نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت

چکیده

پژوهش حاضر به‌دنبال شناخت رابطة ازخودبیگانگی شغلی با رفتار شهروندی سازمانی و سلامت اجتماعی در میان کارکنان دولتی شهر کرمان است. چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریات ازخودبیگانگی شغلی ملوین سیمن[1] و رفتار شهروندی سازمانی پادساکف[2] است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه‌های ازخودبیگانگی شغلی سیمن، رفتار شهروندی سازمانی پادساکف و سلامت اجتماعی کییز[3] بوده است. جامعة آماری شامل کارکنان اداره‌های دولتی شهر کرمان در سال 96 بوده است که نمونة آن 381 نفر مطابق جدول مورگان انتخاب شده‌اند. روش تحقیق پیمایشی و روش‌های تحلیل شامل ضریب هم‌بستگی پیرسون و الگوی معادلة ساختاری است. از آزمون کالموگروف‌ـ‌اسمیرونوف نیز برای سنجش طبیعی‌بودن داده‌ها استفاده شده است. یافته‌ها رابطة خطی معکوس میان ازخودبیگانگی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی و سلامت اجتماعی را تأیید می‌کند. رابطة ازخودبیگانگی شغلی با متغیرهایی مانند تحصیلات، درآمد، نوع شغل و... معکوس و منفی است و رابطة این متغیرها با رفتار شهروندی سازمانی و سلامت اجتماعی نیز مستقیم و مثبت برآورده شده است.



