نویسندگان

1 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

هدف ­پژوهش ­حاضر بررسی ­تقدیرگرایی و عوامل­ اجتماعی مؤثر بر آن در بین شهروندان ­شهر­کرمان بود. 385 نفر از زنان و مردان 18 تا 65 سال شهر کرمان با روش خوشه­ای ­چند­مرحله­ای به‌ عنوان نمونۀ ­آماری تحقیق انتخاب شدند. نتایج نشان داد که بین متغیرهای دین‌داری، احساس ­بی‌قدرتی، احساس ­بیگانگی اجتماعی، احساس ­نابرابری اجتماعی، و تقدیرگرایی رابطۀ مثبت و بین نیاز به موفقیت و تقدیرگرایی رابطۀ منفی وجود دارد. یافته­ها نشان داد که متغیرهای احساس بی قدرتی، دین‌داری، نیاز به موفقیت، و احساس بیگانگی اجتماعی در تبیین متغیر وابسته مؤثرند و توانسته‌اند تا 22/0 از تغییرات واریانس متغیر تقدیرگرایی را پیش‌بینی کنند. بنابراین باید با ایجاد فرصت‌های مناسب و برابر زمینۀ حضور و مشارکت تمام شهروندان را در جامعه فراهم کرد تا احساساتی­ مانند احساس بیگانگی و بی قدرتی و نابرابری اجتماعی را که باعث گرایش افراد به تقدیرگرایی می­شود کاهش داد.
 
 

کلیدواژه‌ها

آزاد ارمکی، تقی (1376). «بررسی نظریۀ نوسازی: مطالعۀ موردی دربارۀ تقدیرگرایی فرهنگی در ایران»، فرهنگ، شمارۀ تابستان و پاییز، شمارۀ 22 و 23: 191-208. ‏
ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا  (1393). جامعه‌شناسی توسعه، چاپ یازدهم. تهران: کیهان. 
افشانی، علیرضا؛ جواهرچیان، ندا (1395). «بررسی نقش بیگانگی اجتماعی در وندالیسم در بین دانش‌آموزان دورۀ اول و دوم متوسطۀ شهر یزد»، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ تابستان، 5 (2): 1-24.   
افشانی، سیدعلیرضا؛ ذاکری ‌هامانه، راضیه؛ عسکری ‌ندوشن، عباس (1394). «نقش دین‌داری در تبیین میزان احساس امنیت اجتماعی (مطالعه‌ای در شهر یزد)»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ بهار، 9 (1): 24-49.  
بساطیان، سیدمحمد (1390). «بررسی الگوی خاموش فرهنگ فقر و عوامل مرتبط با آن (مطالعۀ موردی: شهرستان دلفان استان لرستان)»، مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ پاییز و زمستان، 2 (2)، 32-7.
بیگم کاهانی، حکیمه (1393). «سنجش میزان تقدیرگرایی در بین دانشجویان دانشگاه غیر انتفاعی کوثر قزوین و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن». اولین کنفرانس بین المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری و علوم اجتماعی، رشت.
جانعلی‌زاده چوب بستی، حیدر؛ بابازاده بائی، علی؛ ابراهیمی، سمانه (1388). «کاوشی جامعه‌شناختی در وضعیت خرافه‌گرایی دانشجویان»، راهبرد فرهنگ، شمارۀ بهار، شمارۀ 5: 107-128.
چلبی، مسعود؛ راهبر، مه‌روز (1391). «بررسی تأثیر احساس نابرابری اجتماعی بر سلامت و رفتار بهداشتی اقشار مختلف شهر تهران»، فصلنامۀ تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، شمارۀ بهار و تابستان، شمارۀ 62: 35-61.
حسنی، مجتبی (1383). گرایش به تقدیرگرایی در میان زلزله‌زدگان شهر بم و زمینه‌های اجتماعی آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
حسینی‌تبار، مهین (1393). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به تقدیرگرایی (مورد مطالعه: جوانان 30-18 سالۀ شهرستان دهلران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
راستی، هادی؛ رحمانی، اسماعیل (1395). «بررسی عوامل مؤثر بر میزان تقدیرگرایی در نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان کنارک)»، راهبرد اجتماعی فرهنگی، شمارۀ تابستان، 5 (9): 161-151.
رضایی، علی‌محمد؛ جهان، فائزه؛ رحیمی، معصومه (1395). «عملکرد تحصیلی: نقش اهداف پیشرفت و انگیزۀ پیشرفت»، فصلنامۀ روان‌شناسی تربیتی، شمارۀ زمستان، 12 (42): 171-155.
رضایی، مریم؛ بساطیان، سیدمحمد؛ جعفریان، مرتضی (1394). «عوامل اجتماعی مؤثر بر بیگانگی اجتماعی زنان شاغل شهر خرم‌آباد»، فصلنامۀ مطالعات ملی، 16 (63): 99-83.
ساروخانی، باقر (1384). «زن، قدرت و خانواده، پژوهشی در جایگاه زن در هرم قدرت در خانواده»، زن در توسعه و سیاست، شمارۀ تابستان، 3 (2): 50-29.
شجاعی، جواد (1388). «تقدیرگرایی عامیانه ریشه‌ها و پیامدها»، نشریۀ پژوهشنامه، شمارۀ پاییز، شمارۀ 41: 153-180.
شیخ بیگلو، رعنا (1390). «شناسایی مناطق محروم ایران با استفاده از رتبه‌بندی ترکیبی»، مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شمارۀ زمستان، 2 (7): 70-53.
طهماسبی، فردین؛ میرزایی، خلیل؛ کامران، فریدون (1391). «عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابری‌های اجتماعی و پیامدهای آن در شهر تهران»، فصلنامۀ پژوهش اجتماعی، شمارۀ بهار، 5 (14): 100-57.
فتحی، پیمان (1397). مطالعۀ تطبیقی تقدیرگرایی در بین افراد معلول و غیر معلول در شهر یزد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.
قره‌خانی، زینب (1396). بررسی رابطۀ تقدیرگرایی و میل به پیشرفت شغلی در کارکنان شهرداری آزادشهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد شاهرود، دانشکده مدیریت و حسابداری.
گیدنز، آنتونی (1389). جامعه‌شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، چاپ چهارم. تهران: نی.
مجدی فرد، فرهاد؛ صباغ، صمد (1394). «بررسی رابطه تقدیرگرایی و بهره‌مندی از رسانه‌های ارتباطی در بین شهروندان ارومیه»،  مطالعات جامعه‌شناسی، شمارۀ پاییز، 8 (28): 75-57.
محسنی تبریزی، علیرضا؛ هویدا، لادن؛ داوودی، مریم (1384). «تقدیر گرایی و عوامل مؤثر بر آن سنجش میزان تقدیر گرایی در زنان بالغ شهرهای مراکز استان های کشور»، فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشگاه آزاد خلخال، شمارۀ زمستان، 2 (7): 27-1.
مردانی، میلاد (1396). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان تقدیرگرایی دانشجویان شهر فولادشهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور پرند.
مقدس جعفری، محمدحسن؛ خواجویی‌زاده، بتول (1389). «بررسی گرایش به باورهای فرهنگی مانع توسعه (مورد مطالعه شهر کرمان)»، توسعه و سرمایه، شمارۀ پاییز و زمستان، 3 (2): 77-92.
ملکشاهی، ماه‌منیر (1387). «زنان و مسئله‌ی تقدیر گرایی (مورد مطالعه: زنان شهر ایلام)»، فرهنگ ایلام، شمارۀ پاییز و زمستان، شمارۀ 20 و 21: 40-52.
مؤذنی، احمد؛ بهشتی‌دوست، علی (1396). «بررسی رابطۀ بازتولید فرهنگی و طبقۀ اجتماعی با تأکید بر تقدیرگرایی (سرپرستان خانوار شهر اصفهان)»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارۀ زمستان، 28 (8): 71-94.
نیازی، محسن؛ شفائی ‌مقدم، الهام (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر میزان تقدیرگرایی زنان»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، شمارۀ بهار، 5 (1): 123-147.
یوسفی، علی؛ ورشوئی، سمیه (1389). «نابرابری اجتماعی در فضای شهری مشهد: برآوردی از نابرابری‌های درآمدی و تحصیلی در نواحی شهر»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ زمستان، 4 (4): 97-125.    
 
