چکیده
این مطالعۀ کیفی با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران واردشده به دو محلۀ حاشیه‌نشین اهواز و ارائۀ یک مدل پارادایمی از کنش‌های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به‌انجام رسیده است. روش مورداستفاده در این پژوهش نظریۀ داده‌بنیاد بوده است. دادههای این پژوهش از طریق مصاحبۀ عمیق و شیوۀ نمونهگیری هدفمند ـ نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل ...
بیشتر
این مطالعۀ کیفی با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران واردشده به دو محلۀ حاشیه‌نشین اهواز و ارائۀ یک مدل پارادایمی از کنش‌های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به‌انجام رسیده است. روش مورداستفاده در این پژوهش نظریۀ داده‌بنیاد بوده است. دادههای این پژوهش از طریق مصاحبۀ عمیق و شیوۀ نمونهگیری هدفمند ـ نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل دادهها از پنج شیوۀ کدگذاری باز، توسعۀ مفاهیم، وارد کردن زمینه، وارد کردن فرایند و یکپارچهسازی مقولات استفاده شد. دادههای گردآوریشده در قالب شش مقولۀ عمده و یک مقولۀ هسته کدگذاری و تحلیل شدند. مدل پارادایمی ارائهشده شامل سه بُعد شرایط، کنش ـ تعاملها و پیامدهاست که در بخش شرایط شامل رسانۀ شهرگرا، آرمانگرایی و ایدئالیسم، دگرگونی ایستارها و نگرشها؛ در بخش کنش- تعامل شامل مهاجرت در جهت راحتطلبی مصرفگرایانه/ شغلی؛ و در بخش پیامد شامل تقویت اقتصاد غیررسمی است که حول یک مقولۀ هسته بهنام مهاجرت بهمثابۀ کنشی افقگشایانه شکل گرفت هاند.
یعقوب احمدی؛ محمد صدیق محمدی؛ فرهاد ابراهیمی
چکیده
پژوهش حاضر به روش نظریه زمینه ای انجام پذیرفته است و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مصاحبه جمع آوری شدند، دادههای به دست آمده با بهره گیری از نرم افزار "اطلس تی" تجزیه و تحلیل شدند. پس از انجام فرایند کدگذاری، و اخذ 56 کد و 5 مقوله اصلی، نهایتا مقوله محوری با عنوان "زنجیره فقدان" به عنوان خروجی نحوه مواجهه و مولفه های پیرامونی شهروندان ...
بیشتر
پژوهش حاضر به روش نظریه زمینه ای انجام پذیرفته است و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مصاحبه جمع آوری شدند، دادههای به دست آمده با بهره گیری از نرم افزار "اطلس تی" تجزیه و تحلیل شدند. پس از انجام فرایند کدگذاری، و اخذ 56 کد و 5 مقوله اصلی، نهایتا مقوله محوری با عنوان "زنجیره فقدان" به عنوان خروجی نحوه مواجهه و مولفه های پیرامونی شهروندان حاشیه نشین شهر سنندج با کروناویروس مطرح شد. همچنین، بر اساس مدل پاردایمی در نوشتار حاضر، مقوله زنجیره فقدان از شرایط علی همچون محرومیت اجتماعی و نابرابری اجتماعی نشات گرفته است که خود با ظهور عوامل واسطهای همچونفقدانمهارت، فقدان آگاهی و فقدان حمایت با شرایط زمینه‌ای چون رکود و تورم، بی اعتمادی، ناامیدی و افسردگی و عدم دسترسی به فضای مجازی به عنوان یک هسته مرکزی قابل شناسایی است. به صورت خلاصه، افراد حاشیه نشین قربانی شرایط اجتماعی و اقتصادی خود هستند و بیشتر از سایر افراد در دوران کرونا مورد هجمه مشکلات قرار می گیرند و این به آن معناست که کروناویروس برخلاف آنچه اشاره شده است، ویروس "دموکراتی" نیست و همه را به یکسان مورد هجوم و آسیب قرار نمی دهد.
محمدرضا پویافر؛ مهشید رضایی
چکیده
همه‌گیری کرونا بسیاری از حوزه‌های اجتماعی از جمله دین را به چالش کشید. در این میان، زیارت‌ها و زیارتگاه‌ها، نیز چالشی مهم را در دوران همه‌گیری کرونا تجربه کردند. در این پژوهش به نحوه مواجهه چهار آیین زیارتیِ پیاده در جهانِ مسیحی و مسلمان پرداخته شد تا به‌نوعی مواجهه دین‌داران و اشتیاق آنها به زیارت در یک بحران زیستی، موردمطالعه ...
بیشتر
همه‌گیری کرونا بسیاری از حوزه‌های اجتماعی از جمله دین را به چالش کشید. در این میان، زیارت‌ها و زیارتگاه‌ها، نیز چالشی مهم را در دوران همه‌گیری کرونا تجربه کردند. در این پژوهش به نحوه مواجهه چهار آیین زیارتیِ پیاده در جهانِ مسیحی و مسلمان پرداخته شد تا به‌نوعی مواجهه دین‌داران و اشتیاق آنها به زیارت در یک بحران زیستی، موردمطالعه قرار گیرد. گوادالوپ در مکزیک، فاطیما در پرتغال، کامینو دِسانتیاگو در اسپانیا و پیاده‌روی اربعین در عراق، چهار آیین پیاده‌روی موردمطالعه را تشکیل داده‌اند. روش پژوهش روش اسنادی به کمک گردآوری اطلاعاتی از برگزاری آیین‌های پیاده‌روی موردمطالعه در دوران همه‌گیری کرونا است. این اطلاعات از پایگاه‌های اطلاعاتی و خبری گردآوری و پس از طبقه‌بندی، مورد مقوله‌بندی و تفسیر کیفی قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که هیچ‌یک از چهار آیین مورد بررسی، در دوران همه‌گیری کرونا کاملاً، تعطیل نشده، اما با محدودیت‌هایی مواجه بوده‌اند. این محدودیت‌ها در مورد اربعین در کمترین حد بود. اما سه زیارت دیگر به‌ویژه فاطیما و گوادالوپ با کمترین میزان زائر با استفاده از ظرفیت‌های زیارتِ مجازی و آنلاین برگزار شده است. در سه آیین پیاده‌روی مسیحی، دولت‌ها و مقامات بهداشتی در کنار مقامات کلیسا، به طور کامل، محدودیتهای سختی را برای حضور زائران اعمال کردند. اما در مورد پیاده‌روی اربعین، هرچند یک همراهی و همکاری مناسب بین مرجعیت تشیع در ایران و عراق با نظرات مسئولان بهداشت و درمان و جود داشت، اما زائران در سطحی وسیع و به دلیل باورِ به عدم بیماریِ زائرِ اربعین، دستورالعمل‌ها و نکات بهداشتی را نقض کرده‌اند.
عمادالدین باقی
چکیده
جامعه شناسی الهیات کرونا: چالش‌های مذهبی و برونداد نهاییچکیدهمحور اصلی مقاله حاضر، گزارشِ چالش‌های رخ‌داده مذهبی در بحران کرونا و مصادیق و جزییاتی از این چالش در ایران با نگاهی جامعه‌شناختی است. با توجه به فرضیات و پیش‌بینی‌های گوناگون مطرح‌شده از جمله افول دین و دینداری و چیرگی سکولاریسم بر اثر بحران کرونا و چالش‌های سهمگینی ...
بیشتر
جامعه شناسی الهیات کرونا: چالش‌های مذهبی و برونداد نهاییچکیدهمحور اصلی مقاله حاضر، گزارشِ چالش‌های رخ‌داده مذهبی در بحران کرونا و مصادیق و جزییاتی از این چالش در ایران با نگاهی جامعه‌شناختی است. با توجه به فرضیات و پیش‌بینی‌های گوناگون مطرح‌شده از جمله افول دین و دینداری و چیرگی سکولاریسم بر اثر بحران کرونا و چالش‌های سهمگینی که در برابر مذهب برانگیخته است، مقاله به برونداد این چالشها و پاسخ به این پرسش می‌پردازد که آیا در دوره پسا-کرونا دین، تضعیف شده یا به محاق می‌رود؟ روش مطالعه، اسنادی، گزارشی- توصیفی و تحلیلی است و نظریه کارکردگرایی دورکیم و وبر بعنوان چارچوب تئوریک مقاله در نظر گرفته شده است. در پایان، این نتیجه بدست آمده است که بر اثر بحران کرونا کارکردهای دین در ابعادی تضعیف و در ابعادی دیگر، تقویت شده است، همانطور که تجربه تاریخی نشان میدهد که دین، تحت تأثیر چالش‌های عظیم ممکن است تغییر صورت و گفتمان پیدا کند اما از بین نمیرود. واژگان کلیدی: کرونا، کارکردگرایی، مصادره، مقاومت، سیالیت
محمد سعید ذکایی؛ محدثه امیری مقدم
چکیده
پژوهش‌های کیفی به طور فزاینده‌ای از مشروعیت بیشتری در ایران برخوردار و با پذیرش بیشتری مواجه شده‌اند. تشریح سیر تحولات روش‌شناسی راهی برای درون‌کاوی و فهم آثار متن تاریخی، اجتماعی و سیاسی بر توسعه دانش اجتماعی و سیاست‌های مربوط به آن است. روش‌شناسی از بستر و متن اجتماعی، تاریخی و فرهنگی هر جامعه تأثیر می‌پذیرد و همزمان بر آن ...
