نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دکترا گروه تربیت حرفه‌ای، دانشگاه فرهنگیان، کرمان، ایران

2 دانشجو دکترا گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

مقالة حاضر تجربة زیستة دختران دانشجویی را که روزانه سیگار مصرف می‌کنند با رویکردی پدیدارشناختی مطالعه کرده است. ابتدا، با طرح ملاحظات نظری و برساختن پرسش‌های اولیه، با روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف، و درنظرداشتن اشباع اطلاعاتی، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با 21 نفر از دختران دانشجوی دانشگاه‌های شهر کرمان انجام شد. مقوله‌های اصلی تحقیق شامل عاملیت فردی، عملکرد مقابله‌ای، وقایع درهم‌شکنندة مقاومت فردی و زیرمقوله‌ها دربرگیرندة مفاهیم خطرپذیری و هیجان‌خواهی، سازوکار تشخص‌یابی، واکنش علیه نابرابری، نیاز به پذیرش، دیگری مهم، ناهم‌گونی تعاملات خانوادگی و فقدان تاب‌آوری، با استفاده از روش کلایزی تحلیل شده است. یافته‌ها نشان داد که مصرف سیگار، بیشتر واکنشی دربرابر نابسامانی وضعیت است که از عوامل اجتماعی متعددی از قبیل هیجان‌خواهی، گرایش به تشخص‌یابی، نابرابری، نیاز به پذیرش، ناهم‌گونی تعاملات خانواده و فقدان تاب‌آوری تأثیر می‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها

