نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

از زمان گسترش ویروس کرونا در سطح جهان به‌تبع سایر بخش‌های مختلف، نظام آموزش و پرورش و امر تحصیل نیز با چالش و مشکلات بسیاری مواجه شده، به‌طوری که امروزه آموزش برخط جایگزین آموزش حضوری در سایر مدارس و مؤسسات آموزشی و علمی شده است. در استان لرستان نیز همچون سایر مناطق شهری و روستایی ایران، امر آموزش در بستر شبکۀ شاد در حال تداوم است. در جهت مداقه در تجارب ذینفعان تعلیم و تربیت مجازی، این پژوهش به‌دنبال فهم تجارب معلم‌ها و دانش‌آموزان دربارۀ آموزش مجازی در شبکۀ شاد است.
روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریۀ داده‌بنیاد است. داده‏های این پژوهش از طریق مصاحبۀ عمیق و شیوۀ نمونه‏گیری هدفمند  ـ نظری با 22 نفر از ذینفعان مرتبط با این پدیده گردآوری و جهت تحلیل داده‏ها از پنج شیوۀ کدگذاری باز و تشخیص مفاهیم، توسعۀ مفاهیم در جهت ابعاد و ویژگی‌ها، تحلیل داده‌ها برای زمینه، وارد کردن فرایند به تحلیل و یکپارچه‌سازی مقولات استفاده شد. بعد از کدگذاری، دوازده مقولۀ اصلی از داده‌ها پدیدار شد که هریک از مقوله‌ها به‌صورت کامل با استناد به متن مصاحبه‌ها مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. پاردایم ظهوریافته شامل سه بُعد شرایط، کنش ـ تعامل‏ها و پیامدهاست که در بُعد شرایط شامل تعطیلی مدارس به‌دلیل گسترش ویروس، اجباری شدن آموزش برخط، غفلت از روش تدریس برخط در برنامۀ درسی تربیت معلم، چالش فرهنگیان برای ضبط صدا و تصویر در خانه، شکاف دانش والدین و محتوای کتب دانش‌آموزان و در بُعد کنش ـ تعامل شامل چالش خانواده در تأمین تجهیزات مجازی، چالش تأمین هزینۀ بسته‌های اینترنت، گریز مستمر دانش‌آموزان از شبکۀ شاد به سایر شبکه‌های اجتماعی و در بُعد پیامدها شامل یادگیری پایین، تغییر کیفیت تعامل دانش‌آموز و معلم در کلاس برخط شکل گرفته‏اند.

