نشان میدهند.
حاتم حسینی؛ محمدجلال عباسی شوازی
دوره 4، شماره 2 ، تیر 1389، ، صفحه 20-38
چکیده
بررسیها نشان میدهد که تفاوتهای معنیداری در سطح باروری و متوسط زندهزایی زنان کُرد و تُرک وجود دارد. هدف از ایـنمقاله کمیکردن تأثیر تعیینکنندههای بلافصل بر باروری گروههای قومی در شهرستان ارومیه با استفاده از روش تجزیۀ بونگارتاست. روش تحقیق از نوع پیمایشی است. جمعیت آماری شامل خانوارهای معمولی ساکن در شهرستان ارومیه و زنـان 15ــ ...
بیشتر
بررسیها نشان میدهد که تفاوتهای معنیداری در سطح باروری و متوسط زندهزایی زنان کُرد و تُرک وجود دارد. هدف از ایـنمقاله کمیکردن تأثیر تعیینکنندههای بلافصل بر باروری گروههای قومی در شهرستان ارومیه با استفاده از روش تجزیۀ بونگارتاست. روش تحقیق از نوع پیمایشی است. جمعیت آماری شامل خانوارهای معمولی ساکن در شهرستان ارومیه و زنـان 15ــ 49سالۀ حداقل یکبار ازدواجکرده است که در داخل خانوارها شناسایی شدند و با ایشان مصاحبه شد. حجم کلّ نمونـه 768خـانواراست. روش نمونهگیری ترکیبی از روشهای خوشهای چندمرحلهای، تصادفی و تصادفی سیستماتیک است. گردآوری دادههـا بـااستفاده از پرسشنامۀ ساختیافته صورت گرفته است.نتایج حاکی از آن است که گروههای قومی سطوح متفاوت و روندهای باروری مشابه ی را در طول دورة 15سالۀ قبـل از بررسـیتجربه کردهاند. با وجود کاهش سطح باروری، کُردها در دورة پنجسالۀ منتهی به زمان بررسی همچنان در مقایسه با تُرکها میزانباروری بالاتری داشتهاند. نتایج حاصل از کاربرد روش تجزیۀ بونگارت نشان داد که قدرت نسبی بازدارنـدگی تعیـین کننـده هـایبلافصل باروری در میان گروههای قومی متفاوت است. در میان تُرکها به ترتیب استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و نازاییپس از وضع حمل در اثر شیردهی بیشترین سهم را در تبیین تفاوت باروری مشاهدهشده از بارآوری کل دارند. در میـان کُردهـانازایی پس از وضع حمل در اثر شیردهی و استفاده از وسایل پیشگیری به ترتیب این تفاوت را تبیین میکنند. بر اساس یافتهها،برای درک بهتر تفاوتهای قومی باروری مطالعۀ مقایسه ای تعیین کننده های بلافصل باروری ضروری بهنظر میرسد
زهره بیات ریزی
دوره 5، شماره 4 ، دی 1390، ، صفحه 21-44
چکیده
در سال‌های اخیر، محققان اجتماعی در ایران و جهان تحت فشار بوده‌اند که نتایج تحقیقات خود را کاربردی کنند، به‌نحوی که در خدمت سیاستگذاری باشد. در نتیجه، ارزش و اعتبار علوم اجتماعی در فایدة آن دیده می‌شود. در این مقاله ابتدا مفاهیم پژوهش، کاربرد و سیاستگذاری بررسی می‌شوند و سپس عوامل و موانع تأثیرگذاری پژوهش بر سیاستگذاری مورد ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، محققان اجتماعی در ایران و جهان تحت فشار بوده‌اند که نتایج تحقیقات خود را کاربردی کنند، به‌نحوی که در خدمت سیاستگذاری باشد. در نتیجه، ارزش و اعتبار علوم اجتماعی در فایدة آن دیده می‌شود. در این مقاله ابتدا مفاهیم پژوهش، کاربرد و سیاستگذاری بررسی می‌شوند و سپس عوامل و موانع تأثیرگذاری پژوهش بر سیاستگذاری مورد مطالعه قرار میگیرند. در نهایت، وضعیت خاص ایران، خصوصیات پژوهش‌های اجتماعی و سیاستگذاری و رابطة بین این دو بررسی می‌شوند. از جمله یافته‌های این مقاله آن است که ۱. رابطة پژوهش و سیاستگذاری اجتماعی اغلب نامحسوس، غیرمستقیم و بلندمدت است. 2. کیفیت و موفقیت پژوهش‌های کاربردی و پژوهش‌های پایهای به سرمایهگذاری در هر دو بستگی دارد و ۳. کاربردیشدن پژوهش‌های اجتماعی در ایران بیش از هر چیز و پیش از هر چیز نیازمند تغییر سازمان سیاسی و اداری پژوهش در کشور است نه تغییر در سطح پژوهشگران.