[1]. Seeman


[2]. Padsakov


[3]. Keyes

کلیدواژه‌ها

ایمان، محمدتقی، و حسین قائدی (1383) «بررسی عوامل مؤثر بر بیگانگی سیاسی دانشجویان (مطالعة موردی: دانشگاه شیراز)، مجلة علوم اجتماعی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال اول. شمارة 2: 79-104
تقی‌زاده، هوشنگ و عبدالحسین شکری (1392) «کاربرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری در سطح‌بندی شاخص‌های رفتار شهروندی سازمانی (مطالعة موردی)»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شمارة 3: 23-41.
حقیقتیان، منصور، سیدهاشم هاشمی‌نژاد، و الهه میرزاییان (1394) «بررسی رابطة عوامل اجتماعی، سازمانی و فرهنگی با بیگانگی کارکنان (مطالعة موردی: سازمان جهاد کشاورزی اصفهان)»، مطالعات توسعة اجتماعی ایران، دورة هفتم، شمارة 2: 61-72.
سام‌آرام، عزت‌اله (1378) جزوة سلامت اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.
سبحانی‌نژاد، مهدی، علیرضا یوزباشی، و کریم شاطری (1389) رفتار شهروندی سازمانی، تهران: یسطرون.
ستوده، هدایت‌الله (1387) «ناکامی آموزشی و ازخودبیگانگی: پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن»، اندیشه‌هایتازهدرعلومتربیتی، سال سوم، شمارة 2: 93-115
سعیدی، حسین، و جمال عاشوری (1395) «ارتباط سرمایة اجتماعی ادراک‌شده و رفتار شهروندی سازمانی با سلامت روان (موردپژوهی کارکنان نیروی انتظامی جنوب شرق تهران)»، علوم مراقبتی نظامی، دورة سوم، شمارة 2: 90-99.
سلیمانی، نادر، و محمدحسین سیری (1389) «رابطة سلامت روانی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان»، روان‌شناسی تربیتی، دورة اول، شمارة 4: 87-101.
شربتیان، محمدحسن، و نفیسه ایمنی (1397) «تحلیل جامعه‌شناختی سلامت اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعة موردی: جوانان 18 تا 30 سال شهرستان قاین)»، جامعه‌شناسی کاربردی، دورة بیست‌ونهم، شمارة 1: 167-188.
صداقتی، مجتبی، و مریم عبدالله‌زاده (1388) «بررسی بیگانگی شغلی و عوامل مؤثر بر آن»، تازه‌های روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، سال اول، شمارة 1: 9-22.
علوی صائب، فرداد، اشرف نویان، و مهرداد گودرزوند چگینی (1393) «عوامل تأثیرگذار بر بیگانگی از کار، روابط و راهکارها»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دورة پنجم، شمارة 1: 55-79.
قلی‌پور، آرین، مژگان روشن‌نژاد، و شاپور شرافت (1389) «تبیین تناسب فرد-سازمان به‌عنوان عاملی اثرگذار در بیگانگی از کار و پیوند کاری»،  اندیشةمدیریتراهبردی، شمارة 1: 209-229.
کلدی، علیرضا، و جلال صفی‌پور (1381) «تحلیل جامعه‌شناختی ازخودبیگانگی در میان دانشجویان تهران»، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة 35: 149-179.
محسنی تبریزی، علیرضا (1370) «بیگانگی»، نامة علوم اجتماعی، شمارة 5: 25-74.
محسنی تبریزی، علیرضا (1381) «آسیب‌شناسی بیگانگی اجتماعی‌ـ‌‌ فرهنگی، بررسی انزوای ارزشی در دانشگاه‌های دولتی تهران»، پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی، شمارة 26: 139-172.
مقیمی، سیدمحمد (1384) «رفتار شهروندی سازمانی از تئوری تا عمل»، فرهنگ مدیریت، شمارة 11: 19-48.
نادی، محمدعلی، و مژده شجاعی (1398) «رابطة بین ادراک از قلدری در محیط کار، ازخودبیگانگی شغلی، حمایت سازمانی با نیت ترک خدمت و نقش میانجی رفتار شهروندی اجباری»، جامعه‌شناسی کاربردی، دورة سی‌ام، شمارة 1: 167-188.
ناطقی، زکیه، و سیدعلیرضا افشانی (1395) «بیگانگی اجتماعی و گرایش به رفتارهای پرخطر (مطالعة موردی: شهر مشهد)»، پژوهشنامة مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، دورة سوم، شمارة 10: 107-144.
شهریاری، مرضیه، و سید عبدالحسین نبوی (1393) «علل و پیامد تعارض کار خانواده و بررسی بیگانگی از کار به‌عنوان یکی از پیامدهای آن»،پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، دورة سوم، شمارة 1: 45-59.
نوری، علی، و حبیب‌الله دعایی (1387) «بررسی تأثیر هویت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی»، در: اولین کنفرانس ملی مدیریت رفاه شهروندی سازمانی، تهران: دانشگاه تهران.
هزارجریبی، جعفر، و محمد یاری (1391) «بررسی رابطة احساس امنیت و اعتماد اجتماعی در میان شهروندان شهر کرمانشاه»، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، دورة اول، شمارة 4: 39-58.
 Ang S,. Dyne L. V. and Begley T. (2003),”The employment relationships of foreign workers versus local employees: a field study of organizational justice, Job satisfaction, performance andOCB", Journal of organizational Behavior ,N 24: 561- 583.
Banai, M. & Weisberg, J. (Yaakov) (2003). “Alienation in state-owned and private companies in Russia”. Scandinavian Journal of Management, 19: 359-383.
Banai, M.; Reisel, W. D.; Probst, Tahira M · (2004),  “A managerial and personal control model: Predictions of work alienation and organizational commitment in Hungary”. Journal of International Management, 10: 375-392.
Borman, Walter C. and Motowidlo, S. M (1993). "Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance". Chapter in N. Schmitt and W. C. Borman (eds.), Personnel selection in organizations (pp. 71-98). San Francisco: Jossey-Bass.
Ferguson, I.., & Lavalette, M.  (2004), “Beyond power discourse: Alienation and social work”؛. British Journal of Social Work, 34: 297-312.
Glenn, D. (2007) A Chronicle of Higher Education, 00095982, 53, 34.
Graham, J. W. (1991). “An essay on Organizational Citizenship Behavior”. Employee Responsibilities and Rights Journal, 4: 249–270.
Koh, Ch.E., Prybutok, V.R., Ryan, Sh. & Ibragimova, B. (2006). The importance of strategic readiness in an emerging e-government environment. Business Process Management Journal, 12(1): 22-33.
Nair, N., & Vohra, N. (2010). “An exploration of factors predicting work alienation of knowledge workers”. Management Decision, 48: 600-615.
Nelson, L. .G. Tonks, G.R. (2008) ":A Contribution Eemployee Alienation", Researcher and Practice in Human Resource Management,16(1),16-1.
Organ, D. W.& Ryan, K. (1995). “A meta-analytic review of attitudinal and dispositional predictors of organizational citizenship behavior”. Journal of Personnel psychology,Vol. 48.
Osin, E. (2009) “Subjective Experience of Alienation: Measurement and Correlates more”, Existenzanalyse,29, Vol 1: 4-11.
Podsakov, Ph. M., Mackenzie, Scott B., Paine, J. B., Bachroch, D. G. (2000) "Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research". Journal of Management, 26(3):513-563.
Smith, H. S., & Bohm, R. M. (2008). “Beyond anomie: Alienation and crime”, Critical Criminology, 16, 1-15.
Sulu, S., Ceylan, A., & Kaynak, R. (2010). “Work alienation as a mediator of the relationship between organizational injustice and organizational commitment: Implications for healthcare professionals”. International Journal of Business and Management, 5, 27-38.
Tanuja, M. (2010). “Life satisfaction and alienation of elderly males and females: anempirical study in Odisha”,Asian Journal of Development Matters, Vol4, Issue 3.
Veenstra, G. (2000). "Social capital, SES and health: an individual-level analysis". Social Science & Medicine, 50.
yilmas, S. & Pinar S., (2009) "Alienation in Educational Organization and Its Management", International Journal of Human Science, Vol 6 , No 2: 314-333.