نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مطالعات توسعة اجتماعی، دانشکدة علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران

2 کارشناس‌ارشد مطالعات توسعة اجتماعی، دانشکدة علوم‌اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مهاجرت روستاییان آبهر پایین، از توابع شهرستان بدره در استان ایلام، به کشور استرالیا، با استفاده از روش کمی (پیمایش)، انجام شده است. نمونة این پژوهش را جمعیتی 100 نفری از کل مهاجران تشکیل داده‌اند که 150 نفرند و به‌روش گلوله‌برفی انتخاب شده‌اند. چارچوب نظری تحقیق شامل نظریات دافعه و جاذبة اورت لی و نظریة شبکه است. نتایج پژوهش نشان میدهد که میانگین سنی مهاجران 7/29 سال است، 82 درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند، تحصیلات 85 درصد از مهاجران دیپلم و راهنمایی است، 96 درصد از آنها در طبقة اقتصادی متوسط و پایین جای می‌گیرند و بیشتر آنها (56 درصد) ازطریق شبکة دوستی اقدام به مهاجرت کرده‌اند. ازمیان مجموع متغیرها، متغیرهای رضایت از امکانات رفاهی، شبکة دوستی، شبکة خویشاوندی، و نظارت اجتماعی، به‌ترتیب، بیشترین تأثیر را بر مهاجرت داشته اند. درپایان، با توجه به مصاحبه های انجام‌شده با تعداد زیادی از مهاجران، عامل دافعة مبدأ و وجود شبکة مهاجران در مقصد، علتهای اصلی مهاجرت از روستا شناخته شده اند.
 

کلیدواژه‌ها

ارشاد، فرهنگ (1391) «بازاندیشی دربارة الگوی مهاجرت روستا ـ‌ شهری در ایران براساس پارادایم پیوند کارگزاری/ ساختار»، مطالعات شهری، سال دوم، شمارة 4: 1ـ28.
ببی، ارل (1390) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمة رضا فاضل، جلد اول، چاپ هفتم، تهران: سمت.
پرسا، رولان (1363) جمعیت‌شناسی اجتماعی، ترجمة منوچهر محسنی، تهران: دانشگاه تهران.
تودارو، مایکل (1364) توسعة اقتصادی در جهان سوم، ترجمة غلامعلی فرجادی، تهران: وزارت برنامه و بودجه.
جوانک، ماندانا (1391) تأثیر عوامل آموزشی، اجتماعی و فرهنگی بر تمایل به مهاجرت از کشور دردانشجویان دانشگاه تهران، مطالعه موردی: دانشکده فنی دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
خلفخانی، مهدی (1387) «راه‌های گسترش حوزة عمومی به‌منظور ارتقاء سطح نظارت‌های اجتماعی»، پژوهش‌نامة علوم اجتماعی، سال دوم، شمارة 2: 50-71.
رضوانی، محمدرضا و همکاران (1393) «تحلیل فضایی و اثرات بیمة اجتماعی روستاییان بر توسعة روستایی (مطالعة موردی: دهستان دوستان، شهرستان بدره)»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال ششم، شمارة 21: 1-20.
رنانی، محسن و همکاران (1393) «بررسی عوامل موثر در جریان مهاجرت از ایران با استفاده از مدل پانل پویا» تحقیقات اقتصادی، دوره 49، شماره 2، صفحه 337-362.
زنجانی، حبیب‌الله (1380) مهاجرت، تهران: سمت.
ساروخانی، باقر و اسماعیل جهانی دولت‌آبادی (1388) «ساختار روابط انسانی در خانواده و گرایش به مهاجرت»، دانشنامة علوم اجتماعی، دورة اول، شمارة 1: 69-92.
طاهرخانی، مهدی (1380) «تحلیلی بر عوامل مؤثر در مهاجرت روستاـ شهری»، تحقیقات جغرافیایی، سال شانزدهم، شمارة 3: 68-92.
طاهرخانی، مهدی (1381) «بازشناسی عوامل مؤثر در مهاجرت‌های روستاـ شهری، با تأکید بر مهاجرت جوانان روستایی استان قزوین»، مدرس علوم انسانی، دورة ششم، شمارة 2: 41-60.
قاسمی اردهالی، علی (1392) شبکه های اجتماعی و جابجایی جمعیت: مطالعه جریان‌های مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به شهرستان‌های منتخب استان تهران، پایان نامه دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
قرابی تبریزی، فریده و همکاران (1392)«عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موثر بر میزان گرایش بانوان تهرانی برای مهاجرت به کشورهای مهاجرپذیر در سال 1389»، پژوهش اجتماعی، دوره ششم، شماره 19، صفحه 83-104.
مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1365، 1375، 1385، 1390.
میرزایی، محمد (1384) جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
نبوی و همکاران (1388) «بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی‌ـ اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی»، دانش انتظامی، سال دهم، شمارة 2: 9-38.
وثوقی، منصور (1384) جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی و فرهنگی روستا، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها.
وثوقی، منصور و مجید حجتی (1391) «مهاجران بین‌الملل، مشارکت‌کنندگان در توسعة زادگاهی؛ مورد مطالعه: شهر لار»، مطالعات توسعة اجتماعی ایران، سال چهارم، شمارة 2: 23-39.
وحیدی، پریدخت (1364) مهاجرت بین‌المللی و پیامدهای آن، تهران: وزارت برنامه و بودجه.
هومر، شون (1390) ژاک لاکان، ترجمة محمدعلی جعفری و سید محمدابراهیم طاهائی، تهران: ققنوس.
Boyd, Monica (1989) “Family and personal Network in international Migration: Recent Development And New Agendas. international migration review, vol 23.No.3, Special Silver Anniversary Issue: international Migration an assessment for the 90’s:.638-670.
Massey, Douglas et al. (1993) “Theories of international migration: A review and Appraisal” population and development review, vol.19, No.3: 431-466.
Lee, Everett S. (1996) “A Theory of Migration”, Demography: Vol.3, No.1: 47-57. University of Pennsylvania.
Mac Donald, J.s. and Mac Donald L.D. (1964) “Chain Migration: Ethnic neighborhood for motion and social network”, The Millbank Memorial funnel Quarterly, val. 42:.82-97
Ritzer, George (2007) The Blackwell Encyclopedia of Sociology.
Gouda, Pishoy et al (2015)”Ireland’s medical brain drain: migration intentions of Irish medical students”, Human resources for Health, doi10.1186/s12960-015-0003-9.
Fagiolo, Giorgio, Gianluca santoni (2016)”Revisiting the role of migrant social networks as determinants of international migration flows”, Applied Economics Letters, vol. 23 (3 ):188-193..