نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استاد جامعه شناسی، دانشگاه یزد

2 کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی میزان اعتماد اجتماعی و مشارکت و چگونگی رابطۀ آ نها با خودسانسوری شهروندان شهر یزد انجام شده است. منظور از خودسانسوری این است که افراد به علل گوناگون اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نظریاتشان را بیان نکنند. برای تدوین چارچوب نظری از نظریات گیدنز، بلاو، پارسونز و زیمل استفاده شد. روش پژوهش، پیمایش بوده و برای جم عآوری داد هها از پرس شنامه استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش، شهروندان 15 ساله و بیشتر شهر یزد در سال 1397 بودند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر تعیین گردید و برای انتخاب نمون هها از روش
نمونه گیری خوشه ای چن دمرحل های استفاده شد. برای بررسی اعتبار و پایایی پرسش نامه از اعتبار صوری و ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. یافته ها نشان داد که خودسانسوری در بین شهروندان یزدی در حد متوسط بوده و رابطۀ آن با دو متغیر مشارکت و اعتماد اجتماعی، منفی و معنی دار بوده است. اعتماد اجتماعی با ضریب 0-، همبستگی معکوسی با خودسانسوری داشتند. / -0/417 و مشارکت با ضریب 235 بررسی مدل معادلۀ ساختاری نشان داد 31 درصد از تغییرات خودسانسوری، با متغیرهای مستقل مشارکت و اعتماد اجتماعی تبیین م یشود. نتایج حاکی از تأثیرگذاربودن
متغیرهای اعتماد اجتماعی و مشارکت ب هعنوان دو متغیر مهم در تبیین و پی شبینی خودسانسوری است و تقویت اعتماد اجتماعی و مشارکت شهروندان باعث کاهش خودسانسوری آن ها خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

افشانی، سیدعلیرضا، سمیه فاضل نجف‌آبادی، محمد حیدری و محمد نوریان نجف‌آبادی (1389) «پژوهشی در باب رابطۀ دین‌داری و اعتماد اجتماعی»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 49: ۱۸۵-۲۱۷.
افشانی، سیدعلیرضا و فاطمه محمودآبادی (1398) «رابطۀ احساس امنیت اجتماعی و خودسانسوری در بین شهروندان یزدی»، فصلنامۀ امنیت اجتماعی، شمارۀ 59: ۵۷-۱۰۱.
امیرکافی، مهدی (1380) «بررسی احساس امنیت و عوامل مؤثر بر آن (مطالعۀ موردی: شهر تهران)»، تحقیقات علوم اجتماعی ایران، شمارۀ 1: ۲۴-۳۹.
بهزاد، داوود (1382) «بررسی ارتباط بین اجزا، سطوح و ابعاد ساختار اعتماد اجتماعی در بین خانوارهای ساکن شهرستان سنندج در سال 1381»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.
پاتنام، رابرت (1380) دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران: سلام.
تقی‌زاده سیکاوردی، الهام (1395) «بررسی رابطۀ خودسانسوری روزنامه‌نگاران با رضایتمندی خوانندگان»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، تهران.
توسلی، غلام‌عباس (1391) نظریه‌های جامعه‌شناسی، چ۱۸، تهران: سمت.
جانعلی‌زاده چوب بستی، حیدر و معصومه کسائیان (1396) «چرایی اجتماعی پدیدۀ پنهان‌سازی هویت ایثارگری در میان دانشجویان شاهد مراکز آموزشی عالی شهر بابلسر»، مجلۀ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، دورۀ سوم، شمارۀ 9: ۹-۴۱.
حسن‌مرادی، نرگس، نادر شیخ‌الاسلامی و حرمت سادات عباسی‌خواه (1393) «شناسایی عوامل درون‌فردی تأثیرگذار بر سکوت سازمانی در ستاد دانشگاه علوم پزشکی ایران»، مجلۀ مشاورۀ شغلی و سازمانی، دورۀ ششم، شمارۀ 21: ۵۳-۶۵.