محمدرضا طالبان
دوره 3، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 21-37
چکیده
فرضیات علّی، به صورت شرط لازم و/یا کافی، برای تئوریها و تحقیقات تجربی در علوم اجتماعی اهمیت بسزایی دارند. با اینهمه، برای بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی، زبان شرط لازم/ شرط کافی مغایر با زبان علوم اجتماعی متعارف و متداولاست، چون متضمن آن است که (1شرط لازم/ شرط کافی فقط به صورت دوشقی یعنی »وجود/ عدم« یا »حضور/ غیاب«مطرح شود ...
بیشتر
فرضیات علّی، به صورت شرط لازم و/یا کافی، برای تئوریها و تحقیقات تجربی در علوم اجتماعی اهمیت بسزایی دارند. با اینهمه، برای بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی، زبان شرط لازم/ شرط کافی مغایر با زبان علوم اجتماعی متعارف و متداولاست، چون متضمن آن است که (1شرط لازم/ شرط کافی فقط به صورت دوشقی یعنی »وجود/ عدم« یا »حضور/ غیاب«مطرح شود و (2فقط یک مورد ناسازگار بتواند فرضیۀ شرط لازم/ شرط کافی را ابطال کند.در این مقاله نشان داده شده است که با به کارگیری مجموعه های فازی می‌توان بر این مشکلات روش‌شناختی فائق آمد. درحقیقت، مجموعه های فازی این امکان را به پژوهشگران میدهند که درجه و میزانی را که یک شرط لازم/ شرط کافی حضوردارد برآورد کنند. همچنین، با استفاده از معیارهای احتمال گرایانه در تحلیل فازی، محققان میتوانند تصادفی یا اتفاقی بودنرخدادها و خطا را در وارسی و ارزیابی فرضیات شرط لازم/ شرط کافی وارد کنند.
جهانگیر جهانگیری؛ عبدالعلی لهسایی زاده؛ محمدکریم منصوریان
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1385، ، صفحه 21-66
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی پیامدهای آپارتمان نشینی در شهر شیراز انجام گرفت.جهت انجام این کار،ابتدا مطالعات انجام شده پیرامون آپارتمان نشینی و مسائل مرتبط با مجتمع عای مسکونی مورد بررسی قرار گرفت.ار آنجا که آپارتمان نشینی یکی از الگوهای زندگی شهر نشینی است،جهت تنظیم چهارچوب نظری،از نظر جامعه شناسان شهری برای بررسی زندگی آپارتمان نشینی ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی پیامدهای آپارتمان نشینی در شهر شیراز انجام گرفت.جهت انجام این کار،ابتدا مطالعات انجام شده پیرامون آپارتمان نشینی و مسائل مرتبط با مجتمع عای مسکونی مورد بررسی قرار گرفت.ار آنجا که آپارتمان نشینی یکی از الگوهای زندگی شهر نشینی است،جهت تنظیم چهارچوب نظری،از نظر جامعه شناسان شهری برای بررسی زندگی آپارتمان نشینی استفاده شده است.در این راستا نظریان گیدنز،ورث و رویگرد فرهنگ گرایی به عنوان چهارچوب نظری انتخاب و مدل تجربی تحقیق از آن استخراج گردید.حجم نمونه n=377 تعیین گردید. که جهت افزایش دقت به n=400 افزایش یافت.پرسشنامه ها در چهار منطقه از شهر که مجتمع مسکونی آپارتمان نشینی در آنجا بیشتر از سایر مناطق بود تکمیل گردید.متغیرهای مستقل در تحقیق حاضر،عبارتند از :تحصیلات پاسخ گو،درآمد خانوار،بعد خانوار،محل تولد،سطح زیر بنای آپارتمان،تعداد طبقات،تعداد واحدها،تعداد اتاقها،قومیت،سابقه آپارتمان نشینی،داشتن یا نداشتن مدیر در مجتمع و نوع مدیدریت،متغیرهای وابسته عبارتند از:رضایت مندی ساکنان،احساس امنیت،احساس بیگانگی،اعتماد اجتماعی و موفقیت تحصیلی فرزندان چهار متغیر اول،به صورت طیف لیگرت طراحی و مورد سنجش قرار گرفتند. با توجه به مدل نظری تحقیق 21 فرضیه مطرح و مورد آزمون قرار گرفت که از این میان 4 فرضیه مورد تایید قرار گرفت.تحقیق حاضر نشان داد که سطح زیربنا،تعداد طبقات مجتمع مسکونی،وجود یا عدم وجود ودیر و نوع مدیدرت مجموعه آپارتمانی رابطه ی مثبت با رضایت مندی از آپارتمان نشینی دارد.