ابادینسکی، هووارد (1384) مواد مخدر؛ نگاهی اجمالی، ترجمة جلیل کریمی و همکاران، تهران: جامعه و فرهنگ.
ترقی‌جاه، صدیقه و همکاران (1389) «عوامل پیش‌بینی‌کنندة مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، پژوهش در پزشکی»، مجلة دانشگاهعلومپزشکیشهیدبهشتی، دورة سی‌وچهارم، شمارة 4: 249-256.
توسلی، غلام‌عباس و ابوعلی ودادهیر (1388) «مناسبات دانش و سیاست در یک جامعة مخاطره‌آمیز: تأملی جامعه‌شناختی بر شکل‌گیری جوامع مخاطره‌آمیز نظارتی در عصر حاضر»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، دورة دهم، شمارة 4: 22-42.
جعفری، فرهاد و ملیحه امین‌زاده (1390) «بررسی شیوع و عوامل مرتبط با استعمال سیگار در میان دانشجویان دانشگاه هنر تهران»، مجلة علمی ابن‌سینا، سال چهاردهم، شمارة 3: 28-23.
چلبی، مسعود (1375) جامعه‌شناسی نظم، تهران: نی.
چلبی، مسعود (1385) تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران: نی.
حاجی‌حسنی، مهرداد و همکاران (1390) «پیش‌بینی گرایش به اعتیاد بر اساس میزان پرخاشگری و ابراز وجود در دانشجویان»، اعتیادپژوهی، سال پنجم، شمارة 20: 55-41.
دیوسالار، کورس و ابوذر نخعی نوذر(1387)، « شیوع مصرف سیگار و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دو دانشگاه شهرکرمان»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل، شماره 4:۷۸-۸۳.
ذکایی، محمد (1391) «جرم‌شناسی فرهنگی و مسئلة جوانان»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، دورة سیزدهم، شمارة 1و2: 83-58.
سراج‌زاده، حسین و ایرج فیضی (1383) شیوع‌شناسی مواد مخدر در بین دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، تهران: طرح پژوهشی دفتر برنامه‌ریزی مطالعات فرهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری.
سعیدی، علی‌اصغر و همکاران (1389) «عوامل جامعه‌شناختی مؤثر به مصرف سیگار در بین زنان و دختران شهر تهران»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شمارة 4: 92-73.
سلیمی، صالح و همکاران (1385) «پژوهشی کیفی بر علل گرایش نوجوانان ارومیه به سیگار»، مجلة دانشکدة پرستاری و مامایی، شمارة 54: 57-43.
سیدمحمدی، یحیی (1380) انگیزش و هیجان، تهران: ویرایش.
شجاع، مهدیه و همکاران (1389) «بررسی فراوانی مصرف و علل گرایش به سیگار در دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه علوم پزشکی گلستان در سال 87»، پژوهنده (مجلةپژوهشیدانشگاهعلومپزشکیشهیدبهشتی)، سال پانزدهم، شمارة 3: 128 -123
صدیق سروستانی، رحمت‌اله (1378) آسیب‌شناسی اجتماعی؛ جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی، چاپ دوم، تهران: سمت.
صدیق سروستانی، رحمت‌اله (1379) «فراتحلیل مطالعات انجام‌شده در حوزة آسیب‌شناسی اجتماعی در ایران»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 15: 103-67.
ضیاءالدینی، حسین و همکاران (1387) «شیوع مصرف سیگار و عوامل مرتبط در دانش‌آموزان کرمانی»، مجلة اصول بهداشت روانی، سال دهم، شمارة 3: 245-239.
ضیایی، پرویز و همکاران (1379) «مصرف سیگار و سن اولین استفاده در میان دانش‌آموزان دبیرستانی تهران»، مجلة تحقیقات حکیم، شمارة 4: 84-78.
طارمیان، فرهاد (1385) شیوع‌شناسی مواد مخدر در بین دانشجویان شهر تهران و بررسی عوامل خطر و حفاظت‌کننده، تهران: طرح پژوهشی دفتر مرکز مشاورة معاونت دانشجویی وزارت علوم و تحقیقات فناوری.
عاملی، سعیدرضا (1382) «در جهانی‌شدن‌ها و جامعه‌های اضطراب»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 21: 174-143.
علیوردی‌نیا، اکبر و همکاران (1387) «تبیین جامعه‌شناختی گرایش به مصرف سیگار»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، شمارة 61: 188-161.
قاسمی روشن، ابراهیم (1382) «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»، فصلنامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال ششم، شمارة 22: 1-22.
کاستلز، مانوئل (1380) عصر اطلاعات: اقتصاد و جامعه و فرهنگ، قدرت هویت، ترجمة حسن چاوشیان، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
گیدنز، آنتونی (1379) جهان رهاشده: گفتارهایی دربارة یک‌پارچگی جهانی، ترجمة علی‌اصغر سعیدی و یوسف عبدالوهاب، تهران: علم و ادب.
گیدنز، آنتونی (1384) چشم‌اندازهای جهانی، ترجمة محمدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو.
محمدپور، احمد (1389) ضد روش، جلد اول، تهران: جامعه شناسان.
مقدم، سوری (1387) «نگاهی آسیب‌شناختی به جاذبة سیگار در زنان»، گزارش، سال هفدهم، شمارة 201: 33-32.
منطقی، مرتضی (1383)مبانی نظری هویت و بحران هویت؛ مراتب و مؤلفه‌های هویت، تهران: پژوهشکدة علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
مهاجر، هاجر (1386) رابطة نگرش به مواد مخدر و عوامل پیش‌بین در دختران مقطع دبیرستان شهر تهران: طرح پژوهشی مرکز تحقیقات سوءمصرف و وابستگی مواد.
مهرابی‌زاده، مهناز، کیهان فتحی و منیجه شهنی (1387) «بررسی افسردگی، هیجان‌خواهی، پرخاشگری، سبک‌های دلبستگی و وضعیت اقتصادی- اجتماعی به‌عنوان پیش‌بینی‌های وابستگی به مواد مخدر در نوجوانان شهر اهواز»، مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دورة پانزدهم، شمارة 1: 178-153.
هابرماس، یورگن (1384) نظریة کنش ارتباطی، جلد اول، ترجمة کمال پولادی، تهران: مؤسسة مطبوعاتی ایران.
Baron. A & Byrne.D (2000) Social Psychology, Mass achusetts, Allyen & Bacon.
Beiderman.J (2006) “ is cigarette smoking a gateway to alcohol and illicit drug use disorder? Biological Psychoatry”, 59.(3), 258-264.
Berkman.L, Glass.T, Brissette.J & Seeman.T (2000) “ Form Social integration to health: Durkheim The new millennium ”, Social science & Medicine, 51[MP1] : 843-857.
Bovin, J (2000) “ Preventing drug abuse in schools: social and competence enhancement approaches targeting individual- level etiological factors”, Addictive Behaviors, 25: 887-897.
Comenga.D, Kedein.J, Roy.J (2006) The Changing risk profile of the America adolescent smoker: implication for prevention rograms and tobacco interventions.
Griesbach.D, Ams.A& Cume. C (2003) “Adolescent smoking and family structure in Europe”. Soc sic med, 56(1): 41-52.
KLeinke, C. (1998) COPING WITH LIFE CHALLENGES. London: Brooks / cole publishing’s company.
Kother.L (2002) “Rational Dicision perspectives on alcohol by youth: Revising the Theory of planned behavior”, Journal of addictive Behavior, 23: 35-37.
Katz, J (1998) Seduction of Crime, New York: Basic Books.
Munch. R (1988) Understanding Modernity, London, Routledge.
Peace.R (2001) “ Social Exclusion: A Concept in Need of Definition”, Social Policy Journal of New Zealand Lssue, 16: 17-36.
Reed MB, Wang R, Shillington AM, Clapp JD, Lange JE. (2007) the relationship between alcohol use and cigarette
Sigel.J (2001) “Criminalogy, Theries, patterns and Typolgies-7th Edition”, Belmont. CA: Wadsworth Thomson learning.
Smoking in a sample of undergraduate college students. Addict Bahav, 32(3): 449-64.