فاطمه جواهری؛ مرتضی حسین‌زاده
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 3-22
چکیده
همانند سایر کشورها در ایران نیز برخی افراد از هویت جنسی خود راضی نیستند و تلاش میکنند آن را تغییر دهند. هرچند نظام حقوقی جامعة ایران عمل تغییر جنس را (تحت شرایطی) مجاز می‌داند، افراد تغییرجنس‌خواه در فرایند تغییر جنس و حتی بعد از آن در زندگی فردی و اجتماعی خود با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند. این وضعیت موجودی سرمایة اجتماعی ...
بیشتر
همانند سایر کشورها در ایران نیز برخی افراد از هویت جنسی خود راضی نیستند و تلاش میکنند آن را تغییر دهند. هرچند نظام حقوقی جامعة ایران عمل تغییر جنس را (تحت شرایطی) مجاز می‌داند، افراد تغییرجنس‌خواه در فرایند تغییر جنس و حتی بعد از آن در زندگی فردی و اجتماعی خود با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند. این وضعیت موجودی سرمایة اجتماعی و سطح کیفیت زندگی آن‌ها را کاهش می‌دهد. نوشتار حاضر با تکیه بر دیدگاه لین که معتقد است کیفیت زندگی نوعی بازگشت سرمایة اجتماعی است، ابتدا میزان سرمایة اجتماعی و کیفیت زندگی جوانان تغییرجنس‌خواه ایرانی را توصیف می‌کند، سپس با الهام از دیدگاه لین رابطة میان سرمایة اجتماعی و کیفیت زندگی آن‌ها را تحلیل می‌نماید. اطلاعات تحقیق در سال 1387 از طریق روش پیمایش و پرس‌وجو از 168 نفر از افراد تحت پوشش مراکز مختلف سازمان بهزیستی کل کشور گردآوری شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میانگین سرمایة اجتماعی و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان از میانگین ریاضی مورد انتظار پایین‌تر است و بین این دو عامل رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. نازل بودن میزان سرمایة اجتماعی تغییرجنس‌خواهان باعث شده بازگشت در بعد اظهاری سرمایة اجتماعی آن‌ها یعنی کیفیت زندگی‌شان تضعیف شود.
جهانگیر جهانگیری؛ سجاد فتاحی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 23-47
چکیده
در مقالة پیش‌رو سعی بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، گفتمان ارائه‌شده از سوی محمود احمدی‌نژاد، نامزد دور دهم انتخابات ریاست جمهوری، تحلیل شود. روش به‌کارگرفته‌شده جهت استخراج دال‌های این گفتمان تحلیل بینامتنی و بیناگفتمانی پیشنهادی در روش ـ نظریة فرکلاف است. در ادامه دال‌های استخراج‌شده در چهارچوب نظری یعنی ...
بیشتر
در مقالة پیش‌رو سعی بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، گفتمان ارائه‌شده از سوی محمود احمدی‌نژاد، نامزد دور دهم انتخابات ریاست جمهوری، تحلیل شود. روش به‌کارگرفته‌شده جهت استخراج دال‌های این گفتمان تحلیل بینامتنی و بیناگفتمانی پیشنهادی در روش ـ نظریة فرکلاف است. در ادامه دال‌های استخراج‌شده در چهارچوب نظری یعنی روش ـ نظریة لاکلاو و موفه قرار گرفتند تا با ارائة تصویری کلی ما را در فهم چگونگی مفصلبندی دالها در کنار یکدیگر، نحوة تعریف و بازتعریف دالها توسط دال مرکزی، چگونگی انسجام آن‌ها حول دال برتر و نیز ایجاد مرزهای ضدیتی به منظور غلبة هژمونیک بر سایر گفتمانهای موجود در این عرصه یاری نمایند. دال برتری که به این گفتمان انسجام بخشیده و سایر دالها را حول خود مفصلبندی کرده مدیریت مردمی است.
هادی خانیکی؛ ریحانه سادات روحانی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 48-71
چکیده
این مقاله به طرح نظریه‌های جدید ارتباطات دربارة جامعة شبکه‌ای و ارتباطات مجازی و کاربرد آن در حوزة سایبر سایکولوژی می‌پردازد. در این چهارچوب پس از ارائة مباحث جدید نظری، به منظور ارزیابی دقیق‌تر آثار اجتماعی و روان‌شناختی شبکه‌های مجازی و رسانه‌های اینترنتی، "وبلاگ" را با توجه به گسترش روزافزون و جایگاه آن در میان جوانان برگزیده ...
