نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز
2 مدرس گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
این مطالعه به روش کیفی، با هدف فهم ابعاد و زوایای بحران سیلاب اواخر سال 1397 و ابتدای سال 1398 در استان خوزستان به انجام رسیده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریة داده بنیاد است. دادههای این پژوهش از طریق مصاحبة عمیق و نمونه گیری هدفمند-نظری با پانزده نفر از ذی نفعان مرتبط با سیلاب، گردآوری شده و برای تحلیل دادهها از پنج مرحلة کدگذاری باز و تشخیص مفاهیم، توسعة مفاهیم در جهت ابعاد و ویژگیها، تحلیل دادهها برای زمینه و واردکردن فرایند به تحلیل و یکپارچه سازی مقولات استفاده شد. بعد از کدگذاری، چهارده مقولة اصلی از دادهها پدیدار شد. مدل ظهوریافته شامل سه بعد شرایط، کنش-تعاملها و پیامدهاست. بعد «شرایط» شامل کم اهمیتی لایروبی کانالها و رودخانه ها، تعدی تدریجی به حریم و
بستر رودخانه ها، تمرکز برنامه ریزی ها بر خشکسالی، چرخش غافلگیرکنندة شرایط آبوهوایی و کمبود ماشین آلات و تجهیزات، بعد «کنش-تعامل»، شامل کمکرسانی گسترده ولی آشفته، جلسات پی در پی مدیریت بحران، فراخوان همة ظرفیت های سازمانی، تدوین استراتژی آسیب نرسیدن به انسانها، در اولویت قرار گرفتن حفاظت از شهرها، بعد «پیامدهای انسانی»، شامل افزایش تعامل مسئولان و معتمدان محلی، ارتقای سطح مطالبات سیل زدگان، افزایش اعتماد و همبستگی اجتماعی و بعد «پیامد محیطی» شامل شکنندگی اقلیمی بیشتر مناطق سیلزده است که حول یک مقولة هسته به نام حضور گسترده و مؤثر، ولی آشفتة سازمانها و مردم در صحنة سیلاب، شکل گرفته اند.
کلیدواژه‌ها
آن»، دومین کنفرانس ملی مدیریت و مهندسی سیلاب با رویکرد سیلابهای شهری، تهران.
الیاسی، فاضل (1398» (تبعات اجتماعی پساسیل با تأکید بر سیل شهر آق قلا و پلدختر»، خلاصة
مقالات چهارمین همایش ملّی کنکاش های مفهومی و نظری دربارة جامعة ایران، انجمن
جامعه شناسی ایران.
الیاسی، فاضل (1398» (دگردیسی ساختار و ارزشهای خانواده پسابحران با تأکید بر زلزلة کرمانشاه»،
خلاصة مقالات چهارمین همایش ملّی کنکاش های مفهومی و نظری دربارة جامعة ایران، انجمن
جامعهشناسی ایران.
ایمان، محمدتقی (1388 (مبانی پارادایمی روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم:
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اشتراوس، انسلم و جولیت کوربین (1394 (اصول روش پژوهش کیفی: نظریة مبنایی رویه ها و شیوه ها،
ترجمة بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اشتراوس، انسلم و جولیت کوربین (1391 (مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینهای،
ترجمة ابراهیم افشار، چ2 ،تهران: نشر نی.
سعادت، سارا و احمد محسنی (1392» (عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت سیلاب، مطالعة موردی:
روستای زیارت، شهرستان گرگان»، کنفرانس ملی مدیریت سیلاب، تهران.
قهرودی تالی، منیژه (1388» (کاربرد مدل یکپارچة سیلاب شهری در مناطق شهری، مطالعة موردی:
شمال شرق تهران»، مجلة جغرافیا و برنامه ریزی منطق های، سال اول، پیششمارة 1 :167-178 .
رجبی زاده، یوسف، علی ایوب زاده و عبدالرضا ظهیری (1398» (بررسی سیل استان گلستان در سال
1397ـ 1398 و ارائة راهکارهای کنترل و مدیریت آن در آینده»، دورة چهارم، شمارة 6 :922 -
.941
زندرضوی، سیامک (1398» (جامعه شناسی مردممدار و سیلابهای 1397 -1398 ،«خلاصة مقالات
چهارمین همایش ملّی کنکاشهای مفهومی و نظری دربارة جامعة ایران، انجمن جامعه شناسی
Euroconference on global change and catastrophe risk management:
Flood risk in Europe” .IISA Laxenburg.Austria, 6-9 June.
Snead D. B. and D. R.Maidment.(2000). Development and application of
unsteady flood models using geographical information systems, Center
for Research in Water Resources, University of Texas at Austin.
Hansson, K., M. Danielson, and L. Ekenberg, (2008). “A framework for
evaluation of flood management strategies”. Journal of Environmental
Management, 86, 465-480.
Corbin, J., and A. Strauss,.(2015). Basics of Qualitative Research. Thousand
Oaks, London: CA Sage
Corbin, J., and A. Strauss, (2008). Basics of Qualitative Research. Thousand
Oaks, London: CA Sage.
)