نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

همه‌گیر شدن ویروس کرونا بر تعاملات خانواده و سبک زندگی خانوادگی اثر گذاشته و سبک زندگی در ارتباط با الزامات پیشگیری دگرگون شده است. این پژوهش با روش کمی به شیوۀ پیمایش بر روی تعداد چهارصد خانواده شامل افرادی که یک یا دو بار درگیر بیماری کرونا شده‌اند یا یکی از اعضای خانوادۀ آن‌ها فوت شده از همۀ مناطق تهران به‌شکل نمونه‌گیری تصادفی انجام شده است.[1]
نتایج نشان می‌دهد میانگین سطح پیشگیری فردی و اجتماعی افراد موردمطالعه زیاد و میانگین کنترل ارتباطات اجتماعی و کنترل حضور در جامعۀ آنان کم است.
از گویه‌های سبک زندگی بین ماسک زدن، رابطۀ زوجین با والدین و خواهر و برادرها، رابطه با فامیل، رابطه با دوستان، کاهش گردش شهری و تفریحات داخل شهر، کاهش سفر به سایر شهرها و کاهش پارک رفتن با شدت درگیری با کرونا رابطۀ معنی‌دار وجود دارد. بین سن افراد و سطح تحصیلات و تعداد اعضای خانواده که بیرون می‌روند با شدت کرونا رابطۀ مستقیم وجود د دارد.
میانگین پیشگیری فردی و خانوادگی در افراد بستری کم‌تر از افراد بی‌نیاز به بستری بود. میزان ارتباطات اجتماعی هم در بستری‌شده‌ها بالاتر از افراد بی‌نیاز به بستری شدن بود. کنترل ارتباطات اجتماعی و کنترل حضور در جامعه رابطۀ معنی‌داری با دو بار ابتلا به کرونا دارند و در بین افرادی که دوبار کرونا گرفته بودند، میزان ارتباطات اجتماعی و حضور در جامعه بیشتر از سایر پاسخ‌گویان بوده است. براساس یافته‌ها پاسخ‌گویانی که شدت بیماری آنان در دور اول بیشتر بوده است در دور دوم نیز نوع شدید آن را تجربه کرده‌اند.
 
[1] . اطلاعات مربوط به این خانواده‌ها از طریق خانۀ سلامت شهرداری‌ها و دانشجویانی که در بسیج مناطق در حوزۀ کرونا کمک می‌کردند، تهیه شده است.