بیشتر
این مقاله به طرح نظریه‌های جدید ارتباطات دربارة جامعة شبکه‌ای و ارتباطات مجازی و کاربرد آن در حوزة سایبر سایکولوژی می‌پردازد. در این چهارچوب پس از ارائة مباحث جدید نظری، به منظور ارزیابی دقیق‌تر آثار اجتماعی و روان‌شناختی شبکه‌های مجازی و رسانه‌های اینترنتی، "وبلاگ" را با توجه به گسترش روزافزون و جایگاه آن در میان جوانان برگزیده است تا با اجرای تحقیقی پیمایشی، رابطة میان بهرهمندی از این رسانه و نگرش افراد را دربارة روابط مجازی تحلیل کند. بر این اساس، 310 تن از میان دانشجویان دورة کارشناسی دانشکدة فنی پردیس 2 دانشگاه تهران به شیوة در دسترس داوطلبانه انتخاب شدند و بر مبنای میزان و نوع بهرهمندی از وبلاگ در سه گروه اصلی "بلاگر"، "بلاگ‌گرد"، و "هیچ‌کدام"و دو زیرگروه جنسیتی (دختر و پسر) جای گرفتند. پرسش‌نامة سنجش نگرش مشتمل بر 22 پرسش در مقیاس لیکرت است که توسط پژوهشگران تدوین شد. نتایج این پژوهش معناداری رابطة میان بهرهمندی از وبلاگ و نگرش دانشجویان را درباب روابط مجازی نشان داد. علاوه بر آن، رابطة میان میزان بهرهمندی از وبلاگ و اعتماد افراد به وبلاگ و روابط بلاگی نیز با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون به‌عنوان فرضیة دوم مورد ارزیابی قرار گرفت که در این سنجش معناداری رابطة میان دو شاخص به دست نیامد
محمدسعید ذکائی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 72-96
چکیده
تحولات ساختاری و ارزشی برآمده از چرخش فرهنگی در جوامع معاصر، به موازات رشد، توجه به مقولة حافظه را به‌دنبال داشته است. حافظة فرهنگی به ابزار مهمی در تولید گفتمان‌ها و بازنمایی‌ها و نیز شکل‌دهی هویت فرهنگی گروه‌های اجتماعی و ارتباط با بسیاری از نهادها و ساختارهای اجتماعی تبدیل شده است. پیوند حافظه با فرهنگ عامه‌پسند و نقش صنایع ...
بیشتر
تحولات ساختاری و ارزشی برآمده از چرخش فرهنگی در جوامع معاصر، به موازات رشد، توجه به مقولة حافظه را به‌دنبال داشته است. حافظة فرهنگی به ابزار مهمی در تولید گفتمان‌ها و بازنمایی‌ها و نیز شکل‌دهی هویت فرهنگی گروه‌های اجتماعی و ارتباط با بسیاری از نهادها و ساختارهای اجتماعی تبدیل شده است. پیوند حافظه با فرهنگ عامه‌پسند و نقش صنایع فرهنگی در تولید، بازآفرینی یا تغییر حافظههای فرهنگی اهمیت استراتژیک آن را در سیاست فرهنگ توضیح می‌دهد. مقالة حاضر در پی تشریح زمینهها، کارکردها و آثار رواج مطالعات حافظه به‌عنوان یک سنت آکادمیک بینرشتهای و معرفی رویکردها و نیز روشهای عمدة آن بهویژه در سنت مطالعات فرهنگی است. مطالعات حافظه، علاوه بر افزودن دستورکارهایی پراهمیت در مطالعة زندگی روزمره و فرهنگ عامه‌پسند، سهم زیادی نیز در پیوند علوم انسانی و اجتماعی و درک بهتر از پیچیدگیهای فرآیندهای اجتماعی و فرهنگی دارد.
بیژن زارع؛ علی‌‌اکبر زندی‌لک
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 97-125
چکیده
با توجه به رابطۀ معکوسی که اغلب پیشینة نظری و تجربی خارجی بین توسعه و جرائم خشن نشان داده است،این پرسش مطرح شد که‌ایا در‌ایران روند مشابهی وجود داشته است؟ در‌این پژوهش فرض شد که هرچه سطح توسعه‌یافتگی اقتصادی ـ اجتماعی استان‌ها در‌ایران بیشتر باشد، از میزان جرائم خشن کاسته می‌شود.برای تبیین مسئلة تحقیق از نظریه‌های فشار ساختاری ...
بیشتر
با توجه به رابطۀ معکوسی که اغلب پیشینة نظری و تجربی خارجی بین توسعه و جرائم خشن نشان داده است،این پرسش مطرح شد که‌ایا در‌ایران روند مشابهی وجود داشته است؟ در‌این پژوهش فرض شد که هرچه سطح توسعه‌یافتگی اقتصادی ـ اجتماعی استان‌ها در‌ایران بیشتر باشد، از میزان جرائم خشن کاسته می‌شود.برای تبیین مسئلة تحقیق از نظریه‌های فشار ساختاری و خرده‌فرهنگ خشونت استفاده شده است. روش تحقیق‌این پژوهش روش آماری است که با استفاده از داده‌های ثانویه و رسمی انجام شده است. سطوح تحلیل‌این تحقیق در سطح کلان است و واحد تحلیل استان‌های کشور (28 استان) است. دورة زمانی مورد مطالعه سال‌های 1376 تا 1380 است. برای آزمون فرضیه‌ها از آزمون‌های همبستگی پیرسون، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که رابطة مثبت و نسبتاً ضعیفی بین توسعة اقتصادی ـ اجتماعی و ابعاد آن با میزان جرائم خشن در بین استان‌ها وجود دارد، اما زمانی که هرکدام از اجزای تشکیل‌دهندة شاخص جرائم خشن (قتل، ضرب و جرح، نزاع‌های دسته‌جمعی) با توسعة اقتصادی ـ اجتماعی و ابعاد آن در رابطه گذاشته شدند، مشاهده شدکه فقط قتل (که 2/2 درصد از کل شاخص جرائم خشن را در برمی‌گیرد) رابطة معکوسی با توسعة اقتصادی ـ اجتماعی و ابعاد آن دارد.