خالوئی، مرضیه (1388) «گذری بر سانسور در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی»، ماهنامۀ ارتباط علمی، دورۀ سیزدهم، شمارۀ 1: ۱-۶.
خرمشاهی، بهاء‌الدین (1374) «خودسانسوری»، دانشگاه انقلاب، شمارۀ 2: 5۱-5۶.
خیرالله‌پور، اکبر (1383) «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت روانی با تأکید بر سرمایۀ اجتماعی: مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی» پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
ذاکری‌هامانه، راضیه (1390) «بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعۀ موردی: شهر یزد)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد، یزد.
رفیع‌پور، فرامرز (1379) آناتومی جامعه: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ریتزر، جورج (1389) نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، چ۱۶، تهران: انتشارات علمی.
شارع‌پور، محمود (1383) «ابعاد و کارکردهای سرمایۀ اجتماعی و پیامدهای ناشی از فرسایش آن»، در مجموعه‌مقالات بررسی مسائل اجتماعی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
عباسی شوازی، محمدجلال، عباس عسکری ندوشن (1384) «تغییرات خانواده و کاهش باروری در ایران (مطالعۀ موردی در استان یزد»، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 25: ۳5-۷5.
عقیلی، سیدوحید (1397) «نقش رسانه‌های نوین در توسعۀ سیاسی کشورهای جهان سوم»، فصلنامۀ توسعۀ اجتماعی، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 3: 2۳۵-2۴۶.
گیدنز، آنتونی (1378) تجدد و تشخص جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
لعل سجادی، محمود (1387) «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و رضایت شغلی معلمان شهر مشهد»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد.
محسنی‌تبریزی، علیرضا (1369) بررسی زمینه‌های مشارکتی روستائیان و ارتباط آن با ترویج کشاورزی. تهران: معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد سازندگی.
محسنیان راد، مهدی (1371) «سانسور و خودسانسوری در ایران»، رسانه، شمارۀ 2: ۴-۱۱.
مرکز آمار ایران (1395) سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
مروتی، محمدرضا (1390) «رابطۀ آزادی بیان با توسعۀ سیاسی با تأکید بر مطالعۀ موردی جمهوری اسلامی ایران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران.
نعمتی‌انارکی، داوود (1396) «روان‌شناسی اعتماد به رسانه»، رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شمارۀ ۱: 1۳۵-1۶۹.
Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York: Wiley.
Coleman, J. S. (1988). Social Capital in the Creation of Human Capital. American Journal of Sociology. 94: 95-120.
Dalisay, Francis,. Hmiel owski, Jay D,. Kushin, Matthew, James and Yamamato, Mashiro. (2012). Social capital and the spiral of silence. International journal of public opinion research. 24 (3): 325-345.
Hayes, Andrew F. (2007). Exploring the forms of Self- Censorship: On the spiral of silence and the use of opinion expression avoidance strategies. Journal of communication. 57: 785-802.
Matthes, Jorg., Rios Morrison, Kimberly & Schemer, Christian. (2010). A Spiral of Silence for Some: Attitude Certainty and the Expression of Political Minority Opinions. Communication Research. 37 (6): 774-800.
Matthes, Jorg., Knoll, Johannes., & VonSikorki, Christian. (2017). The “Spiral of Silence” Revisited: A Meta-Analysis on the Relationship Between Perceptions of Opinion Support and Political Opinion Expression. Communication Research. 1-31.
Milliken, F. J., Morrison, E. W., & Hewlin, P. F. (2012). An Exploratory Study of Employee Silence: Issues that Employees Don’t Communicate Upward and Why. Journal of Management Studies. 40 (6): 1453-1476.
Simmel, G. (1950). The sociology of Georg Simmel, translated and edited by kurt wolff, Glencoe, Illinois: The free press.