کلیدواژه‌ها

اسماعیلی، رضا؛ قدربند فرد شیرازی، زینب (1399) «مطالعۀ پدیدارشناسی تجربۀ سالمندان 60 تا 90 سالۀ شیرازی از کرونا»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ 2: 36ـ 58.
اسکندریان، غلامرضا (1399) «ارزیابی پیامدهای ویروس کرونا بر سبک زندگی (با تأکید بر الگوی مصرف فرهنگی»، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا، کوویدـ19، شمارۀ 2: 66ـ 85.
اله‌دادی، نورالدین؛ زاهدی، محمدجواد؛ نایبی، جواد؛ صداقت‌زادگان، شهناز (1395) «تحلیل جامعه‌شناختی رابطۀ سبک زندگی و هویت ملی، نمونه‌ای مطالعاتی در چهار شهر استان لرستان»، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، شمارة 3: 27ـ53.
ایمانی جاجرمی، حسین (1399) «پیامدهای اجتماعی شیوع ویروس کرونا در جامعۀ ایران»، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا، کوویدـ 19، شمارۀ 2: 88ـ103.
بیرقی‌فرد، علی؛ کارگر، فاطمه (۱۳۹۹) «سلامتی و پیشگیری از بیماری کرونا»، مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، شمارۀ ۷ (10): ۴۷ ـ54.
پارسامهر، مهربان؛ رسولس‌نژاد، سید پویا (1394) «بررسی رابطۀ  سبک زندگی سلامت‌محور با سلامت اجتماعی در بین مردم شهر تالش»، توسعۀ اجتماعی،  شمارۀ 1: 35ـ66.
ثبوتی، فرهاد؛ معلم سواسری،  آریوشا؛ آریانا، مهدی؛ مسگرانی، عباس ( 1399) «ویروس کرونا، چالش جدید کنترل عفونت در دندانپزشکی»، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی مازندران، شمارۀ 186: 185ـ 194.
خادمیان، طلیعه (1387) سبک زندگی و مصرف فرهنگی: مطالعه‌ای در حوزۀ جامعه‌شناسی فرهنگی و دیباچه‌ای بر سبک زندگی فرهنگی ایرانیان، تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری جهان کتاب.
 ذکائی، محمدسعید؛ ودادهیر، ابوعلی (۱۳۹۵) «عوامل مؤثر بر انتخاب سبک زندگی سلامت‌محور شهروندان شهر تهران با تأکید بر مصرف رسانه‌ای»،  مجلۀ جهانی رسانه، شمارۀ ۱: ۴۷ـ۶۵.
طاهری، سارا (1399) «مروری بر بیماری کروناویروس (کووید ـ91 ) و آنچه دربارة آن شناخته شده است»، مجلۀ تصویر سلامت، شمارۀ 11: 87ـ93.   
غفاری، غلامرضا (1387) «سازۀ سرمایۀ فرهنگی و منابع مولد آن»، رشد آموزش علوم اجتماعی، شمارۀ 2: 12ـ26.
فاضلی، نعمت‌الله (1392) «دنیای غرب و  انقلاب در سبک زندگی»، صدای جمهوری اسلامی ایران، شمارۀ 70: 30ـ40.
فراهتی، مهرزاد (1399) «پیامدهای روان‌شناختی شیوع ویروس کرونا در جامعه»، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا، کوویدـ19، شمارۀ 2: 207ـ225.
کاویانی، محمد (1390) «کمی‌سازی و سنجش سبک زندگی اسلامی»، روانشناسی و دین، شمارۀ2: 27ـ44.
کیوان‌آرا، محمود (1386) اصول و مبانی جامعه‌شناسی پزشکی، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان.
گیدنز، آنتونی (1382) تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1386) جامعه‌شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
مرادی، علی؛ محمدی‌فر، نجات (1399) «نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هراس اجتماعی و تغییر سبک زندگی ناشی از ویروس کرونا (مطالعۀ موردی شهر کرمانشاه)»، نشریۀ علمی انتظام اجتماعی، شمارۀ 2، 123ـ148.
 