احمد محمدپور؛ رامین شاهی زاده
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 126-146
چکیده
آیینهای سوگواری ماه محرم در شهر اردبیل پدیدۀ مذهبی ساده‌ای نیست، بلکه چنان کیفیتی را داراست که خصایص یک نمود زنده و فعال فرهنگی و اجتماعی را آشکار میسازد. هدف این مقاله درک و توصیف دقیق مراسم عاشورا در جامعۀ اردبیل به‌عنوان میراثی فرهنگی در زمان کنونی و تحلیل مردمشناختیکارکردهای اجتماعی این مراسم در جامعۀ مورد بررسی است. ...
بیشتر
آیینهای سوگواری ماه محرم در شهر اردبیل پدیدۀ مذهبی ساده‌ای نیست، بلکه چنان کیفیتی را داراست که خصایص یک نمود زنده و فعال فرهنگی و اجتماعی را آشکار میسازد. هدف این مقاله درک و توصیف دقیق مراسم عاشورا در جامعۀ اردبیل به‌عنوان میراثی فرهنگی در زمان کنونی و تحلیل مردمشناختیکارکردهای اجتماعی این مراسم در جامعۀ مورد بررسی است. مقالۀ حاضر میکوشد با تکیه به روش مردمنگاری، توصیفی جامع، عینی و بدون استنتاج ارزشی از سنن و رسوم عزاداری حسینی در اردبیل ارائه دهد و بر مبنای نظریات امیل دورکیم و کلیفورد گیرتز کارکردهای این مراسم را در حیات اجتماعی و فرهنگی مردم بررسی کند. یافته‌های تحقیق در دو دستۀ کلیِ «ترتیب و کیفیت برگزاری مراسم عزاداری» و «علائم و نشانهها در مراسم عزاداری» موضوعبندی شدهاند. نتیجۀ کلی آن است که افراد با شرکت در مراسم عاشورا، هویت جمعی و تشخص اجتماعی مییابند و فردیت آن‌ها در خدمت «وجدان جمعی» قرار میگیرد. علائم و نمادهای بهکاررفته در مراسم عزاداری که مأخوذ از نظام فرهنگی جامعۀ مورد بررسی است، تعلق عزاداران به یک جمع مشخص را نشان می‌دهد.
اصغر میرفردی؛ سیروس احمدی؛ زهره رفیعی بلداجی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1390، صفحه 147-168
چکیده
ارزش‌ها از بنیادی‌ترین عوامل جهت‌دهندۀ رفتارهای انسانی در هر جامعه‌ای به شمار می‌آیند و نقش مهمی در رشد و توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایفا میکنند. اولویت‌های ارزشی که از جامعه‌ای به جامعة دیگر تفاوت دارند بازتاب تجربه‌های متفاوت مردم مختلف هستند. این مطالعه با استفاده از نظریة تحول فرهنگی اینگلهارت، درصدد شناخت اولویت‌های ...
بیشتر
ارزش‌ها از بنیادی‌ترین عوامل جهت‌دهندۀ رفتارهای انسانی در هر جامعه‌ای به شمار می‌آیند و نقش مهمی در رشد و توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایفا میکنند. اولویت‌های ارزشی که از جامعه‌ای به جامعة دیگر تفاوت دارند بازتاب تجربه‌های متفاوت مردم مختلف هستند. این مطالعه با استفاده از نظریة تحول فرهنگی اینگلهارت، درصدد شناخت اولویت‌های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اقتصادی-اجتماعی است. داده‌های پژوهش بهشیوۀ پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. حجم نمونه شامل 343 معلم شاغل در ادارۀ آموزش و پرورش شهرستان بروجن بوده که به شیوۀ تصادفی چند مرحلهای انتخاب شده بودند. نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش نشان دادند که معلمان دارای اولویت‌های ارزشی مادیگرایانه هستند و تفاوتی در اولویت‌های ارزشی گروه‌های سنی مختلف معلمان مشاهده نشد. از بین متغیرهای مستقل تحقیق "احساس امنیت اجتماعی"، "جنسیت" و "درآمد" رابطة معناداری با اولویت‌های ارزشی داشتند.