عابد تقوی
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 1-9
چکیده
در پژوهشهایی که اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی صورت میدهند، توجه به رویکردهای تاریخی جامعه شناسی شـهر،نقطه اشتراک مطالعات جامعهشناسی با علوم دیگری نظیر تاریخ، جغرافیا، انسان شناسـی وباسـتا ن شناسـی اسـت. از ایـنمنظر مطالعه سیر تحول تاریخی شهر در بستر زمان و بررسی تغییرات اجتماعی، سیاسـی، اقتصـادی و فرهنگـی جامعـهشهری، زمینه مناسبی ...
بیشتر
در پژوهشهایی که اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی صورت میدهند، توجه به رویکردهای تاریخی جامعه شناسی شـهر،نقطه اشتراک مطالعات جامعهشناسی با علوم دیگری نظیر تاریخ، جغرافیا، انسان شناسـی وباسـتا ن شناسـی اسـت. از ایـنمنظر مطالعه سیر تحول تاریخی شهر در بستر زمان و بررسی تغییرات اجتماعی، سیاسـی، اقتصـادی و فرهنگـی جامعـهشهری، زمینه مناسبی برای انجام تحقیقات علوم میان رشـته ا ی چـون مطالعـات اجتمـاعی و باسـتانشناسـی محسـوبمیشود. عموماًانسان شناسی و به طور اخص باستان شناسی از جمله علـومی هسـتند کـه بـه بازسـازی تحـولات اجتمـاعی وشناسایی رفتارهای پیچیده انسانی براساس بقایای مادی و ملموس گذشته میپردازند.پهندشت گرگان به عنوان یکی از مراکز مهم تمدن در شمال ایران، از دوران پارینهسـنگی جدیـد تـا بـه امـروز همـوارهزیستگاه انسان بوده است. شهر قدیمگرگان واقع در بخش مرکزی دشت گرگان، مهمترین بخش این پهن دشت فرهنگـیبه شمار میآید. این شهر در عصر ساسانی به صورت قلعهای نظامی با برج و باروهای بلند آرایش یافته بود و از قرون اولیهاسلامی تا دوره ایلخانی بهطور مداوم در قالب "شهر" از مراکز مهم سلسـله هـای اسـلامی زیاریـان، علویـان، سـامانیان وسلجوقیان به شمار میآمده است.مقاله حاضر برآن است تا با استفاده از یافته های باستان شناسی و روش تحلیل تاریخی، بازتاب تحولات اجتماعی را در فضاهای شهریگرگان دوران اسلامی مطالعه کند و از ترکیب جمعیتی محلات و طبقه بندی آنها برحسب موقعیت اجتماعی، اقتصادی وفرهنگـیسخن بگوید
حیدر جانعلی زاده چوبستی
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 10-26
چکیده
سرمایۀ اجتماعی سازهای جامعهشناختی است که هر دو بعد عینی و ذهنی روابط اجتماعی را با اهمیت تلقـی مـیکنـد.هستۀ اصلی این سازه به منابعی اجتماعی اشاره دارد که میتوانند برای به حداکثررساندن احتمال موفقیت در کنشهایهدفمند قابل اتکا باشند. بهرهمندی از این منابع میتواند نقش اساسـی در زنـدگی انسـان، حـالات جسـمانی، روحـی واجتماعی وی ایفا ...
بیشتر
سرمایۀ اجتماعی سازهای جامعهشناختی است که هر دو بعد عینی و ذهنی روابط اجتماعی را با اهمیت تلقـی مـیکنـد.هستۀ اصلی این سازه به منابعی اجتماعی اشاره دارد که میتوانند برای به حداکثررساندن احتمال موفقیت در کنشهایهدفمند قابل اتکا باشند. بهرهمندی از این منابع میتواند نقش اساسـی در زنـدگی انسـان، حـالات جسـمانی، روحـی واجتماعی وی ایفا کند. مبتنی بر این کارکردها، کانون اصلی این مقاله، بر بررسی میزان برخـورداری جانبـازان اعصـاب وروان و ضایعۀ نخـاعی اسـتان مازنـدران را از سـرمایۀ اجتمـاعی در محـیط اجتمـاعی خـانواده، خویشـاوندان، دوسـتان،همسایگان، جامعه و سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران تمرکز یافته است. 838نفر از این جانبـازان بـا دسـتکـم 25درصد جانبازی )ناشی از اعصاب و روان( جامعۀ آماری این پژوهش را تشکیل دادهاند. نمونۀ پژوهش حاضـر شـامل 269نفر بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. دادههای تحقیق از طریق پرسشنامۀ محقـقسـاخته جمـعآوری شـد.چند یافتۀ مهم این پژوهش عبارتاند از: به لحاظ فراوانی و نوع شبکۀ اجتماعی قابل اتکا برای جانبازان، به طور متوسـطخویشاوندان در مرتبۀ اول، دوستان صمیمی در مرتبۀ دوم و همسایگان در مرتبۀ آخر قرار میگیرند. هرچه از خانواده بهسمت جامعه حرکت میکنیم، سطح احساس برخورداری جانبازان از سرمایۀ اجتماعی به وجه معنیداری کاهش مییابد؛در حالی که حدود 73درصد جانبازان در خانواده از این احساس برخوردارند، حدود 75درصـد جمعیـت مـورد بررسـیمعتقدند که جو جامعه قابل اعتماد نیست و با آنها رفتار احترامآمیز ندارد. در پایان، بررسـی چرایـی فرسـایش سـرمایۀاجتماعی جامعۀ آماری این پژوهش از سطح خانواده به جامعه، آسیبهای ناشـی از آن و نیـز بررسـی سـرمایۀ اجتمـاعیجانبازان در سطح ملی پیشنهاد شده است.
