نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دوره دکتری جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

مقالة پیش‌رو مواجهه با زلزلة کرمانشاه را به‌منزلة نشانه‌ای از منازعه‌ها و پویایی اجتماعی و سیاسی ایران معاصر در برساخت یا بازسازی تصویر دولت-ملت واکاوی می‌کند. متن نشان می‌دهد که «رویداد جمعی» مواجهه با زلزلة کرمانشاه در قالب «رویدادی نمایشی»، برخلاف رویدادهای مشابه قبلی، نه‌تنها به تقویت و بازسازی تصویر دولت-ملت نینجامیده است، بلکه در ظرف بی‌اعتمادی شهروندان به نهادهای عمومی کمک‌رسان، از طریق مداخلة مستقیم آنها در کمک‌رسانی یا اعتماد به بخشی از نخبگان داوطلب، به عرصه‌ای برای تضعیف تصویر دولت کارآمد در ایران مبدل شده است. در این مقاله تلاش شده است که مواجهة ایده‌های مفهومی ادعاشده با واقعیت انضمامی در قالب تحلیل گفتمانِ انتقادی «مشارکت سلبریتی‌ها در جمع‌آوری کمک‌های مردمی»، «حضور مستقل شهروندان در مناطق زلزله‌زده» و «طرح دهکدة امید» تحلیل شود. نوشتار حاضر ناکامی دولت برای تقویت و بازسازی تصویر دولت‌ـ‌ملت در حوادث پس از زلزلة کرمانشاه و مشارکت مستقل بخش بزرگی از شهروندان را در امدادرسانی، جزئی از منطق فراگیر «اسطوره‌زدایی» از دولت و مسئلة نفوذ و کارآمدی آن طی سال‌های اخیر قلمداد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

آنتونی دی‌اسمیت، دیوید (1383) ناسیونالیسم (نظریه، ایدئولوژی، تاریخ)، ترجمة منصور انصاری، تهران: تمدن ایران.
آندرسن، بندیکت (1393) جماعت‌های تصوری، ترجمة محمد محمدی، تهران: رخداد نو.
افضلی، رسول، اسلام یاری شگفتی (1391)«مدیریت بحران‌های سیاسی زلزلة احتمالی تهران: بحران اقتدار و مشروعیت سیاسی»، پژوهشنامة علوم سیاسی، دورة هفتم، شمارة 2 (26): 49-86.
افضلی، رسول (1385) آسیب‌شناسی و مدیریت آسیب‌های سیاسی زلزلة احتمالی (جلد اول)، تهران: وزارت کشور.
برتون، رولان (1380) قوم‌شناسی سیاسی، ترجمة ناصر فکوهی، تهران: نی.
بشیریه، حسین (1380) دموکراسی و جامعة مدنی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسة علوم نوین. بی‌نام (1396) حضور سلبریتی‌های سلفی‌بگیر چند ریشتر مخرب‌تر از زلزلة کرمانشاه است؟، (1 آذر 1396)  به آدرس اینترنتیmashreghnews.ir ، (مشاهده شده در 19 شهریور 1397).
بی‌نام (1397) انتقاد به عملکرد سلبریتی‌ها در زلزلة کرمانشاه، به آدرس اینترنتی isna.ir، (مشاهده شده در 18 مهر 1397).
بی‌نام (1397) معاون وزیر کشور در گفت‌وگو با ایلنا:در بین چهره‌های شاخص جز یک نفر، کسی برای زلزله‌زدگان کرمانشاه کاری نکرد، به آدرس اینترنتی ilna.ir، (مشاهده شده در 27 شهریور 1397).
پیران، پرویز (1382) «جامعه‌شناسی مصائب جمعی و نقش آن در مدیریت بحران ناشی از حادثه»، رفاه اجتماعی، سال سوم، شمارة 11: صص 48-13.
خامنه‌ای، سیدعلی (1396) پیام تسلیت مقام معظم رهبری به مناسبت زلزلة کرمانشاه، به آدرس اینترنتی leader.ir، (مشاهده شده در 30 شهریور 1397)
دونزلو، ژاک (1395) ابداعامراجتماعی، رساله‌ایدربارةافولهیجاناتسیاسی، ترجمة آرام قریب، تهران: شیرازه.
سلطانی، علی‌اصغر (1384)قدرت،گفتمانوزبان: سازوکارهایجریانقدرتدرجمهوریاسلامیایران، تهران: نی.

سلطانیان، بهروز (1396) حضور مردم و ترافیک در جاده‌های منتهی به سرپل ذهاب/ابراز هم‌دردی در دست‌نوشته‌ها روی خودروها، به آدرس اینترنتی irna.ir، مشاهده شده در 29 شهریور 1397.

فرکلاف، نورمن (1379) تحلیلانتقادیگفتمان، ترجمۀ گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
کاتم، ریچارد (1373) ناسیونالیسم در ایران، ترجمة احمد تدین، تهران: کویر.
مالشویچ، سینیشا (1396) هویت به‌مثابة ایدئولوژی، ترجمة یعقوب اکبری، تهران: کویر.
میگدال، جوئل (1396)دولتدرجامعه؛چگونهدولت‌هاوجوامعیکدیگررامتحولساختهو شکلمی‌دهند؟ ترجمة محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
نگری، آنتونیو، مایکل هارت (1384) امپراتوری (تبارشناسی جهانی‌شدن)، ترجمة رضا نجف‌زاده، تهران: قصیده‌سرا.
نگری، آنتونیو، مایکل هارت (1386) انبوه خلق، جنگ و دموکراسی در عصر امپراتوری، ترجمة رضا نجف‌زاده، تهران: نی.
یورگنسن، ماریان، لوئیز فیلیپس (1389)نظریهوروشدرتحلیلگفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
Roginsky, Dina (2006) Nationalism and ambivalence: ethnicity, ender and folklore as categories of otherness” Patterns of Prejudice, 40(3):  238-258.