بیشتر
پژوهش‌های کیفی به طور فزاینده‌ای از مشروعیت بیشتری در ایران برخوردار و با پذیرش بیشتری مواجه شده‌اند. تشریح سیر تحولات روش‌شناسی راهی برای درون‌کاوی و فهم آثار متن تاریخی، اجتماعی و سیاسی بر توسعه دانش اجتماعی و سیاست‌های مربوط به آن است. روش‌شناسی از بستر و متن اجتماعی، تاریخی و فرهنگی هر جامعه تأثیر می‌پذیرد و همزمان بر آن تأثیرگذار است. مقاله حاضر با اتکا به تحلیل مطالعات و پژوهش های میدانی مربوط به شکل گیری علوم اجتماعی مدرن در ایران، بهدنبال ردیابی تحولات گونه کیفی پژوهش اجتماعی به مثابه ژانری در هم تنیده با سنتهای ادبی در تاریخ معاصر ایران است. استدلال اصلی بر این است که تحولات روش‌شناسی متأثر از فرآیند تفکیک اجتماعی، مواجهه با دستاوردهای علوم انسانی غربی و سیاست‌های علم در دانشگاه و بیرون از آن رقم خورده است. از سوی دیگر پیچیدگی و چند لایه بودن منطق و ماهیت تحولات روش شناختی در علوم انسانی، توجه به ریشههای تاریخی متنوع آن را ضروری میسازد. مقاله با ارزیابی اجمالی از دستاوردها و موقعیت پژوهش کیفی در ایران، اهمیت همسویی آن با نیازها و واقعیات متن اجتماعی جامعه ایرانی را مورد تاکید قرار می دهد.
عبد الرسول عباسی
چکیده
تغییرات ساختار اجتماعی و سیاسی ایلات کهگیلویه و بویراحمد تحت تأثیر دگرگونی‌های اجتماعی و سیاسی کشور قرار دارد، ضمن آنکه این تغییرات متقابلاً بر تحولات اجتماعی و سیاسی در ایران تأثیرگذار بوده است؛ در این مقاله هدف اصلی بررسی ساختار اجتماعی سیاسی قوم لر استان کهگیلویه و بویراحمد در عصر سلسله پهلوی است. در این پژوهش به‌طور همزمان ...
بیشتر
تغییرات ساختار اجتماعی و سیاسی ایلات کهگیلویه و بویراحمد تحت تأثیر دگرگونی‌های اجتماعی و سیاسی کشور قرار دارد، ضمن آنکه این تغییرات متقابلاً بر تحولات اجتماعی و سیاسی در ایران تأثیرگذار بوده است؛ در این مقاله هدف اصلی بررسی ساختار اجتماعی سیاسی قوم لر استان کهگیلویه و بویراحمد در عصر سلسله پهلوی است. در این پژوهش به‌طور همزمان از دو روش تاریخی و جامعه‌شناسی تاریخی استفاده‌شده است. سیاست اسکان عشایر (تخته قاپو)، تصویب قانون نظام‌وظیفه عمومی، خلع سلاح ایلات، اعمال سیاست پوشش متحدالشکل و همچنین اصلاحات ارضی چهار محور اصلی سیاست عشیره‌ای دودمان پهلوی سبب شد تا موقعیت سیاسی و اجتماعی هرم ایلی دستخوش تغییرات بنیادی شود. کدخدایان قبل از این تدابیر و در عصر خان‌خانی تابعیت محض از خوانین داشتند و ابواب‌جمعی آنان محسوب می‌شدند، درحالی‌که برنامه‌های دولت سبب شد تا کدخدایان در دریافت امتیاز از حکومت هم‌ردیف آنها قرار گیرند، قبایل رئیس واحدی نداشته باشند، خوانین هرکدام تدابیر خاص خود را اتخاذ کنند و عملاً ساختار و هرم ایلی سنتی به‌هم‌ریخته شود. بدون تردید این اتفاق مهم ناشی از برنامه‌ها و سیاست دولت بود که باگذشت زمان و به آهستگی ساختار نظام ایلی را تغییر داد و بسترهای لازم برای نظارت و مهار آن را فراهم نمود. پژوهش پیش روی نشان میدهد که ساختار اجتماعی سیاسی ایلات کهگیلویه و بویراحمد در فرآیند این تحولات از الگوی خاصی پیروی کرد، به‌طوری‌که توانست تا پایان دهه اول قرن چهاردهم هجری شمسی در برابر فشار دولت مرکزی مقاومت کند.
زهرا شهرزاد؛ سوسن باستانی؛ ابوعلی ودادهیر
چکیده
اعتماد بیماران به پزشکان و نظام درمان یکی از موضوعات اساسی در پژوهش‌های جامعه‌شناسی پزشکی در دو دهه اخیر است. با گسترش پرشتاب تقاضا برای دریافت خدمات طب مکمل و جایگزین در سطح جهانی، مطالعات پژوهشی فراوانی پیرامون این مسئله صورت گرفته که زمینه‌ها و علل اعتماد به طب‌های غیر رایج را مورد بررسی قرار داده است. در ایران نیز روند مشابهی ...
بیشتر
اعتماد بیماران به پزشکان و نظام درمان یکی از موضوعات اساسی در پژوهش‌های جامعه‌شناسی پزشکی در دو دهه اخیر است. با گسترش پرشتاب تقاضا برای دریافت خدمات طب مکمل و جایگزین در سطح جهانی، مطالعات پژوهشی فراوانی پیرامون این مسئله صورت گرفته که زمینه‌ها و علل اعتماد به طب‌های غیر رایج را مورد بررسی قرار داده است. در ایران نیز روند مشابهی به سوی اقسام طب‌های مکمل و جایگزین تجربه می‌شودکه در خور پژوهش‌های جامعه شناسانه است. در این راستا پژوهش حاضر با بهره گیری از روش روایت پژوهی و انجام بیست و نه مصاحبه روایی با بیمارانی که تجربه درمان با طب‌های غیررایج را داشته اند به این سوال پاسخ می دهد که در روایت تجربه بیماری، اعتماد به نظام درمانی غیر رایج چگونه شکل می گیرد و چه سنخ‌هایی از آن قابل شناسایی است. بدین منظور با بهره گیری از آراء گیدنز، چالش اعتماد به طب مدرن به مثابه یک نظام کارشناسی و بازسازی اعتماد به یک نظام درمانی جایگزین مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، با تحلیل تماتیک یافته‌های پژوهش، پنج سنخ «اعتماد تدریجی»، «اعتماد نهادی»، «اعتماد مبتنی بر درمانگر»، «اعتماد معرفت شناختی» و «اعتماد مبتنی بر تجربه زیسته دیگران» از یکدیگر متمایز شده‌است. همچنین برساخت طب بدیل به مثابه «طب بی آسیب» و «طب آسان» به عنوان زمینه‌های موید اعتماد به طب غیر مدرن مورد توجه قرار گرفته است.
حمیدرضا چاکری؛ حسین اژدری زاده
چکیده
چکیدههدف: در مقالۀ حاضر آراءِ میشل فوکو دربارۀ انقلاب اسلامی ایران بازخوانی شده و سپس چالش‌های دولت‌سازی در جامعۀ پساانقلابی ایران با تکیه بر تحلیل فوکو از دولت مدرن مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. روش/رویکرد:تحلیل مفهومییافته‌ها: فوکو انقلاب اسلامی ایران را تجلی ارادۀ جمعی ایرانیان برای مقاومت در برابر سلطه و رسیدن به رهایی می‌دید. ...
