نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

2 استاد گروه ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشیار گروه ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز

4 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه شهیدباهنر کرمان

چکیده

جهان امروز با مجموعه‌ای از مشکلات پیش‌بینی‌نشده مواجه است که مشخصة آن کاهش کیفیت زندگی مردم است. هشدارهای بسیار در سال‌های اخیر انسان را وامی‌دارد که به‌سمت الگوهای پایدارتری از زندگی پیش رود. پژوهش حاضر به‌دنبال شناسایی درک ذی‌نفعان آب زیرزمینی دشت رفسنجان از ارتباطات گروهی در باب پایداری منابع آب زیرزمینی است. در این پژوهش، از روش نظریة زمینه‌ای استفاده شده که روشی کیفی است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش شامل ده گروه با ترکیب‌های مختلف مشاغل کشاورزی، صنایع خرد، تجارت پسته، محققان و کارشناسان دولتی در سطح ملی و محلی بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند و معیار اشباع نظری انتخاب شدند و اطلاعات آنها از طریق ابزار بحث گروه متمرکز در گروه‌های کوچک ده تا پانزده‌نفری جمع‌آوری شد. مقولات به‌دست‌آمده در پژوهش شامل درخواست مشارکت، درخواست انصاف، درخواست پاسخگویی، ادراک تغییرات اقلیمی و بینش مشارکت‌جو است. مقولة هسته‌ای اصلی در این پژوهش عبارت است از: درخواست حکمرانی مشارکتی و پایداری منابع آب.

