نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکدة علوم‌اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهراء

2 عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

مقاله ی حاضر مبتنی بر پژوهشی کیفی و پدیدارشناسانه است که با هدف مطالعه تجربه ی زیسته کودکان و نوجوانان خانواده های والد زندانی انجام شده است. محققان کوشیده‌اند پیامدهای زندانی‌شدن والدین را در زندگی کودکان دریابند و شرح روایت‌های کودکان را در این‌باره مطالعه کنند. به‌این‌منظور، با 20 کودک و نوجوان 10 تا  18 سالة ساکن شهر تهران، که دست‌کم یکی از والدین آنها در زندان به‌سر می‌برد، مصاحبه‌های عمیق کیفی صورت گرفته است. طبق یافته‌های تحقیق، پیامدهای حبس والدین در چهار مقولة اصلی دسته‌بندی می‌شود: ازهم‌گسیختگی و آشفتگی خانواده، تغییر جریان عادی زندگی، طردشدگی، سرخوردگی و ناامیدی، و نیز ننگ‌ها و انگ‌ها. علاوه‌براین، یافته‌ها نشان داد ویژگی‌های زمینه‌ای این کودکان و نوجوانان، نظیر سن و جنسیت آنها، و در کنار آن جنسیت والد زندانی و نوع جرم او، در تجربة زیستة مصاحبه‌شوندگان و نیز در پیامدهای به‌وجودآمده در زندگی آنها نقش مؤثری دارد. بااین‌حال، با توجه به کیفی‌بودن پژوهش، نویسندگان به‌هیچ‌وجه قصد تعمیم یافته‌ها را ندارند. 

کلیدواژه‌ها

برناردز، جان (1390) درآمدی بر مطالعات خانواده، ترجمة حسین قاضیان، چاپ سوم، تهران: نی.
حقیقتیان، منصور و همکاران (1390)، «تأثیر روابط خانوادگی بر بهداشت روانی فرزندان در شهر اصفهان»، تحقیقات نظام سلامت، سال هفتم، شمارة 3: صص353-363.
صادقی فسایی، سهیلا و زهرا میرحسینی (1396) «زندگی پس از زندان؛ چالش‌های بازسازی برای زنان»، پژوهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، دورة ششم، شمارة 3: صص31-50.
صدیق‌سروستانی، رحمت‌الله (1386) آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات)،تهران: سمت.
سید موسی طباطبایی، ایمان اله بیگدلی، غلامحسین بیابانی، طاهره حدادی (1392)، «بررسی میزان اختلالات روانی‌ـ‌رفتاری در کودکان دارای والدین زندانی مقیم زندان‌های استان سمنان»،فصلنامه طب انتظامی، دوره 2، شماره1،،صص 21-29.
عظیم‌زاده، شادی و گلاویژ شیخ‌الاسلامی (1393) «از مادر معتاد تا فرزند بزهکار، الگوی رشد مجرمانه مبتنی بر بزه‌دیده‌شناسی ثانویه»، مجلة حقوقی دادگستری، دوره78 ، شماره88 ، صص187 -211.
کرسول، جان (1394) پویش کیفی و طرح پژوهش، انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی، پدیدارشناسی، نظریة داده‌بنیاد، قوم‌نگاری و مطالعة موردی ترجمة حسین دانایی‌فرد و حسین کاظمی، چاپ دوم، تهران: صفار.
گیدنز، آنتونی (1386) جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، چاپ بیستم، تهران: نی.
فلاحت‌پیشه، مریم و همکاران (1395) «خانوادة نابسامان، تجربة زیستة دختران فراری ساکن کانون اصلاح و تربیت از دارابودن خانواده»، مجلة دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دورة بیست‌وششم، شمارة 139: 149-165.
محمدپور، احمد (1389) روش در روش: دربارة ساخت معرفت در علوم انسانی، چاپ سوم، تهران: جامعه‌شناسان.
نوغانی، محسن (1386) «تأثیر نابرابری‌های سرمایة فرهنگی بر موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی در دست‌یابی به آموزش‌عالی»، تعلیم و تربیت، سال بیست‌وسوم، شمارة 3: 71-107.
 
Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage publications.
Dallaire, D. H., & Thompson, M. J. (2016). “Incarcerated Parents”. Encyclopedia of Adolescence, 1
Ferraro, K. J., Johson, J. M., Jorgensen, S. R., & Bolton Jr, F. G. (1983).” Problems of prisoners' families: The hidden costs of imprisonment”. Journal of Family Issues4(4), 575-591.
Luther, K. (2016). Stigma Management among Children of Incarcerated Parents. Deviant Behavior37(11), 1264-1275.
Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Sage.
Nichols, E. B., Loper, A. B., & Meyer, J. P. (2016). Promoting educational resiliency in youth with incarcerated parents: The impact of parental incarceration, school characteristics, and connectedness on school outcomes. Journal of youth and adolescence45(6), 1090-1109.
Poehlmann-Tynan, J., Burnson, C., Runion, H., & Weymouth, L. A. (2017). Attachment in young children with incarcerated fathers. Development and Psychopathology29(2), 389-404
Poehlmann, J., Eddy, J. M., Dallaire, D. H., Zeman, J. L., Myers, B. J., Mackintosh, V. & Loper, A. B. (2013). “Relationship processes and resilience in children with incarcerated parents”. Monographs of the Society for Research in Child Development78(3), vii-viii.
Robillard, A. G., Holliday, R. C., Dehart, D. D., Lewis, K., Rutherford, Y., & Amutah, N. N. (2016). “An exploratory study examining risk communication among adolescent children, their incarcerated mothers, and their caregivers”. Journal of health care for the poor and underserved27(2), 101-119.
Silverman, D. (2013). Doing qualitative research: A practical handbook. SAGE Publications Limited.
Zeman, J., Dallaire, D., & Borowski, S. (2016). “Socialization in the Context of Risk and Psychopathology: Maternal Emotion Socialization in Children of Incarcerated Mothers”. Social Development25(1), 66-81.