Bell, Ann V.; Hetterly, Elizabeth (2014). “There's a higher power, but He gave us a free will: Socioeconomic status and the intersection of agency and fatalism in infertility”, Social Science & Medicine, 114, 66-72.
Díaz, Darío; Blanco, Amalio; Bajo, Miriam; Stavraki, Maria (2015). “Fatalism and well-being across Hispanic cultures: The social fatalism scales (SFS)”. Social Indicators Research, 124(3), 929-945.
Green, B. Lee; Lewis, Rhonda K.; Wang, Min Qi; Person, Sharina; Rivers, Brian (2004). “Powerlessness, destiny, and control: The influence on health behaviors of African Americans”. Journal of Community Health, 29(1), 15-27.
Marván, Ma. Luisa; Ehrenzweig, Yamilet; Catillo-López, Rosa Lila (2016). “Fatalistic beliefs and cervical cancer screening among Mexican women”. Health Care for Women International37(1), 140-154.
Peck, Robert F; Diaz-Guerrero, Rogelio (1997). “Two Core - Culture patterns and the diffusion of values across their border”, International Journal of Psychology, 2(4), 275-282.
Ruiu, Gabriele (2013). “The origin of fatalistic tendencies: An empirical investigation”. Economics & Sociology, 6(2), 103-125.
Sukkarieh-Haraty, Ola; Egede, Leonard E.; Abi Kharma, Joelle; Bassil, Maya (2018). “Predictors of Diabetes Fatalism Among Arabs: A Cross-Sectional Study of Lebanese Adults with Type 2 Diabetes”. Journal of Religion and Health, 57(3), 858-868.
Thornton, Arland; Bhandari, Prem; Swindle, Jeffrey; Williams, Nathalie; Young-DeMarco, Linda; Sun, Cathy; Hughes, Christina )2019(. “Fatalistic Beliefs and Migration Behaviors: A Study of Ideational Demography in Nepal”. Population Research and Policy Review, 1-28.
Teye-Kwadjo, Enoch )2019(. “Risky driving behavior in urban Ghana: the contributions of fatalistic beliefs, risk perception, and risk-taking attitude”. International Journal of Health Promotion and Education, 57(5), 256-273.
Üngüren, Engin; Arslan, Serdar; Koç, Tayfur Süleyman )2017(. “The Effect of Fatalistic Beliefs Regarding Occupational Accidents on Job Satisfaction and Organizational Trust in Hotel Industry”. Advances in Hospitality and Tourism Research (AHTR)5(1), 23-56.