بیشتر
چکیدههدف: در مقالۀ حاضر آراءِ میشل فوکو دربارۀ انقلاب اسلامی ایران بازخوانی شده و سپس چالش‌های دولت‌سازی در جامعۀ پساانقلابی ایران با تکیه بر تحلیل فوکو از دولت مدرن مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. روش/رویکرد:تحلیل مفهومییافته‌ها: فوکو انقلاب اسلامی ایران را تجلی ارادۀ جمعی ایرانیان برای مقاومت در برابر سلطه و رسیدن به رهایی می‌دید. بهعقیدۀ فوکو ایرانیان میخواستند به کمک اسلام شیعی مسیر جدیدی در تاریخ باز کنند و تجربۀ زندگی و هویت خود را دگرگون کنند. از طرف دیگر، دولت مدرن مبتنی بر اصل مصلحت دولت شکل گرفته است که با حکومتمندی و زیستسیاست پیوند خورده و تحکیم و توسعۀ قدرت دولت را مقدم بر هر امر دیگری میداند. مصلحت دولت ایجاب میکند که دولت با کمک ضوابط حقوقی، تکنولوژیهای امنیتی و تکنولوژیهای انضباطی به نظارت، کنترل، بهنجارسازی و تنبیه مردم بپردازد. از اینرو رابطۀ بین انقلاب و دولت مورد، رابطهای مسئلهدار خواهد بود.نتیجهگیری: بین انقلابیگری و دولت‌سازی شکافی پرناشدنی وجود دارد. دولت‌سازی در جامعۀ پساانقلابی، الزاماً بر مبنای آرمانهای انقلاب پیش نخواهد رفت و همواره بین مصلحت دولت و آزادی و عدالتی که در انقلاب مطالبه میشده، تنش وجود دارد.
علی نوری ثانی؛ رضاعلی محسنی؛ مجید کوششی
چکیده
احداث سدهای مخزنی در 6 دهه گذشته زمینه ساز جابجایی بیش از 100 میلیون نفر از محل زندگی خود شده است. مطابق نتایج بررسی حاضر، در ایران نیز بیش از 2 میلیون نفر جمعیت تحت تاثیر احداث سدها قرار گرفته اند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیآمدهای اجتماعی و فرهنگی سیاست پرداخت نقدی خسارت در آزادسازی مخازن سدها، نقد این سیاست و شناسایی عوامل علی، زمینه ...
بیشتر
احداث سدهای مخزنی در 6 دهه گذشته زمینه ساز جابجایی بیش از 100 میلیون نفر از محل زندگی خود شده است. مطابق نتایج بررسی حاضر، در ایران نیز بیش از 2 میلیون نفر جمعیت تحت تاثیر احداث سدها قرار گرفته اند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیآمدهای اجتماعی و فرهنگی سیاست پرداخت نقدی خسارت در آزادسازی مخازن سدها، نقد این سیاست و شناسایی عوامل علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردی و پیآمدهای آن بوده است. چهارچوب مفهومی پژوهش بر ارزیابی تاثرات اجتماعی مبتنی است. روش پژوهش کیفی و از تکنیک نظریه زمینه ای استفاده شده است. شرکت کنندگان این پژوهش 38 نفر از مطلعین و خبرگان محلی بودند که با پرسشنامه نیمه ساختمند مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل با سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در دستور کار قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه ها 822 مفهوم کلی، 133 مقوله فرعی، 18 مقوله اصلی و 1 مقوله مرکزی را نشان می دهد. یافته های پژوهش بر اساس مدل پارادیمی، از هم گسیختگی ساختار اجتماعی و بافت فرهنگی را در اجرای سیاست پرداخت نقدی خسارت نشان می دهد.. نتایج حاصل از پژوهش به ضرورت تغییر رویکرد، اصلاح لوایح قانونی، تعیین متولی حوزه اجتماعی و پایش تاثیرات اجتماعی طرحها منتهی شده است.
سید آیت الله میرزایی؛ معصومه قاراخانی
چکیده
مرامنامه‌ها و منشورهای اخلاق حرفه‌ای علم از ضروری‌ترین و بدیهی‌ترین اقدامات انجمن‌های علمی در ترویج اخلاق علم است و این کدها معمولا در چارچوب رشته و فعالیت علمی مورد نظر تدوین می‌شوند. این مقاله با تمرکز بر مرامنامه‌های نمونه‌ای از انجمن‌های علمی در جهان در پی پاسخ به این پرسش است، که اصول اخلاق حرفه‌ای میان انجمن‌های علمی ...
بیشتر
مرامنامه‌ها و منشورهای اخلاق حرفه‌ای علم از ضروری‌ترین و بدیهی‌ترین اقدامات انجمن‌های علمی در ترویج اخلاق علم است و این کدها معمولا در چارچوب رشته و فعالیت علمی مورد نظر تدوین می‌شوند. این مقاله با تمرکز بر مرامنامه‌های نمونه‌ای از انجمن‌های علمی در جهان در پی پاسخ به این پرسش است، که اصول اخلاق حرفه‌ای میان انجمن‌های علمی در جهان کدام است؟ و انجمن های علمی بر سر چه اصولی وفاق دارند و این وفاق به چه میزان است؟ برای پاسخ به دو پرسش پیش گفت با روش تحلیل محتوای کیفی و کمی متن مرامنامه‌ها و بررسی 235 کد اخلاق حرفه‌ای مربوط به 28 انجمن علمی مورد پژوهش قرار گرفت. نتایج بررسی نشان داد، با وجود این که کدنامه‌ها از ساختار چندگانه و متنوع برخوردارند در مجموع و با فراوانی متفاوت به 21 کد اصلی فروکاسته می‌شوند. چنان که در میان انجمن‌های علمی بر سر برخی کدها توافق بیشتری وجود دارد و کدهایی مانند «احترام به حقوق و تفاوت‌های فردی و فرهنگی»، «رعایت اصول انتشار» و «رعایت اصول پژوهش» فراگیرتر هستند. سوای کدهای وفاق، نوع کدهای اخلاق حرفه‌ای بیانگر آن است که نقش فرهنگ رشته بر تعیین اصول اخلاق حرفه‌ای و تناسب رشته با انتظاراتی که از حرفه‌ای‌های آن رشته می‌رود، مورد توجه انجمن‌های علمی مورد بررسی است.
حسین ملتفت؛ سجاد بهمنی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1400
چکیده
این مطالعه کیفی، با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران وارد شده به دو محله حاشیه نشین اهواز و ارائه یک مدل پارادایمی از کنش های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به انجام رسیده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریه داده بوده است. دادههای این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونهگیری هدفمند – نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل دادهها ...
بیشتر
این مطالعه کیفی، با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران وارد شده به دو محله حاشیه نشین اهواز و ارائه یک مدل پارادایمی از کنش های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به انجام رسیده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریه داده بوده است. دادههای این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونهگیری هدفمند – نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل دادهها از پنج شیوه کدگذاری باز، توسعه مفاهیم ، وارد کردن زمینه، وارد کردن فرایند و یکپارچه سازی مقولات استفاده گردید، دادههای گردآوری شده در قالب شش مقوله عمده و یک مقوله هسته کدگذاری و تحلیل . مدل پارادایمی ارائه شده شامل سه بعد شرایط، عمل- تعاملها و پیامدها است که در بخش شرایط شامل (رسانه شهرگرا، آرمانگرایی و ایده آلیسم، دگرگونی ایستارها و نگرش ها) در بخش استراتژی شامل (مهاجرت در جهت راحت طلبی مصرف گرایانه/ شغلی) و در بخش پیامد شامل (تقویت اقتصاد غیررسمی) است که حول یک مقوله هسته به نام (مهاجرت به مثابه کنشی افق گشایانه) شکل گرفته‌اند.
سید مصلح کهنه پوشی؛ مصطفی مهرآیین؛ مجید کاشانی؛ مهرداد نوابخش؛ بهرام قدیمی
چکیده
در دوره‌ی پهلوی اول ساختار سیاسی در ایران به سمت ایجاد دولت مدرن و تسلط گفتمان تمرکزگرایی حرکت نمود و در این زمینه با تأسیس و تقویت نهادهای مختلفی مانند شورای عالی معارف و آموزش و پرورش مدرن، ملی‌گرایی باستان-گرا مبتنی بر زبان فارسی را مسلط کرد. مقاله‌ی حاضر با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، مصوبات این شورا را از خلال مراحل توصیف، ...