کلیدواژه‌ها

احسانی، مهرزاد و هومن خالدی (1383) «شناخت و ارتقای بهره‌وری آب کشاورزی به‌منظور تأمین امنیت آبی و غذایی کشور»، در: مجموعه مقالات یازدهمین کمیتة ملی آبیاری و زهکشی ایران، تهران: کمیتة ملی آبیاری و زهکشی ایران: 674-657.
اخلاص‌پور، رؤیا (1394) مدیریت جمعی بر منابع آب زیرزمینی، کرمان: فانوس کرمان.
استروم، الینور (1395) فهم تنوع نهادی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
اسحاق، ویلیام (1380) گفت‌وگو و هنر باهم‌اندیشیدن، ترجمة محمود حدادی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
اسفندیاری، انوش (1397) چارچوب مفهومی و تحلیلی اصطلاح حکمرانی، تهران: اندیشکدة تدبیر آب ایران.
ایمان، محمدتقی (1391الف) روششناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایمان، محمدتقی (1391ب) فلسفه و روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بوبر، مارتین (1380) من و تو، ترجمة ابوتراب سهراب و الهام عطاردی، تهران: فرزان‌روز.
بوستانی، داریوش و ایمان محمدپور (1388) «بازسازی معنایی جهت‌گیری جنسیتی پسران نسبت به دختران؛ ارائة یک نظریة زمینه‌ای»، مطالعات راه‌بردی زنان، دورة یازدهم، شمارة 44: 142-172.
بوهم، دیوید و لی نیکول (1381) دربارة دیالوگ، ترجمة محمدعلی حسین‌نژاد، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، با همکاری مرکز بین‌المللی گفت‎وگوی تمدن‌ها.
پایا، علی (1381) گفت‌‌وگو در جهان واقعی: کوششی واهی یا ضرورتی اجتناب‌ناپذیر؟، تهران: طرح نو.
جعفری، ابراهیم (1393) ارتباطات مشارکتی در جامعة روستایی، تهران: حریم دانش.
حسنی، مریم (1397) «اولین گام شنیدن صدای بهره‌برداران»، ماهنامة دنیای پسته، سال سوم، شمارة 27: 28-30.
محمدباقر، اعظم و مهدی خداپرست‌مشهدی (1392) «کاربرد نظریة استروم در استفادة پایدار از منابع مشترک»، در: سومین همایش ملی سلامت، محیط ‌زیست و توسعة پایدار، بهمن‌ماه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس.
درخشان، هاشم و همکاران (1396) «حفاظت از ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی لازمة دست‌یابی به توسعة ‏پایدار»، در: دومین کنفرانس پدافند غیرعامل و پیشرفت پایدار، مهرماه، تهران.
شجاعی‌فرد، علی و مژگان صادقی‌فرد (1393) «نقش حکمرانی مناسب در سیاست‌گذاری عمومی»، در: دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت چالش‌ها و راه‌کارها، شیراز، مرکز همایش‌های علمی همایش‌نگار: 160-162.
شرکت آب منطقه‌ای کرمان (1393) مطالعات منابع آبی رفسنجان، گزارش مطالعة موردی دشت رفسنجان (سال آبی 92-93).
شفیعی، محمود (1384) «نظریة کنش ارتباطی (جهان زیست و سیستم) و نقد اجتماعی‌ـ‌سیاسی»، فصلنامة دانش سیاسی، دورة اول، شمارة 2: 150- 166.
صانعی، مهدی (1385) «حکمرانی خوب، مفهومی نو در مدیریت دولتی»، ماهنامة تدبیر، شمارة 178: 26-33.
صفی‌نژاد، جواد (1359) نظام‌های آبیاری سنتی در ایران، تهران‌: دانشگاه تهران، مؤسسة‌ مطالعات‌ و تحقیقات‌ اجتماعی.
عمرانیان خراسانی، حمید (1393) «حکمرانی خوب و مدیریت آب»، آب و توسعة پایدار، دورة اول، شمارة 3: 94-95. غفاری، غلامرضا و محسن نیازی (1385) جامعه‌شناسی مشارکت، تهران: نزدیک.
غفوری‌فرد، سمیرا، علی باقری و شاهرخ شجری (1394) «ارزیابی ذی‌مدخلان در بخش آب؛ مطالعة موردی: محدودة مطالعاتی رفسنجان»، تحقیقات منابع آب ایران، سال یازدهم، شمارة 2: 16-28.
فریره، پائولو (1363) آموزش در جریان پیشرفت، ترجمة احمد بیرشک، تهران: خوارزمی.
فرهنگی، علیرضا، ابوالفضل دانایی و رقیه جامع (1388) ارتباطات توسعه در جهان سوم، تهران: رسا.
فلیک، اوه (1390) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، چاپ سوم، تهران: نی.
قاضی‌مرادی، حسن (1391) شوق گفت‎وگو و گستردگی فرهنگ تک‎گویی در میان ایرانیان، تهران: دات.
کمالی،‌ یحیی (1395) «حکمرانی خوب به زبان ساده»، تهران: اندیشکدة تدبیر آب ایران، تاریخ دسترسی: 20/1/1395، دسترسی در: http://www.iwpri.ir/vdcicza52t1au.bct.html
میبدی، جواد(1390) «جوابیة مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفا دربارة مقالة "چرا قوانین نقش بر آب می‌شوند"»، ماهنامة دنیای پسته، سال سوم، شمارة 31: 30-31.
مرتضوی، سیدمصطفی، کریم سلیمانی و فرشته غفاری موفق (1390) «مدیریت منابع آب و توسعة پایدار، مطالعة موردی: دشت رفسنجان»، نشریة آب و فاضلاب، دورة بیست‌ودوم، شمارة 2 (پیاپی 78): 126-131.
مهکویی، حجت، کاظم جاجرمی و زهرا پیشگاهی‌فرد (1393) «تهدیدات زیست‌محیطی در کشورهای منطقه‌ا‌ی ژئوپلیتیکی خلیج‌فارس با تأکید بر بحران منابع آب»، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال چهارم، شمارة 13: 133-143.
مهدی‌زاده، مهدی (1389) نظریة رسانة اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: همشهری.
نوذری، حسینعلی (1389) بازخوانی هابرماس، تهران: چشمه.
نوری، فاطمه (1393) نقش آموزش مهارت‌های گفت‌وگویی در کنش تفاهمی: ساختار و کارکرد گفت‌وگوی کندوکاوی دانش‌آموزان دبستانی، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
والس، آرین (1394) معرفت اجتماعی در جهت جهان پایدار، ترجمة حسین یحیی‌زاده پیرسرایی، تهران: علمی فرهنگی.
هابرماس، یورگن (1384) نظریة کنش ارتباطی، ترجمة کمال پولادی، تهران: مؤسسة ایران.
هابرماس، یورگن (1392) دگرگونی ساختاری حوزة عمومی: کاوشی درباب جامعة بورژوایی، ترجمة جمال محمدی، تهران: افکار.
همشهری آنلاین (1386) «مفاهیم: توسعة پایدار چیست؟»، تاریخ دسترسی: آذر 1396، دسترسی در: http://www.hamshahrionline.ir/news/30508
هنینک، مونیک (1392) راهنمای بین‌المللی پژوهش گروه متمرکز برای علوم اجتماعی و علوم بهداشتی، ترجمة ایرج فیضی و مهسا طاهران، تهران: تیسا.
هینتز، تئودور (1391) «توسعة پایدار و منابع آب»، ترجمة مینا تهرانی، در: روزنامة دنیای اقتصاد، شمارة 1730، چهارشنبه 7/4/1391.
Barbour, R. S., & Schostak, J. (2005). Interviewing and focus groups. Research methods in the social sciences, 1, 41-48.
Levi-Faur, D (2012) Participatory Governance: From Theory to practice, The Oxford Handbook of Governance. 
Glaser, Barney G., and Anselm L. Strauss. Discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. Routledge, 2017.
"Group Communication." Encyclopedia of Communication and Information. Retrieved May 22, 2019 from Encyclopedia.com: https://www. encyclopedia.com/media/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/ group-communication.
Gupta, J. & P.van der Zaag (2008) Interfacing water transfers and integrated water resources management: where engineering, science and politics interlock Physics and chemistry of the Earth (33).
Hadjigeorgalis. E (2008) A place for water market: performance and challenges. Review of agricultural Economics_Volume31, Number1_ pages 50 -67.
Huesca, R. (2003). Tracing the history of participatory communication approaches to development: a critical appraisal. In J. servaes, Communication for develompent and social change (Jan Servaes ed. pp. 180-200). New Delhi: Sage. Retrieved 10 1, 1395
Huesca R (2002). Chapter 8. Tracing the history of participatory communication approaches to development: A critical appraisal. In Servaes.J. (Ed). Approaches to Development Communication. Paris: UNESCO.
Johnson, I (1997) Redefining the consept of governance.Candian International development agency.
Madani, K (2014)."Water Management in Iran: What is causing the Looming Crisis?" Journal of Environmental Studies and Sciences, 4(4): 315-328.
Mehyar.S et al (2017). A structure participatory method to support policy option analysis in socio- ecological system. Journal of environmental management 197 (360 -372).
Moran T. & Dan Wendell (2014). The sustainable groundwater management act of 2014: Challenges and opportunities for implementation. Stanford Woods institute for the environment.
Soacale, S. (2008) He Panoptic View: A Discourse approach to communication and development. In JanSservaes, communication for development and social change (pp. 86-94). New Dehli: Sage.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research techniques. Thousand Oaks, CA: Sage publications.
Sustainable Groundwater management. The World Bank. 2002-2010.
Tufte, T., & Mefalopulos, P. (2009). Participatory communication: a practical guide. Copenhagen and Washington, DC: The International Bank for Reconstruction and Development /the World Bank.