هدف مقاله حاضر مطالعه و تحلیل جامعهشناختی مهمترین دگرگونیهای ساختار جامعـۀ مـدنی ایـران طـی یـک قـرن گذشته، یعنی فاصلۀ زمانی دو دورة انقلاب مشروطه ) 1285تا (1320و انقلاب اسلامی )1357تا (1388است. این مطالعه مبتنی بر نظریه نوسازی در جامعهشناسی است که تفکیک و تمـایز کـارکردی و نیـز تخصصـیشـدن نقشها و کارکردهای نظامهای اجتماعی را در روند توسعۀ جامعه از سنتی بـه مـدرن توضـیح مـیدهـد و تـلاش میکند فرآیند رشد و توسعۀ نظـام جامعـۀ مـدنی را در ارتبـاط بـا سـایر فرآینـدهای تغییـر تکـاملی نظـامهـای اجتماعی ایران در دو دورة مشروطه و انقلاب اسلامی تحلیل کند. نتایج ایـن مطالعـه کـه بـه روش اسـنادی و بـا تکنیک مقایسهای صورت گرفته است، نشان میدهد که اولین فرآینـد تغییـر اساسـی در جامعـه ایـران بـا تغییـر سیاسی آغاز شد؛ فرآیندی که منجـر بـه شـکلگیـری قـوای مقننـه، مجریـه و قضـاییه شـد. در ایـن دوره، همـۀ نظامهای اجتماعی در جامعۀ ایران به سه نهاد اجتماعی وابسته به هم، یعنی "دین"، "بـازار" و "دولـت" محـدود میشدند. این نظامها به مرور زمان به هفت نظام اجتماعی نسبتاً مستقل شـامل دولـت، اقتصـاد، دیـن، آمـوزش، حقوق، قشربندی اجتماعی و جامعۀ مدنی گسترش پیدا کردند. آخـرین نظـام اجتمـاعی سـاختیافتـه در جامعـۀ ایران، یعنی جامعۀ مدنی، به تدریج در ابعاد و جنبههای زیر توسعه و تکامل مییابد: فضای عمومی، سازمانهـای غیر دولتی، شوراها، مطبوعات، احزاب سیاسی و جنبشهای اجتماعی )دانشجویی، زنان و حقوق بشر.( هـمچنـین میتوان گفت امروزه نقشها و کارکردهای جامعۀ مدنی مانند وظایف و کارکردهای سایر نظامهـای اجتمـاعی بـه طور نسبی در چارچوب سازمانها نهادینه و تخصصی میشوند
سبزه ای, محمدتقی. (1390). تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعۀ مدنی در ایران تحلیل مقایسه ای دورة مشروطه با دورة انقلاب اسلامی. مجلة مطالعات اجتماعی ایران, 4(2), 39-65.
MLA
محمدتقی سبزه ای. "تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعۀ مدنی در ایران تحلیل مقایسه ای دورة مشروطه با دورة انقلاب اسلامی". مجلة مطالعات اجتماعی ایران, 4, 2, 1390, 39-65.
HARVARD
سبزه ای, محمدتقی. (1390). 'تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعۀ مدنی در ایران تحلیل مقایسه ای دورة مشروطه با دورة انقلاب اسلامی', مجلة مطالعات اجتماعی ایران, 4(2), pp. 39-65.
VANCOUVER
سبزه ای, محمدتقی. تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعۀ مدنی در ایران تحلیل مقایسه ای دورة مشروطه با دورة انقلاب اسلامی. مجلة مطالعات اجتماعی ایران, 1390; 4(2): 39-65.