بیشتر
در دوره‌ی پهلوی اول ساختار سیاسی در ایران به سمت ایجاد دولت مدرن و تسلط گفتمان تمرکزگرایی حرکت نمود و در این زمینه با تأسیس و تقویت نهادهای مختلفی مانند شورای عالی معارف و آموزش و پرورش مدرن، ملی‌گرایی باستان-گرا مبتنی بر زبان فارسی را مسلط کرد. مقاله‌ی حاضر با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، مصوبات این شورا را از خلال مراحل توصیف، تفسیر و تبیین متون مورد تحلیل قرار داده و با افشای لایههای پنهان و ایدئولوژیک این مصوبات، به تحلیل گفتمان ملی‌گرایی در جریان نوسازی نظام آموزش و پرورش پرداخته و مؤلفه‌های ملی‌گرایی فرهنگی مبتنی بر یک نژاد و یک زبان را بررسی کرده است. به عنوان نتایج میتوان گفت که نوسازی نظام آموزشی با سیاست ترویج زبان فارسی و در پیش گرفتن استراتژی فرافکنی وحدت به گذشته از طریق تاریخسازی و با بهره‌گیری از مفاهیمی مانند باستانگرایی و نژادگرایی از طریق استراتژی‌های طرد و ادغام تلاش نمود تا وحدت ملی مد نظر ملیگرایان را در شکل یکسانسازی محقق سازد و کثرت فرهنگی موجود در ایران را انکار و تنوع قومی و زبانی را تضعیف نماید.
شهریار بداغی؛ علی اصغر سعیدی
چکیده
داشتن شغل یکی از ابعاد مهم زندگی انسان مدرن می‌باشد و کاریابی با تولد جامعه‌شناسی اقتصادی جدید مورد مطالعۀ جامعه‌شناسان اقتصادی قرار گرفته است. ایران در دهه‌های گذشته با مشکلات اقتصادی متعددی از جمله نرخ‌های بیکاری بالا روبرو بوده است. باتوجه به دشواری کاریابی در این دوره و با طرح این مسئله که شبکه‌های روابط اجتماعی چه نقشی در ...
بیشتر
داشتن شغل یکی از ابعاد مهم زندگی انسان مدرن می‌باشد و کاریابی با تولد جامعه‌شناسی اقتصادی جدید مورد مطالعۀ جامعه‌شناسان اقتصادی قرار گرفته است. ایران در دهه‌های گذشته با مشکلات اقتصادی متعددی از جمله نرخ‌های بیکاری بالا روبرو بوده است. باتوجه به دشواری کاریابی در این دوره و با طرح این مسئله که شبکه‌های روابط اجتماعی چه نقشی در کاریابی دارند، این مقاله از دید جامعه-شناسی اقتصادی جدید و با استفاده از رهیافت شبکهای به بررسی کاریابی در شهر ابهر می‌پردازد. پژوهش حاضر از بعد نظری بر مبنای نظریه‌های مارک گرانووتر و نان لین بنا گردیده است. روش این پژوهش نیز پیمایش بوده و دادهها با استفاده از پرسشنامۀ ساخت‌یافته از نمونه‌ای که به‌صورت خوشهای از شهر ابهر در استان زنجان انتخاب شده بودند گردآوری شده‌اند. مهمترین یافته‌های پژوهش نشان می-دهد که 1) استفاده از شبکۀ روابط اجتماعی مهمترین روش جستوجو و دستیابی به شغل در میان نمونۀ مورد مطالعه بوده است، 2) نظریۀ منابع اجتماعی نان لین دارای کفایت لازم برای بررسی موضوع مورد مطالعه می‌باشد، 3) با اینکه نظریۀ قدرت پیوندهای ضعیف گرانووتر رد میشود، یافته‌ها از نظریۀ حکشدگی او پشتیبانی می‌کنند.
امین روشن پور؛ پیام روشنفکر؛ الهام مرادی نژاد؛ وجیهه نظری
چکیده
کار کودک در خیابان پدیده ای پیچیده ، چند بعدی و رو به رشد است که به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در جامعه مطرح می باشد. مطالعه حاضر به روش ارزیابی سریع و پاسخ، در سال 99-1398 با استفاده از روش های کیفی( بحث گروهی متمرکز، مصاحبه ی عمیق) و کمی جهت گردآوری داده ها از افراد مطلع کلیدی و کودکان خیابانی اجرا شد. در بخش کیفی، با نمونه گیری هدفمند، 10 ...
بیشتر
کار کودک در خیابان پدیده ای پیچیده ، چند بعدی و رو به رشد است که به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در جامعه مطرح می باشد. مطالعه حاضر به روش ارزیابی سریع و پاسخ، در سال 99-1398 با استفاده از روش های کیفی( بحث گروهی متمرکز، مصاحبه ی عمیق) و کمی جهت گردآوری داده ها از افراد مطلع کلیدی و کودکان خیابانی اجرا شد. در بخش کیفی، با نمونه گیری هدفمند، 10 مصاحبه فردی با مطلعان کلیدی و 3 بحث گروهی با استفاده از پرسشنامه های نیمه ساختار یافته با کودکان خیابانی انجام گرفت. در بخش کمی پس از شناسایی 21 پاتوق خیابانی کار کودکان با استفاده از نمونه گیری زمان – مکان و پرسشنامه، اطلاعات 75 کودک خیابانی در پاتوق‌های کار کودکان جمع آوری شد. به منظور تحلیل داده ها در بخش کیفی از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. یافته ها نشان میدهد بیشتر کودکان خیابانی خرم آباد به کارهایی از جمله انواع دست فروشی( فروش آدامس، پشمک، گل، و...) شیشه پاک کردن ماشین و وزن کشی مشغول اند.کودکان خیابانی شهر خرم آباد عمدتا پسر و از نظر ترکیب ملیتی- قومیتی همگی ایرانی هستند. یافته های این مطالعه، نشان میدهد که فقر، عامل اصلی در ورود کودکان به خیابان است. علاوه بر عامل اقتصادی، عوامل دیگری همچون وضعیت نامطلوب اجتماعی- اقتصادی خانواده ها از جمله: اعتیاد سرپرست خانواده، بی سوادی و کم سوادی والدین، نگاه ابزاری به فرزند توسط والدین، عدم مهارت و بیکاری سرپرست خانواده و حاشیه نشینی نیز نقش موثری در خیابانی شدن کودکان دارد.
مسعود زمانی مقدم؛ سیدعلیرضا افشانی؛ کاریا بوتین؛ آنکه نیهوف
چکیده
زنان سرپرست خانوار فقیر با انواع دشواری‌ها و مسائل فراوان در مسیر خوشبختی مواجه‌اند. در این مقاله ما با هدف فهم چگونگی تجربۀ زنان سرپرست خانوار فقیر از خوشبختی و موانع و چالش‌های مرتبط با آن با روش کیفی پرتره‌نگاری به مطالعۀ میان‌رشته‌ای سه زن سرپرست خانوار در یکی از محله‌های محروم شهر خرم‌آباد پرداخته‌ایم. دادهها با استفاده ...
بیشتر
زنان سرپرست خانوار فقیر با انواع دشواری‌ها و مسائل فراوان در مسیر خوشبختی مواجه‌اند. در این مقاله ما با هدف فهم چگونگی تجربۀ زنان سرپرست خانوار فقیر از خوشبختی و موانع و چالش‌های مرتبط با آن با روش کیفی پرتره‌نگاری به مطالعۀ میان‌رشته‌ای سه زن سرپرست خانوار در یکی از محله‌های محروم شهر خرم‌آباد پرداخته‌ایم. دادهها با استفاده از استراتژی‌های نمونهگیری هدفمند و نظری و از طریق مصاحبه‌های عمیق و یادداشت‌های میدانی در دو مرکز بهداشت گردآوری شد. سپس دادهها را در جهت شناسایی مضمون‌های اصلی و خلق پرتره‌های نهایی مشارکت‌کنندگان تجزیه‌و‌تحلیل کردیم. بر اساس یافته‌ها، انواع منابع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی مشارکت‌کنندگان زمینه را برای تحقق و یا عدم تحقق دستاوردهایی همچون افزایش رضایت از زندگی، کاهش بار اضافی نقش، و افزایش رضایت‌مندی فرزندان فراهم میکند و در این زمینه است که چگونگی خوشبختی مشارکت‌کنندگان برساخته میشود و تعیّن می‌یابد. در نتیجه، هر یک از مشارکت‌کنندگان با وجود اشتراکاتی که با هم دارند، تعریف و تجربۀ متفاوتی از جست‌وجوی خوشبختی را ابراز می‌کنند. آنها در تقلای خوشبختی از استراتژی‌های گوناگونی استفاده می‌کنند و برای رسیدن به این هدف دارای سطوح متفاوتی از منابع درونی و بیرونی‌اند. هر زن به‌عنوان یک انسان اجتماعی تجربۀ منحصربه‌فرد خود را دارد که بر گزینه‌ها و استراتژی‌هایش در رفع موانع خوشبختی تأثیر می‌گذارد.