رسول ربانی؛ وحید قاسمی؛ وکیل احمدی
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 27-39
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسی وضعیت ازدواج و مضیقه ازدواج در سه استان مازندران، گیلان و گلستان است. برای انجـامتحقیق از روش نسبت جنسی وزنی با استفاده از دادههای سرشماری 1385استفاده شده اسـت. نتـایج پـژوهش نشـانمیدهد نسبت جمعیت هرگز ازدواج نکرده در همه گروههای سنی برای هر دو جنس در سرشماری 1385در مقایسه باسرشماری سال 1375برای استانهای شمالی ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله بررسی وضعیت ازدواج و مضیقه ازدواج در سه استان مازندران، گیلان و گلستان است. برای انجـامتحقیق از روش نسبت جنسی وزنی با استفاده از دادههای سرشماری 1385استفاده شده اسـت. نتـایج پـژوهش نشـانمیدهد نسبت جمعیت هرگز ازدواج نکرده در همه گروههای سنی برای هر دو جنس در سرشماری 1385در مقایسه باسرشماری سال 1375برای استانهای شمالی افزایش یافته است. نتایج محاسـبه مضـیقه ازدواج در سـال 1385نشـانمیدهد دختران در گروههای سنی 35-30،39-25،34-29با مضیقه ازدواج مواجهاند. اما در سال 1390این مضیقه درمورد پسران بین گروههای سنی 25-20،29-24اتفاق خواهد افتاد و شـدت آن نیـز از مضـیقه ازدواج دختـران در سـال1385بیشتر خواهد بود.
محمود شارع پور؛ نادر رازقی؛ خلیل غلامزاده
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 40-53
چکیده
در این مقاله رابطه انواع اعتماد شامل اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی، اعتماد بین شخصی و اعتماد نهادی را با اعتماد اجتماعیمورد بررسی قرار داده و سعی کردهایم به این سؤال پاسخ دهیم که انواع اعتماد چه رابطهای با اعتماد اجتماعی دارند. روش بررسیدراین پژوهش پیمایش است. در این پژوهش دانشجویان دانشگاه مازندران در نیمسال دوم سال تحصیلی 87-86به ...
بیشتر
در این مقاله رابطه انواع اعتماد شامل اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی، اعتماد بین شخصی و اعتماد نهادی را با اعتماد اجتماعیمورد بررسی قرار داده و سعی کردهایم به این سؤال پاسخ دهیم که انواع اعتماد چه رابطهای با اعتماد اجتماعی دارند. روش بررسیدراین پژوهش پیمایش است. در این پژوهش دانشجویان دانشگاه مازندران در نیمسال دوم سال تحصیلی 87-86به عنوان جامعهآماری در نظر گرفته شدند و تعداد 457نفر از بین ایشان به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامهها بین آنها توزیع شد. یافتههانشان داد میزان اعتماد به خانواده و اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی پاسخگویان زیاد بود. پس از آن و در سطح متوسط و کمتر ازمتوسط، به ترتیب نزولی، اعتماد به دوستان، اعتماد به اقوام و خویشان، اعتماد نهادی و اعتماد اجتماعی قرار گرفتند. در این میان،کمترین میزان اعتماد متعلق به اعتماد اجتماعی بود. براساس یافتههای این تحقیق، انواع مختلف اعتماد با اعتماد اجتماعی رابطهداشتند. اعتماد نهادی رابطه قوی و معنی داری با اعتماد اجتماعی داشت. اما میزان هردو اعتماد نهادی و اجتماعی در سطح پایینیبود. کم بودن میزان اعتماد اجتماعی احتمالاً تا حدود زیادی به نقش اعتماد نهادی مربوط میشود.