Cockerham, W. C. (2005) “Health lifestyle theory and the convergence of agency and structure”, Journal of Health and Social Behavior, No.46: 51-67.
Chaney, D. (2002) “Comopolitan art and cultural citizenship, Theory”, Culture and Society, No.19(1-2): 157-74.
Matthewman, .S.; Huppatz, K. (2020) “A sociology of Covid-19”,  Journal of Sociology, Vol. 56(4): 675–683
Saladino, V.; Algeri, D.; Auriemma, V. (2020) ”the psychological and social impact of covid-19: new perspective of well- being”, Frontiers in Psychology.Prespective.v 11article 577684.
World Health Organization (1998) “Health promotion glossary, Geneva, Switzerland: author. Tavakoli, R. & Sanaei Nasab, H. (1996). “Use of safety belt”, Journal World Health, No.11(1): 38-41.
Ward, R. P. (2020) “A sociology of the Covid-19 pandemic: commentary and research agenda for sociologists, SAGE”,  Journal of Sociology, Vol. 56(4): 726–735.
اسماعیلی، رضا؛ قدربند فرد شیرازی، زینب (1399) «مطالعۀ پدیدارشناسی تجربۀ سالمندان 60 تا 90 سالۀ شیرازی از کرونا»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ 2: 36ـ 58.
اسکندریان، غلامرضا (1399) «ارزیابی پیامدهای ویروس کرونا بر سبک زندگی (با تأکید بر الگوی مصرف فرهنگی»، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا، کوویدـ19، شمارۀ 2: 66ـ 85.
اله‌دادی، نورالدین؛ زاهدی، محمدجواد؛ نایبی، جواد؛ صداقت‌زادگان، شهناز (1395) «تحلیل جامعه‌شناختی رابطۀ سبک زندگی و هویت ملی، نمونه‌ای مطالعاتی در چهار شهر استان لرستان»، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، شمارة 3: 27ـ53.
ایمانی جاجرمی، حسین (1399) «پیامدهای اجتماعی شیوع ویروس کرونا در جامعۀ ایران»، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا، کوویدـ 19، شمارۀ 2: 88ـ103.
بیرقی‌فرد، علی؛ کارگر، فاطمه (۱۳۹۹) «سلامتی و پیشگیری از بیماری کرونا»، مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، شمارۀ ۷ (10): ۴۷ ـ54.
پارسامهر، مهربان؛ رسولس‌نژاد، سید پویا (1394) «بررسی رابطۀ  سبک زندگی سلامت‌محور با سلامت اجتماعی در بین مردم شهر تالش»، توسعۀ اجتماعی،  شمارۀ 1: 35ـ66.
ثبوتی، فرهاد؛ معلم سواسری،  آریوشا؛ آریانا، مهدی؛ مسگرانی، عباس ( 1399) «ویروس کرونا، چالش جدید کنترل عفونت در دندانپزشکی»، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی مازندران، شمارۀ 186: 185ـ 194.
خادمیان، طلیعه (1387) سبک زندگی و مصرف فرهنگی: مطالعه‌ای در حوزۀ جامعه‌شناسی فرهنگی و دیباچه‌ای بر سبک زندگی فرهنگی ایرانیان، تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری جهان کتاب.
 ذکائی، محمدسعید؛ ودادهیر، ابوعلی (۱۳۹۵) «عوامل مؤثر بر انتخاب سبک زندگی سلامت‌محور شهروندان شهر تهران با تأکید بر مصرف رسانه‌ای»،  مجلۀ جهانی رسانه، شمارۀ ۱: ۴۷ـ۶۵.
طاهری، سارا (1399) «مروری بر بیماری کروناویروس (کووید ـ91 ) و آنچه دربارة آن شناخته شده است»، مجلۀ تصویر سلامت، شمارۀ 11: 87ـ93.   
غفاری، غلامرضا (1387) «سازۀ سرمایۀ فرهنگی و منابع مولد آن»، رشد آموزش علوم اجتماعی، شمارۀ 2: 12ـ26.
فاضلی، نعمت‌الله (1392) «دنیای غرب و  انقلاب در سبک زندگی»، صدای جمهوری اسلامی ایران، شمارۀ 70: 30ـ40.
فراهتی، مهرزاد (1399) «پیامدهای روان‌شناختی شیوع ویروس کرونا در جامعه»، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا، کوویدـ19، شمارۀ 2: 207ـ225.
کاویانی، محمد (1390) «کمی‌سازی و سنجش سبک زندگی اسلامی»، روانشناسی و دین، شمارۀ2: 27ـ44.
کیوان‌آرا، محمود (1386) اصول و مبانی جامعه‌شناسی پزشکی، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان.
گیدنز، آنتونی (1382) تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1386) جامعه‌شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
مرادی، علی؛ محمدی‌فر، نجات (1399) «نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هراس اجتماعی و تغییر سبک زندگی ناشی از ویروس کرونا (مطالعۀ موردی شهر کرمانشاه)»، نشریۀ علمی انتظام اجتماعی، شمارۀ 2، 123ـ148.
 
Cockerham, W. C. (2005) “Health lifestyle theory and the convergence of agency and structure”, Journal of Health and Social Behavior, No.46: 51-67.
Chaney, D. (2002) “Comopolitan art and cultural citizenship, Theory”, Culture and Society, No.19(1-2): 157-74.
Matthewman, .S.; Huppatz, K. (2020) “A sociology of Covid-19”,  Journal of Sociology, Vol. 56(4): 675–683
Saladino, V.; Algeri, D.; Auriemma, V. (2020) ”the psychological and social impact of covid-19: new perspective of well- being”, Frontiers in Psychology.Prespective.v 11article 577684.
World Health Organization (1998) “Health promotion glossary, Geneva, Switzerland: author. Tavakoli, R. & Sanaei Nasab, H. (1996). “Use of safety belt”, Journal World Health, No.11(1): 38-41.
Ward, R. P. (2020) “A sociology of the Covid-19 pandemic: commentary and research agenda for sociologists, SAGE”,  Journal of Sociology, Vol. 56(4): 726–735.