علی ایار؛ تقی ازاد ارمکی
چکیده
مطالعات جامعه‌شناسی تاریخی جامعه ایرانی، به علت غفت از اجتماعات محلی، با ارائه تصویری یکدست از جامعه، مانع فراهم شدن فهمی تاریخی و فرایندی از مسائل اجتماعات محلی در جامعه ایران شده است. در این مقاله سعی بر آن است که با لحاظ نمودن فرض کثرت و تنوع جامعه ایرانی و از سویی دگر تمرکز بر نهادها و نیروهای متکثر اجتماعی که در حیات اجتماع محلی ...
بیشتر
مطالعات جامعه‌شناسی تاریخی جامعه ایرانی، به علت غفت از اجتماعات محلی، با ارائه تصویری یکدست از جامعه، مانع فراهم شدن فهمی تاریخی و فرایندی از مسائل اجتماعات محلی در جامعه ایران شده است. در این مقاله سعی بر آن است که با لحاظ نمودن فرض کثرت و تنوع جامعه ایرانی و از سویی دگر تمرکز بر نهادها و نیروهای متکثر اجتماعی که در حیات اجتماع محلی موثر بوده اند، به تبییی متمایز از موضوع مورد مطالعه بپردازد. این مقاله با روش تاریخی تفسیری و تبیینی با استفاده از جبر بولی، براساس رویکرد نهادگرایی تاریخی، تحلیلی متفاوت از وضعیت خلقیات و توسعه در لرستان پیشکوه و پشتکوه( لرستان و ایلام)از دوره صفویه تا پایان پهلوی ارائه میکند که در آن بر نقش شرایط جهانی، نهادها و عاملیت‌های متعدد اجتماعی تأکید میشود. در این روایت، پیکربندی نهادی لرستان پشتکوه و پیشکوه بازه زمانی موردمطالعه با عنایت به میراث به‌جای مانده از دوره صفوی با وصف «غیاب نهادی و نیرویی»، مبتنی بر شبکه نسبتا پیچیده‌ای از روابط متقابل بین نهاد های در تعامل با شرایط جهانی، مورد تحلیل قرار می‌گیرد. استدلال این است که وضعیت نهادی ریشه در دوره‌های قبلی داشته با تداوم خود توانسته است بر شکل‌گیری خلقیات و توسعه این منطقه تأثیرگذار باشد. بنابراین می توان این گونه استلال نمود که " خلقیات" و" توسعه نیافتگی" لرستان، برآیندهای علی ترکیبی زمانمند است.
لیلا فلاحتی؛ نسیم السادات محبوبی شریعت پناهی
چکیده
با شروع همه‌گیری بیماری کووید 19، به موازات تغییرات اقتصادی و اجتماعی در جوامع، حوزه خصوصی نیز از این تغییرات بی‌‌بهره نمانده‌است. فشار اقتصادی ناشی از بیکاری هر یک از زن یا مرد در خانواده، افزایش نقش‌های مرااقبت‌‌کنندگی در مقابل بیماری، بار نقشی آموزش از راه دور کودکان بر روی والدین منجر به تا تغییرات متفاوتی در حوزه خانواده ...
بیشتر
با شروع همه‌گیری بیماری کووید 19، به موازات تغییرات اقتصادی و اجتماعی در جوامع، حوزه خصوصی نیز از این تغییرات بی‌‌بهره نمانده‌است. فشار اقتصادی ناشی از بیکاری هر یک از زن یا مرد در خانواده، افزایش نقش‌های مرااقبت‌‌کنندگی در مقابل بیماری، بار نقشی آموزش از راه دور کودکان بر روی والدین منجر به تا تغییرات متفاوتی در حوزه خانواده به‌ویژه درخصوص نقش‌های جنسیتی زنان اتفاق بیفتد. این مقاله با مطالعه تطبیقی تجارب سایر کشورها در این حوزه و با روش کیفی بر آن است تا برپایه نظریه اخلاق مراقبت در زنان، الگوی فشار نقش‌های چندگانه ناشی از بیماری کرونا را بر زنان بهتصویر کشد. یافته‌های تطبیقی کشورهای متفاوت نشان میدهدکه زنان نه تنها در معرض از دست دادن نقش شغل خود هستند، بلکه با توجه به اخلاق مراقبت در آنان نقش‌های والدگری را بیش از گذشته بر دوش میکشند. بنابراین شکاف جنسیتی بزرگی میان زنان و مردان وجوددارد و تفاوتی میان کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه نیست.کلمات کلیدی: نقش‌های جنسیتی، زنان، اخلاق مراقبت، فشار نقشی، کووید19، کشورهای توسعهیافته، کشورهای در حال توسعه
زهرا قاسمی
چکیده
همه گیر شدن ویروس کرونا بر تعاملات خانواده و سبک زندگی خانوادگی اثرگذاشته و سبک زندگی در ارتباط با الزامات پیشگیری دگرگون شده است. این پژوهش با روش کمی به شیوه پیمایش بر روی تعداد 400 نفر افرادی یک و یا دو باردرگیر بیماری کرونا و یا فوت شده از همه مناطق تهران به شکل نمونه گیری تصادفی انجام شده است. نتایج نشان می دهد میانگین سطح پیشگیری ...
بیشتر
همه گیر شدن ویروس کرونا بر تعاملات خانواده و سبک زندگی خانوادگی اثرگذاشته و سبک زندگی در ارتباط با الزامات پیشگیری دگرگون شده است. این پژوهش با روش کمی به شیوه پیمایش بر روی تعداد 400 نفر افرادی یک و یا دو باردرگیر بیماری کرونا و یا فوت شده از همه مناطق تهران به شکل نمونه گیری تصادفی انجام شده است. نتایج نشان می دهد میانگین سطح پیشگیری فردی و اجتماعی افراد زیاد و میانگین کنترل ارتباطات اجتماعی و کنترل حضور در جامعه در افراد کم است. از گویه های سبک زندگی بین ماسک زدن، رابطه زوجین با والدین و خواهر و برادرها،رابطه با فامیل، رابطه با دوستان، کاهش گردش شهری و تفریحات داخل شهر، کاهش سفر به سایر شهرها و کاهش پارک رفتن با شدت درگیری با کرونا رابطه معنی دار وجود دارد. بین سن افراد و سطح تحصیلات و تعداد اعضا خانواده که به بیرون می روند با شدت کرونا رابطه مستقیم وجو د دارد.میانگین پیشگیری فردی و خانوادگی در افراد بستری کمتر از افراد بی نیاز به بستری بود. میزان ارتباطات اجتماعی هم در بستری شده ها بالاتر از افراد بی نیاز به بستری شدن بود.کنترل ارتباطات اجتماعی و کنترل حضور در جامعه رابطه معنی داری با دو بار ابتلا به کرونا دارند و در افراد دوبار کرونا گرفته میزان ارتباطاات اجتماعی و حضور در جامعه زیاد تر از سایر پاسخگویان بوده است.
شفیعه قدرتی؛ سمانه باهوش؛ حسین قدرتی
چکیده
همه گیری کرونا پیامدهای بسیاری برای تمام افراد در تمام جوامع داشت. تحقیق حاضر به بررسی تجارب زنان سالمند می‌پردازد. روش تحقیق از نوع کیفی و برپایه «نظریۀ داده بنیاد» است. تعداد20 نمونه به صورت هدفمند از طریق نمونهگیری گلوله‌برفی انتخاب شدند و مصاحبه‌ها تا رسیدن به مرحله اشباع نظری ادامه داشتند. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق ...
بیشتر
همه گیری کرونا پیامدهای بسیاری برای تمام افراد در تمام جوامع داشت. تحقیق حاضر به بررسی تجارب زنان سالمند می‌پردازد. روش تحقیق از نوع کیفی و برپایه «نظریۀ داده بنیاد» است. تعداد20 نمونه به صورت هدفمند از طریق نمونهگیری گلوله‌برفی انتخاب شدند و مصاحبه‌ها تا رسیدن به مرحله اشباع نظری ادامه داشتند. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت و مدل پارادایمی شامل شرایط علّی (ساخت‌ذهنی‌کنشگر)، زمینه و بستر (ساخت‌اجتماعی‌کنشگر)، شرایط مداخله‌گر (ساخت انگیزشی کنشگر)، راهبردها (راهبردهای فعالانه، انفعالی و اجتناب‌مدار)، و پیامدها (پیامد مثبت و منفی) هستند. مقولۀ هسته‌ای «اثرتجمعی تعاملی نظام ذهنی، اجتماعی، انگیزشی بر کنش» شناخته شد. نتیجۀ تحقیق حاکی از آن است که تجربۀ زیستۀ زنان سالمند، برساختۀ تاثیرات ساخت ذهنی، اجتماعی و انگیزشی بر روی کنش‌های آنان می‌باشد. سالمندانِ معتقد به اختیار که انگیزش‌های معناگرا دارند، کنش‌های مسئولانه و تکلیف‌مدار بیشتری انجام دهند. از سوی دیگر در بین زنان سالمندی که معتقد به تقدیر هستند، انگیزه کنش آنان از نوع هیجانی است و در مورد انواع سرمایه‌های اجتماعی، دچار ضعف‌های بسیاری هستند و انجام کنش‌های منفعلانه در آنان افزایش می‌یابد.