کلیدواژه‌ها

اشتراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت (1394) مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای، ترجمۀ ابراهیم افشار، تهران: نشرنی.
دریفوس، هیوبرت (1383) دربارۀ اینترنت: نگاهی فلسفی به اینترنت؛ آنچه اینترنت نمی‌تواند انجام دهد، ترجمۀ علی ملائکه، تهران: گام نو.
سلیمی، سمانه؛ فردین، محمدعلی (1399) «نقش ویروس کرونا در آموزش مجازی، با تأکید بر فرصت‌ها و چالش‌ها»، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، شمارۀ 2: 49- 60.
عباسی، فهیمه؛ حجازی، الهه؛ حکیم‌زاده، رضوان (1399) «تجربۀ زیستۀ معلمان دورۀ ابتدایی از فرصت‌ها و چالش‌های تدریس در شبکۀ آموزشی دانش‌آموزان (شاد)»، تدریس‌پژوهی، شمارۀ 3: 1- 24.
 کرسول، جان (1391) پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی، پدیدارشناسی، نظریۀ داده‌بنیاد، قوم‌نگاری، مطالعۀ موردی)، ترجمۀ حسن دانایی فرد؛ حسین کاظمی، تهران: صفا.
محمدی، مهدی؛ کشاوزی، فهیمه؛ ناصری جهرمی، رضا؛ ناصری جهرمی، راحیل؛ حسامپور، زهرا؛ میرغفاری، فاطمه؛ ابراهیمی، شیما (1399) «واکاوی تجارب والدین دانش‌آموزان دورۀ اول ابتدایی از چالش‌های آموزش مجازی با شبکه‌های اجتماعی در زمان شیوع کرونا»، پژوهش‌های تربیتی، شمارۀ 40: 74- 101.
Adnan, M.; Anwar, K. (2020) “Online learning amid the COVID-19 pandemic: Students'
perspectives”, Journal of Pedagogical Sociology and Psychology, Vol. 2, Issue 1 No.16: 36–52.
Babu, D.G.S.; Sridevi, D.K. (2018) “Importance of E-learning in Higher Education: A study”, Int. J. Res. Cult. Soc, No.2: 84–88.
Basilaia, G.; Kvavadze, D. (2020) “Transition to online education in schools during a SARS-CoV-2 coronavirus (COVID-19) pandemic in Georgia”, Pedagogical Research,
No.5 (4): 10.  https://doi.org/10.29333/pr/7937.
Bezhovski, Z.; Poorani, S. (2016) “The evolution of e-learning and new trends”, Inf. Knowl. Manag, No.6: 50–57.
Choi, D.; Kim, j. (2007) “ERP training with a web-based electronic learning system: The flow theory perspective”, International Journal of Human-Computer Studies, No.65(3): 223-243.
Corbin,  J.; Strauss, A .(2015) Basics of Qualitative Research, Thousand Oaks, London: CA Sage.
Coman, C.; Tiru, L.; Schmitz, L.; Stanciu, C.; Bularca. M. (2020) “Online Teaching and Learning in Higher Education during the Coronavirus Pandemic”, Students’ Perspective, sustainability, pp 1- 24.
Ferdousi, B. J. (2009) “ A study of factors that affect instructors’ intention to use e-learning systems in two-year colleges”, (Doctoral dissertation, Nova Southeastern University). Ferdousi, B. J. (2009).Kanuka, H.; Anderson, T. (2007) “Ethical issues in qualitative elearning research”, International Journal of Qualitative Methods, No. 6(2): 20-39.Keegan. D. (1986) The foundations of distance education, London: Croom Helm.
Kit Looi, C.; Chan. S.; Wu. L. (2021) “Crisis and Opportunity: Transforming Teachers From Curriculum Deliverers to Designers of Learning”, Radical Solutions for Education in a Crisis Context (pp.131-145).
Lee, B.-C.; Yoon, J.-O.; Lee, I. (2009) “Learners’ acceptance of e-learning in South Korea: Theories and results”, Comput. Educ, No.53: 1320–1329.
Liaw, S. S. (2008) “Investigating students’ perceived satisfaction, behavioral intention, and effectiveness of e-learning: A case study of the Blackboard system”, Computers & Education, No.51(2): 864-873.
Pokhrel, S.; Chhetri, R. (2021) “A literature review on impact of COVID-19 pandemic on teaching and learning”, Higher Education for the Future, No.8(1): 133–141.
Raheem, B. R.; Khan, M.A. (2020) “The role of e-learning in Covid-19 crisis”, Int. J. Creat. Res. Thoughts, No.8: 3135–3138.
Rosenberg. M (2006) Beyond E- Learning: Approaches And Technologies to Enhance Organizational Knowledge, Learninge, and Performance, San Francisco: Wiley.

Sangrà, A.; Vlachopoulos, D.; Cabrera, N. (2012) “Building an inclusive definition of eLearning: an approach to the conceptual framework”, Int. Rev. Res. Open Distance Learn, No.13: 145–159.

Sangrà, A.; Vlachopoulos, D.; Cabrera, N.; Bravo. S. (2011) “Towards an inclusive definition of e-learning; eLearn center UOC”, Barcelona, Spain, 2011.

Sherry, L. (1996) “Issues in distance learning“, Intenational Journal Of Educational Telecommunications", No.1(4): 337- 365.

Sintema, E. J. (2020, April 7) “Effect of COVID-19 on the performance of grade 12 students:
Implications for STEM education”, EURASIA Journal of Mathematics, Science and
Technology Education, No.16(7). https://doi.org /10.29333/ejmste/7893.

Verduin, J. (1991) “Distance Education: The foundations of effective practice”, Sanfrancisco, ca: jossey bass.

Yang, C. (2020) Exploring the Possibilities of Online Learning Experiences, Unpublished
doctoral dissertation, Teachers College: Columbia University, Downloaded from erj.khu.ac.ir at 10:10 +0430 on Monda.