ابراهیم صالحی عمران؛ قربانعلی ابراهیمی؛ ملیحه حسین زاده
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 54-70
چکیده
مقاله حاضر به بررسی عوامل و انگیزههـای شـکلگیـری و توسـعه دانشـگاههـا و مؤسسـات آمـوزش عـالی غیردولتـی-غیرانتفاعی میپردازد. در سالهای گذشته، بخش آموزش عالی ایران، شاهد گسترش کمی دانشگاهها و مشارکت گستردهبخش غیردولتی در حوزه آموزش بوده است. به عبارت دیگر، تحولاتی در ساختار آموزش عالی ایران صورت گرفته که تـاحدودی چهره آن را تغییر ...
بیشتر
مقاله حاضر به بررسی عوامل و انگیزههـای شـکلگیـری و توسـعه دانشـگاههـا و مؤسسـات آمـوزش عـالی غیردولتـی-غیرانتفاعی میپردازد. در سالهای گذشته، بخش آموزش عالی ایران، شاهد گسترش کمی دانشگاهها و مشارکت گستردهبخش غیردولتی در حوزه آموزش بوده است. به عبارت دیگر، تحولاتی در ساختار آموزش عالی ایران صورت گرفته که تـاحدودی چهره آن را تغییر داده است. یکی از این تحولات، افزایش نسبی و قابل توجه سهم بخش خصوصی یا غیردولتـیدر آموزش عالی ایران بوده است. بدین معنی که در سالهای گذشته، از یکسو شاهد تأسیس دانشگاههای غیرانتفاعی ازسوی اشخاص حقیقی در قالب هیئت مؤسس بودهایم و از طرف دیگر، درصد قابل تـوجهی از جوانـان متقاضـی آمـوزشعالی، با هزینه شخصی در دانشگاههای غیرانتفاعی مشغول به تحصیل شدهاند. به این ترتیب، اندکی از فشـار بـار مـالی واجتماعی بر روی دولت کاسته شده و شهروندان عرضهکننده و تقاضاکننده آموزش عالی آن را به دوش کشیدهاند. در اینمقاله، با استفاده از دادههای تجربی حاصل از پیمایش، علل و انگیزههای پیدایش و گسترش آموزش عالی غیرانتفاعی درایران بررسی شده است. جامعه آماری تحقیق، مؤسسان دانشگاههای غیرانتفاعی در ایران و دانشجویان شاغل به تحصـیلدر دانشگاههای غیرانتفاعی استان مازندران بودهاند. نتایج تحقیق ضمن تأیید نتایج برخی پژوهشهای میدانی گذشـته ونظریههای به خدمتگرفته، حاکی از آن است که مهمترین عوامل و انگیزههـای گسـترش آمـوزش عـالی غیرانتفـاعی یـاخصوصی در ایران عبارتاند از فشارهای اجتماعی، نیازهای حرفهای و اقتصادی جامعه، نـابرابری بـین عرضـه و تقاضـایآموزش عالی، تقاضامحور شدن آموزش عالی، گوناگونی تقاضا، عقلانیشدن تقاضاها و غیره
حمید عباداللهی چنذانق؛ جعفر نجات
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 71-87
چکیده
اخلاق کار 3در مقایسه با سایر موضوعات مربوط به کار و شغل، همچون وجدان کاری 4و تعهد کاری 5کمتر مورد مطالعـهقرار گرفته است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش،چگونگی رابطه اخلاق کار را با ارزشها بررسی مـیکنـد. بـدینمنظور حجم نمونۀ 393نفری از جامعه آماری معلمان شهر رشت با استفاده از ابزار پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتـهاست. نتایج حاصل از ...
بیشتر
اخلاق کار 3در مقایسه با سایر موضوعات مربوط به کار و شغل، همچون وجدان کاری 4و تعهد کاری 5کمتر مورد مطالعـهقرار گرفته است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش،چگونگی رابطه اخلاق کار را با ارزشها بررسی مـیکنـد. بـدینمنظور حجم نمونۀ 393نفری از جامعه آماری معلمان شهر رشت با استفاده از ابزار پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتـهاست. نتایج حاصل از این بررسی، نشاندهندة میزان بالای اخلاق کار در بین معلمان و رابطه معنادار اخلاق کار با اعتقادبه ارزشهای مذهبی، فرهنگی سیاسی و اقتصادی است. همچنین نتایج تحلیل رگرسـیونی نشـان مـیدهـد ارزشهـایاقتصادی محافظهکارانه، ارزشهای مذهبی در بعد پیامدی و ارزشهای فرهنگی محافظه کارانه بیشترین میـزان و شـدتتأثیر را بر اخلاق کار دارند.