ولی بهرامی؛ اسماعیل شریفی؛ عبدالحسین غلامی
چکیده
هدف این پژوهش، مطالعه خشونت خانگی علیه زنان روستایی با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای است. این پژوهش به روش کیفی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه زنان متاهل روستاهای زیودار شهرستان پلدختر بودند. روش نمونه-گیری نیز به صورت «نمونهگیری هدفمند و نظری» بوده است. ابزار گردآوری دادهها «مصاحبه عمیق» ...
بیشتر
هدف این پژوهش، مطالعه خشونت خانگی علیه زنان روستایی با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای است. این پژوهش به روش کیفی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه زنان متاهل روستاهای زیودار شهرستان پلدختر بودند. روش نمونه-گیری نیز به صورت «نمونهگیری هدفمند و نظری» بوده است. ابزار گردآوری دادهها «مصاحبه عمیق» بود که بر این اساس بعد از مصاحبه با۱۷ نفر از این زنان، اشباع نظری حاصل شد. به منظور تحلیل دادهها از رویکرد «اشتروس و کوربین» استفاده شد و بر اساس آن، از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. یافته‌ها نشان میدهد که پدیده محوری این مطالعه « ناساخت‌یابی خانواده » می‌باشد. شرایط علی حاکم بر این پدیده شامل سه مقوله «عدم احساس امنیت اقتصادی، باورها و تفکرات کلیشه‌ای سنتی و عدم دسترسی به منابع» هستند. بسترهای حاکم نیز «ایستارهای تهاجمی، خیر محدود، یادگیری خشونت و بی‌اعتمادی» می‌باشند. شرایط مداخله‌گر بر پدیده محوری نیز سه مقوله «نفوذ رسانه‌های ارتباط جمعی نوین، ضعف مهارت‌های زندگی و تضاد فرمی و محتوایی خانواده» هستند. راهبردها «پنهان کردن خشونت، تسلیم و پذیرش خشونت، مقابله روانی » می‌باشند که بر اثر آن شاهد پیامدهای نظیر « از هم گسیختگی ساختار خانواده، بحران روحی- انگیزشی و توانمندسازی زنان » در جامعه مورد مطالعه هستیم.
نسرین اسلامی؛ علی یعقوبی چوبری؛ حشمت الله حمیدی بگه جان
چکیده
صمیمیت یکی از عواطف مهم انسانی است که دارای دلالتهای فرهنگی ـ اجتماعی و بدنمندی است. هدف اصلی این تحقیق، مطالعۀ کیفی تجربۀ صمیمیت و پیوندهای اجتماعی در دوران کرونا و موقعیت قرنطینگی است. مطالعه با تکیه بر روش کیفی و از طریق مصاحبه‌های نیمهساختیافته انجام شده است. با توجه به منطق اشباع نظری، با چهل نفر از شهروندان استان گیلان ...
بیشتر
صمیمیت یکی از عواطف مهم انسانی است که دارای دلالتهای فرهنگی ـ اجتماعی و بدنمندی است. هدف اصلی این تحقیق، مطالعۀ کیفی تجربۀ صمیمیت و پیوندهای اجتماعی در دوران کرونا و موقعیت قرنطینگی است. مطالعه با تکیه بر روش کیفی و از طریق مصاحبه‌های نیمهساختیافته انجام شده است. با توجه به منطق اشباع نظری، با چهل نفر از شهروندان استان گیلان به‌صورت فردی مصاحبه صورت گرفت. سپس، مصاحبه‌ها پس از تقریر بهشیوۀ تحلیل مضمون بررسی شدند. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد سه سنخ صمیمیت محبتآمیز، سنخ خنثی و سنخ جدالآمیز در خانواده‌های مصاحبهشوندگان مشاهده میشود. در شرایط قرنطینگی خانواده‌های طبقۀ پایین از پیوند اجتماعی ضعیفتر و طبقات متوسط و بالا از پیوند اجتماعی قویتری برخوردار بوده‌اند. همچنین، کشاکش سوژههای قرنطینه بیشتر مثبت، محبتورزانه و در جهت حفظ نظم ناشی از بلبشوی کرونا بوده است. بنابراین، موقعیت قرنطینگی در این پژوهش، هرچند موجب کاهش تعاملات و افزایش فرسایش سرمایۀ اجتماعی در سطح جامعه و به زوال امر اجتماعی منجر شده، اما موجد بسط عواطف انسانها و پیوند اجتماعی خانوادگی بوده است.
سمانه کوهستانی؛ محبوبه علیجانی
چکیده
پیامدهای ناشی از پاندمی کووید19 عواقب ناخواسته‌ای بر زنان داشته و تبعات قرنطینه طولانی‌مدت در منزل را بر آنان تحمیل کرده است؛ به طوری که ارتباط خانوادگی را در معرض تنش قرار داده و منجر به اعمال خشونت خانگی علیه زنان شده است. در این راستا پژوهش حاضر درصدد ارائه‌ی بینشی جامعه‌شناختی در خصوص تبعات ناشی از اقدامات کنترلی پاندمی کووید19 ...
بیشتر
پیامدهای ناشی از پاندمی کووید19 عواقب ناخواسته‌ای بر زنان داشته و تبعات قرنطینه طولانی‌مدت در منزل را بر آنان تحمیل کرده است؛ به طوری که ارتباط خانوادگی را در معرض تنش قرار داده و منجر به اعمال خشونت خانگی علیه زنان شده است. در این راستا پژوهش حاضر درصدد ارائه‌ی بینشی جامعه‌شناختی در خصوص تبعات ناشی از اقدامات کنترلی پاندمی کووید19 بر زنان و تجربه خشونت علیه آنان، با استفاده از روش کیفی و مصاحبه عمیق نیمه ساخت‌یافته با 15 نفر از زنان شهر رشت انجام شده و دادهها نیز با کمک تکنیک تحلیل مضمون استخراج شدند. بر اساس نتایج پژوهش، پاندمی کووید19 منجر به بروز مشاجرات کلامی در بین زوجین؛ متأثر از مشکلات اقتصادی، بازتولید تصورات قالبی، هراس تشدیدیافته و افزایش مسئولیتهای زنان در مواجهه با بیماری و کنترل آن شده و علاوه بر این اقدامات کنترلی قرنطینه، استیصال روحی در زنان، خشونت مضاعف و استمرار چرخه خشونت را در پی داشته است.
جامعه شناسی
داریوش شعبان
چکیده
مطبوعات محلی با توجه به ظرفیت های که در ارائه تحلیل ها و گزارش های توسعه ای دارند به عنوان موتور محرک توسعه منطقه ای محسوب می شوند. شناخت مسائل و آسیب ها این نشریات، جهت رفع و درنتیجه بهبود عملکرد آنها ضروری است؛ از این منظر ضمن مروری بر تاریخچه ، ویژگی ها و کارکرد مطبوعات محلی ، با روش تحلیل مضامین آسیب ها، مشکلات و چالش های مطبوعات ...
بیشتر
مطبوعات محلی با توجه به ظرفیت های که در ارائه تحلیل ها و گزارش های توسعه ای دارند به عنوان موتور محرک توسعه منطقه ای محسوب می شوند. شناخت مسائل و آسیب ها این نشریات، جهت رفع و درنتیجه بهبود عملکرد آنها ضروری است؛ از این منظر ضمن مروری بر تاریخچه ، ویژگی ها و کارکرد مطبوعات محلی ، با روش تحلیل مضامین آسیب ها، مشکلات و چالش های مطبوعات محلی شهرستان خرم آباد که جز نشریات محلی باسابقه و ریشه دار کشور است را به عنوان نمونه ای از مطبوعات محلی سایر مناطق کشور از نگاه 12 نفر از رونامه نگاران محلی بررسی کرده ایم و نتایج را در قالب جدول و شبکه مضامین ارائه داده ایم. کیفیت ضعیف مطبوعات، فعالان غیرحرفه ای مطبوعات، فعالیت در نظام هنجاری رسانه ای شبه اقتدارگرا، مشکلات اقتصادی و تبدیل شدن مطبوعات محلی به رسانه ی غیر مرجع از مضامین فراگیر استخراج شده از سایر مضامین می باشد.
