نوع مقاله : علمی

نویسنده

استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

این مقاله با هدف مطالعه روستاهراسی در ادبیات داستانی ایران و ریشه‌های اجتماعی- سیاسی آن نوشته شده است که نمونه‌هایی از داستان‌های ایرانی در مورد روستا و روستائیان را انتخاب کرده و با نظریه گلدمن به تحلیل آنها می-پردازد. این مطالعه اسنادی و با روش تحلیل محتوا انجام شده است. نمونه‌ها شامل پنج داستان در بازه زمانی سال1343 تا 1377 می‌باشد.
یافته‌های تحلیلی نشان می‌دهد؛ نوعی پیشداوری منفی نسبت به روستا و فرهنگ روستایی وجود دارد که در ادبیات داستانی ایران به شیوه‌های مختلف ازجمله برجسته نمودن باورهای خرافی روستائیان و خلق رویدادهای وهمناک و غیرطبیعی نمود پیدا کرده است. تصویر ارائه شده از روستا طی دوره مورد مطالعه، تصویری معوج و غیرطبیعی است که در خواننده‌ی اثر حس دافعه نسبت به روستا ایجاد می‌کند. این حس به ارزیابی از روستا و روستائیان سمت‌وسویی منفی می-بخشد.
 

کلیدواژه‌ها

ابراهیم آبادی، حسین (1392)، رویکردی میان­رشته­ای به سبک زندگی با نگاهی به جامعه ایران، فصلنامه مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، شماره 4: 53-33.
ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1388)، تحلیلی بر مطالعات روستایی ایران، مجله توسعه روستایی، شماره 1: 8-33.
استراس، آنسلم؛ کوربین، جولیت،(1390)، اصول و روش­ تحقیق کیفی، بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اسکارپیت، روبرت(1386(، جامعه‌شناسی ادبیات، مرتضی کتبی، تهران: سمت.
انوری، حسن(1382)، فرهنگ فشرده سخن، تهران: سخن.
بالایی، کریستف؛ کویی پرس، میشل،(1366)، سرچشمه‌های داستان کوتاه فارسی، احمد کریمی حکاک، تهران: پاپیروس.
پاسکادی، یون؛ گلدمن، لوسین(1376)، ساختارگرایی تکوینی، محمدجعفر پوینده، تهران: چشمه.
 تقوی، نعمت‌الله(1387)، جامعه‌شناسی روستایی، تهران: دانشگاه پیام نور.
جمال زاده، محمدعلی(1392)، یکی بود یکی نبود، تهران: سخن.
رفیع‌پور، فرامرز 1387، تکنیک‌های خاص تحقیق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ساعدی، غلامحسین(1353)، ترس و لرز، تهران: کتاب زمان.
ساعدی، غلامحسین(1379)، عزاداران بیل، تهران: ماه‌ریز.
صفدری، محمدرضا(1377)، تیله آبی، تهران: زریاب.
عابدی، احسان(1385)، "بازخوانی تاریخ رمان‌نویسی در ایران"، روزنامه اعتماد ملی، 14 آبان.
فلیک، اوه(1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، هادی جلیلی، تهران: نی.
گلدمن، لوسین(1377)، درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیات، محمدجعفر پوینده، ، تهران: نقش جهان.
گلدمن، لوسین(1380)، جامعه، فرهنگ، ادبیات، محمدجعفر پوینده، ، تهران: چشمه.
گلشیری، هوشنگ(1380)، نیمه تاریک ماه، تهران: نیلوفر.
ملکات، سرینوس­آر؛ استیوز، لزلی(1390)، ارتباطات و توسعه در جهان سوم، شعبانعلی بهرامپور، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ممتاز، فریده(1390)، جامعه­شناسی شهر، تهران: شرکت سهامی انتشار.
مندنی‌پور، شهریار(1380)، مومیا و عسل، تهران: نیلوفر.
مهدوی، حسین(1361)، تحولات سی ساله یک ده در قزوین، تهران: آگاه
میرصادقی، جمال(1382)، ادبیات داستانی(قصه، داستان کوتاه، رمان)، تهران: سخن.
هینیک، ناتالی(1384)، جامعه‌شناسی هنر، عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: آگه.