محمد فاضلی؛ غلامرضا خوشفر
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 88-100
چکیده
تبیین مشارکت سیاسی یکی از موضوعات مناقشهبرانگیز در جامعهشناسی سیاسی است. از همینرو نظریههای متعددی در ایـنزمینه ارائه شده است. این نظریهها طیفی از متغیرهای روانشناختی، منزلتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را بهکـار مـیگیرنـدتا به تبیین درخوری از مشارکت سیاسی دست یابند. این مقاله ضمن مرور مختصر برخـی نظریـههـای مشـارکت سیاسـی کـهبیشتر ...
بیشتر
تبیین مشارکت سیاسی یکی از موضوعات مناقشهبرانگیز در جامعهشناسی سیاسی است. از همینرو نظریههای متعددی در ایـنزمینه ارائه شده است. این نظریهها طیفی از متغیرهای روانشناختی، منزلتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را بهکـار مـیگیرنـدتا به تبیین درخوری از مشارکت سیاسی دست یابند. این مقاله ضمن مرور مختصر برخـی نظریـههـای مشـارکت سیاسـی کـهبیشتر بر متغیرهای نگرشی متمرکز شدهاند، الگویی نظری ارائه میکند که همزمان مهمتـرین متغیرهـا و گـزارههـای منـدرج دربقیه نظریات را در خود دارد. سپس به کمک آزمون تی، تفاوت دو گروهی که در اولـین دور انتخابـات ریاسـت جمهـوری سـال1384شرکت کردند و آنها که شرکت نکردند، بررسی شده است. این بررسی نشان میدهد تنها دو متغیر احساس بیقـدرتی وهمچنین میزان مشروعیتی که افراد برای نظام سیاسی قایل هستند، در میان دو گروه مـذکور تفـاوت معنـادار دارد. ایـن مقالـههمچنین دربردارنده دادههای توصیفی قابل توجهی درخصوص ویژگیهای فرهنگ سیاسی مردم استان گلستان است. دادههـایاین تحقیق از »پیمایش ملی فرهنگ سیاسی مردم ایران« گرفته شده که در سال 1384انجام شده است.
مصطفی قدمی؛ ناصر علی قلی زاده فیروزجایی؛ مهدی رمضان زاده لسبویی
دوره 4، شماره 3 ، پاییز 1389، صفحه 101-113
چکیده
کیفیت زندگی به عنوان مفهومیچند بعدی و با اهمیت در زندگی جوامع امـروزی، در بسـیاری از رشـتههـای علمـی، ازجمله گردشگری، مورد توجه قرار گرفته است. هدف این تحقیق، بررسی توسعه گردشگری و اثرات آن بـر ابعـاد مختلـفکیفیت زندگی در جامعه محلی دهستان کلارآباد از توابع شهرستان تنکابن است. ایـن تحقیـق بـه لحـاظ روش، از نـوعپیمایشی مبتنی بر استفاده ...
بیشتر
کیفیت زندگی به عنوان مفهومیچند بعدی و با اهمیت در زندگی جوامع امـروزی، در بسـیاری از رشـتههـای علمـی، ازجمله گردشگری، مورد توجه قرار گرفته است. هدف این تحقیق، بررسی توسعه گردشگری و اثرات آن بـر ابعـاد مختلـفکیفیت زندگی در جامعه محلی دهستان کلارآباد از توابع شهرستان تنکابن است. ایـن تحقیـق بـه لحـاظ روش، از نـوعپیمایشی مبتنی بر استفاده از پرسشنامه و شاخصهای ذهنی است. جامعه آماری شـامل سـاکنان نـواحی روسـتایی بـاحجم نمونه 220نفر است که به روش نمونهگیری طبقهای انتخاب شدهاند. به منظور تحلیل متغیرهـای مـورد مطالعـه ازروشهای آماری توصیفی و استنباطی تی استیودنت و آنوا با نرمافزار اس. پی. اس. اس استفاده شده است. نتایج تحقیـقنشان میدهد گردشگری در مقصد مورد مطالعه در اقتصاد و معیشت جامعه محلی از اهمیت بالایی برخوردار است و بـهعنوان عامل پیشران مهمی بر ابعاد متفاوت کیفیت زندگی،همچون اشتغال و درآمد و کیفیت مسـکن تـأثیر مثبـت و بـرابعاد بهداشتی و محیطی و کیفیت سلامت تأثیر منفی داشته است