جامعه شناسی
حسن اسماعیل زاده؛ مرجان زرندی
چکیده
هدف تحقیق حاضر مطالعه پیرامون آسیبهای اجتماعی شهرستان خرم آباد در سال 1399 می باشد. جهت دست یابی به اولویت بندی آسیبهای اجتماعی با استاد به دیدگاههای مرتن و نظریه ی برساختگرایی ،شیوع و اولویتهای آسیبها از منظر چهارگروه شهروندان،کارشناسان مذهبی، مسئولان ،اساتید دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت بنابراین، در رهیافت بر ساخت گرایی تشخیص ...
بیشتر
هدف تحقیق حاضر مطالعه پیرامون آسیبهای اجتماعی شهرستان خرم آباد در سال 1399 می باشد. جهت دست یابی به اولویت بندی آسیبهای اجتماعی با استاد به دیدگاههای مرتن و نظریه ی برساختگرایی ،شیوع و اولویتهای آسیبها از منظر چهارگروه شهروندان،کارشناسان مذهبی، مسئولان ،اساتید دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت بنابراین، در رهیافت بر ساخت گرایی تشخیص و اولویت بندی مسائل اجتماعی یا به وسیله تعداد قابل توجهی از مردم انجام می شود یا به وسیله تعدادی از افراد مهم.. . همچنین از میان عوامل موثر بر آسیبهای اجتماعی سه متغیر محرومیت نسبی،آنومی اجتماعی و احساس بیگانگی اجتماعی مورد بررسی قرار کرفت.
روش تحقیق در سنت روش کمی و به شیوه پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تحقیق کلیه شهروندان شهرستان خرم آباد می باشند که به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای متوالی انتخاب شده اند و پرسشنامه محقق ساخته را پاسخ داده اند.
نتایج نشان می دهد بیکاری و عدم اشتغال، فقر مالی، طلاق،سوء مصرف مواد مخدرصنعتی، دوستی های بدون مرز و ضابطه در شبکه‌های مجازی، تکدی‌گری(گدایی)، فایل‌های مبتذل و در دسترس عموم کاربران در شبکه های مجازی، اعتیاد اینترنتی و ... اولویتهای آسیبهای اجتماعی می باشند.
درنظر گرفتن اولویتهای شهروندان می تواند سهم مشارکت آنان در مقابله با آسیبها را ارتقا دهد.
یعقوب احمدی؛ پرویز سبحانی؛ بی نظیر جلالی
چکیده
کووید-19 بدل به پاندمی ناگواری شده است که اثرات آن تا سطح ترومای جمعی تشخیص داده شده است. اقدامات و پروتکل ها برای مواجهه با این پاندمی تقریبا به اندازه خود بیماری پیامدهای نگوار به بار آورده است و خانه و خانواده به عنوان امن ترین و البته مهمترین مرکز مقابله با بیماری به واسطه تشدید اقداماتی مانند فاصله گذاری اجتماعی و قرنطینه از اهمیت ...
بیشتر
کووید-19 بدل به پاندمی ناگواری شده است که اثرات آن تا سطح ترومای جمعی تشخیص داده شده است. اقدامات و پروتکل ها برای مواجهه با این پاندمی تقریبا به اندازه خود بیماری پیامدهای نگوار به بار آورده است و خانه و خانواده به عنوان امن ترین و البته مهمترین مرکز مقابله با بیماری به واسطه تشدید اقداماتی مانند فاصله گذاری اجتماعی و قرنطینه از اهمیت بسیاری برخوردار شده و البته همزمان دچار مخاطرات جدی از خشونت تا جدایی و بحران تربیتی و... شده است.نوشتار حاضر با انجام نوعی تحلیل کیفی درصدد شناسایی مناسبات و مخاطرات خانواده در کردستان در این دوران بحران برآمده است. روش مطالعه حاضر گرانند تئوری و نمونه از متخصصین و مطلعین کلیدی بوده است که تا حد اشباع انجام مصاحبه ها ادامه یافته است.نتایج مطالعه حاکی است که بازگشت به خانه و اهمیت ماندن در آن برای مقابله با کرونا سبب اهمیت مادر و زن در مناسبات خانوادگی شده است، اما این اهمیت در حقیقت به معنای سری و سروری نیست و بلکه محنت افزا و اندوهناک بوده است. نتایج همچنین، حاکی از برجستگی مقولاتی مانند فروبستگی اجتماعی، اتمیزه شدن خانواده، بحران تربیتی و فراغتی و مواردی از این دست به عنوان مقولات محوری بوده است.
سیدیاسین حسینی؛ حسن محدثی؛ محمدباقر تاج الدین
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تضادهای اجتماعی مرتبط بر دین در نیم قرن اخیر در استان کردستان بوده است. رویکرد پژوهش کیفی بوده و از مصاحبه با مطلعین کلیدی استفاده شده است. علاوه بر این از اسناد و مدارک شامل زندگی‌نامه‌ها، کتاب‌ها و روزنامه‌ها استفاده شده است. یافته‌های برحسب پراکنش جغرافیایی و توزیع تضادها در بین گروه‌های مختلف صورت‌بندی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی تضادهای اجتماعی مرتبط بر دین در نیم قرن اخیر در استان کردستان بوده است. رویکرد پژوهش کیفی بوده و از مصاحبه با مطلعین کلیدی استفاده شده است. علاوه بر این از اسناد و مدارک شامل زندگی‌نامه‌ها، کتاب‌ها و روزنامه‌ها استفاده شده است. یافته‌های برحسب پراکنش جغرافیایی و توزیع تضادها در بین گروه‌های مختلف صورت‌بندی شده است. هفت شیوه از تضادهای اجتماعی مرتبط با دین در کردستان در قالب «دین بهمثابه از بینبرندهی تضادها»، «دین بهمثابه پوشاننده و پنهانکنندهی تضادها»، «دین بهمثابه انعکاسدهنده و بازنماییکنندهی تضادها»، «دین بهمثابه تداومبخش تضادها»، «دین بهمثابه تقویتکننده و تشدیدکنندهی تضادها»، «دین بهمثابه منبع و منشأ تضادهای اجتماعی» و «دین بهمثابه تضعیف کنندهی تضادها» استخراج شده است. هر یک از تضادهای مذکور، گاهی بین افراد یا بین گروه‌های فکری با سلایق متفاوت دینی یا گروه‌های مذهبی با گرایش فکری سکولار بوده است. هر یک از تضادهای مذکور، گاهی بین افراد یا بین گروه‌های فکری با سلایق متفاوت دینی یا گروه‌های مذهبی با گرایش فکری سکولار بوده است.
جامعه شناسی
حاکم قاسمی؛ مهدی نیکویه؛ شهریار شیرویه پور؛ عین الله کشاورز ترک
چکیده
سرمایۀ اجتماعی دارایی و اعتباری است که از روابط اجتماعی حاصل میشود. برخورداری از این سرمایه موجب کاهش هزینه، افزایش اثربخشی و بهینه شدن امور برای بهره‌برداری از سایر سرمایه‌ها میشود. بر این اساس سازمان‌ها با افکارسنجی و ارزیابی میزان سرمایۀ اجتماعی موجود در جامعه می‌کوشند به این هدف دست یابند. هدف مقالۀ حاضر واکاوی وضعیت سرمایۀ ...
بیشتر
سرمایۀ اجتماعی دارایی و اعتباری است که از روابط اجتماعی حاصل میشود. برخورداری از این سرمایه موجب کاهش هزینه، افزایش اثربخشی و بهینه شدن امور برای بهره‌برداری از سایر سرمایه‌ها میشود. بر این اساس سازمان‌ها با افکارسنجی و ارزیابی میزان سرمایۀ اجتماعی موجود در جامعه می‌کوشند به این هدف دست یابند. هدف مقالۀ حاضر واکاوی وضعیت سرمایۀ اجتماعی در استان قزوین و تدوین راهبردهای مناسب برای ارتقای آن است. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است که بهدنبال ارائۀ تصویری از میزان سرمایۀ اجتماعی در میان افراد هجده سال به بالای دوازده شهر مرکزی و دوازده روستای استان قزوین است. حجم نمونۀ تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 2266 نفر است. دادهها با استفاده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی، آزمون فریدمن موردتحلیل قرار گرفته و مؤثرترین عوامل در سطوح کلان، میانی و خرد شناسایی شدند. براساس نتایج آزمون فریدمن، در میان مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی، در سطح کلان مؤلفۀ پنداشت از عملکرد نظام در رفع مشکلات، در سطح میانی آمادگی مشارکت در کمک به سازمان‌ها و در سطح خرد عام‌گرایی اجتماعی دارای بالاترین رتبه هستند. وضعیت مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی در سطح کلان و میانی پایین‌تر از میانگین و تنها در سطح خرد کمی بالاتر از میانگین قرار دارد که نیاز است سازمان‌های متولی در استان قزوین با اتخاذ رویکردهای آیندهمحور و ارائۀ راهبردها و راهکارهای مناسب در صدد ارتقای این وضعیت برآیند
محبوبه البرزی؛ فریبا خوشبخت؛ مریم شفیعی سروستانی؛ مهدی محمدی؛ رضا ناصری جهرمی؛ پریسا معارف؛ فاطمه میرغفاری
چکیده
توجه به محتواهای آموزشی و پرورشی که منجربه تربیت شهروند مسئول وشهروند جهانی در جامعه به ویژه دربحران ها باشد، از اهداف اساسی نظام های آموزشی است. از این رو هدف پژوهش حاضر فراترکیبی جهت شناخت شایستگی های شهروند جهانی همزیست با کرونا در نظام آموزش و پرورش بود. بدین منظور پژوهشی کیفی به شیوه فراترکیب با استفاده از روش شش مرحله‌ای ساندلوسکی ...
بیشتر
توجه به محتواهای آموزشی و پرورشی که منجربه تربیت شهروند مسئول وشهروند جهانی در جامعه به ویژه دربحران ها باشد، از اهداف اساسی نظام های آموزشی است. از این رو هدف پژوهش حاضر فراترکیبی جهت شناخت شایستگی های شهروند جهانی همزیست با کرونا در نظام آموزش و پرورش بود. بدین منظور پژوهشی کیفی به شیوه فراترکیب با استفاده از روش شش مرحله‌ای ساندلوسکی و باروسو (2007) انجام گردید. به منظور انجام مرور نظام مند پنج پایگاه داده به زبان انگلیسی شامل «اسکوپوس»، «امرالد»، «ساینس دایرکت»، «اشپرینگر» و «پروکوئست» برای مطالعات خارجی و دو پایگاه داده به زبان فارسی شامل «پایگاه نشریات کشور» و «پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» انتخاب شدند و مقالات مرتبط در بازه زمانی سال‌های 2019 تا 2020 جمع‌آوری گردید(31 مقاله). در تجزیه و تحلیل به شیوه ی شبکه مضامین با واژه های کلیدی مرتبط با هدف پژوهش23 مضمون پایه(یادگیری مجازی، آموزش مجازی، یادگیری از راه دور، ارزیابی الکترونیکی، رسانه های آموزش مجازی، تفکر در حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، آگاهی ازبیماری زمینه ای، رعایت توصیه های بهداشتی، معاینات دوره ای، فاصله اجتماعی، کاربارایانه و تلفن همراه، استفاده از یادگیری از راه دور، حس تعلق اجتماعی، احترام به نیازهای جمعی، عمل به هنجارهای زیستی- اخلاقی- شخصی، توجه به شرایط محیط، تغییرو....)، 5 مضمون سازمان دهنده (آموزش مجازی، حوزه های تفکر، آگاهی های بهداشتی، راهبردهای خودحفاظتی، مسئولیت پذیری)و سه مضمون فراگیر (دانش، مهارت، نگرش)بدست آمد. درمجموع یافته های بدست آمده برای برنامه ریزی و سیاستگذاری های نظام آموزشی در برخورد با فراگیران قابل استفاده است.
ندا گل بهاری؛ منصوره اعظم آزاده
چکیده
مقاله حاضر درپی پاسخگویی به این پرسش است که افراد تراجنسی،"هویت جنسیتی خود را چگونه ودر قالب چه مضامینی درک و تجربه می‌کنند؟". به همین منظور تعداد 30 مصاحبه نیمه ساخت‌یافته با کمک روش نمونهگیری نظری هدفمند و گلوله‌برفی با تراجنسی‌هایی که در یکی از مراحل گذار بودند و یا آن رابه پایان رسانیده بودند، انجام و با بهره‌گیری از روش نظریه‌زمینه‌ای ...
بیشتر
مقاله حاضر درپی پاسخگویی به این پرسش است که افراد تراجنسی،"هویت جنسیتی خود را چگونه ودر قالب چه مضامینی درک و تجربه می‌کنند؟". به همین منظور تعداد 30 مصاحبه نیمه ساخت‌یافته با کمک روش نمونهگیری نظری هدفمند و گلوله‌برفی با تراجنسی‌هایی که در یکی از مراحل گذار بودند و یا آن رابه پایان رسانیده بودند، انجام و با بهره‌گیری از روش نظریه‌زمینه‌ای بررسی شدند. "هویت آشفته"،"هویت بلاتکلیف"،"هویت ناقص"و"هویت رشدیافته"، مقولات عمده‌ای هستند که از درک ایشان از هویت جنسیتی در سه مرحله پیش از آگاهی از تراجنسی‌بودن، فاصله بین آگاهی تا عمل جراحی و پس از عمل جراحی استخراج شده و درنهایت به انتزاع مقوله نهایی"هویت‌یابی مطرود"، به‌عنوان پاسخی به چیستی ادراک شرکت‌کنندگان از هویت جنسیتی خود ختم شده‌اند. یافته‌ها حاکی از آن است که در جریان دیالکتیک شناسایی درون و برون ودر مرحله"آشفتگی"و"بلاتکلیفی"هویت، بازخوردهای طرداندود که هویت مورد ادعای ترنس را نمی‌پذیرند، سویه غالب دیالکتیک فوق را تشکیل میدهد. در وضعیت "هویت ناقص" نیز وضع به همین منوال است و تلاش فرد برای جای گرفتن در یکی از قالب‌های پذیرفته شده زن یا مرد و سعی در راستای پاک کردن رد ترنس بودن، به بازتولید ساختار و گفتمان هویتی منجر میشود که او را طرد میکند. به نظر میرسد در شرایط هویت رشدیافته است که عاملیت فرد مجال می‌یابد در راستای مقاومت در برابر گفتمان‌جنسیتی‌دوتایی و طرد کننده حاکم؛ قد علم کند، خود را فراتر و بیش از جنسیت هویت‌یابی کند و یا به‌طور متقابل چنین گفتمان هویتی را طرد و بر گفتمان غیردوتایی تاکید نماید.
سمیه سادات شفیعی؛ فاطمه موسوی ویایه
چکیده
جامعه شناسی بومی ایران مطالعات روشمند اندکی در زمینه خانواده‌های ایثارگر و آسیب دیده از جنگ تحمیلی انجام داده است. لذا تحقیق حاضر با هدف گردآوری و تحلیل دادههای میدانی به دنبال پاسخگویی به پرسش اصلی ذیل است: چالش‌های همسران جانبازان در ایفای نقش‌های خانوادگی چیست و عمدتا حول چه مقولاتی سامان یافته است؟ تحقیق به روش کیفی و مبتنی ...
بیشتر
جامعه شناسی بومی ایران مطالعات روشمند اندکی در زمینه خانواده‌های ایثارگر و آسیب دیده از جنگ تحمیلی انجام داده است. لذا تحقیق حاضر با هدف گردآوری و تحلیل دادههای میدانی به دنبال پاسخگویی به پرسش اصلی ذیل است: چالش‌های همسران جانبازان در ایفای نقش‌های خانوادگی چیست و عمدتا حول چه مقولاتی سامان یافته است؟ تحقیق به روش کیفی و مبتنی بر روایت پژوهی اجرا و در جریان پژوهش با ۳۰ نفر از همسران جانبازان ساکن شهر تهران مصاحبه شد. نتایج تحلیل مضمون مصاحبه‌های انجام شده نشان میدهد گرانباری نقش حاصل از اجرای همزمان نقش پرستار، همسر، مادری بسط یافته، مقوله نارضایتی اقتصادی حاصل از اخلال نقش نانآوری مرد و توام با تجربه فقر یا عدم تفاهم مالی و سرآخر زوجیت ناکامل ناشی از نارضامندی جنسی، عدم حل تعارض زوجین و اضطراب مداوم همراه با خشونت خانگی مضمون‌های اصلی تجربه زیسته همسران جانبازان هستند که به دلسردی از نقش همسری منجر می‌شوند. همسران جانبازان در مقام کنشگران اجتماعی با تغییر انتظارات و بازتعریف نقش بر دلسردی از نقش غلبه می‌کنند یا از اجرای نقش همسر جانباز دست می شویند و جدایی را برمیگزینند.
)
