نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 رئیس گروه مطالعات مدیریت مرکز مطالعات و پژوهش‌های راهبردی وزارت ورزش و جوانان

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

مقالۀ حاضر می‌خواهد دریابد در شرایط پرتغییر و نامتعین اقتصادی و اجتماعی چگونه جوانان گذار به ازدواج را مدیریت و راهبری می‌کنند. نیز مطالعه به دنبال آن است تا از پس دریافت راهبردهای جوانان در مدیریت ازدواج دریابد که آیا آنچنان که گیدنز[1] می‌گوید، راهبرد و برنامه، ویژگی عصری جوانان امروز شده است یا آن گونه که لِکّاردی[2] مطرح می‌کند، اساساً عصر تجربۀ راهبرد و برنامه، «به‌سرآمده» می‌نماید. داده‌های حاصل از 21 مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته  با زنان و مردان جوان مجرد و متأهل در سطوح سنّی و طبقاتی مختلف، در این مطالعه با روش کیفی مورد تحلیل مضمونی قرار می‌گیرند. مطالعه مطرح می‌کند که انواع راهبردهای جوانان در مدیریت ازدواج، ‎راهبردهای فعالانه، منفعلانه، منعطف، و یا ترکیبی از آنها است. نیز به‌کارگیری انواع و ترکیبی از راهبردهای مختلف و منعطف در مدیریت ازدواج آشکار می‌سازد که هر فرد، متناسب با موقعیت و نیز منابعِ در اختیار، انطباق و انعطاف‌پذیریِ مخصوص به خود را رقم می‌زند و از این بابت رویّه‌ای خاص خود در مدیریتِ موقعیت ابداع می‌کند؛ امری که می‌تواند نشانۀ فردی ‌شدن بیشتر مدیریت ازدواج باشد. این البته در حالی است که مدیریت ازدواج همچنان تحت ‌تأثیر متغیرهای ساختاری مثل جنسیت و طبقه است. مطالعه نشان می‌دهد که هرچند گیدنز برنامه‌ریزی راهبردی زندگی را به عنوان جهان‌بینی مسلّط عصری می‌داند و زندگی در جامعۀ پرمخاطره را به معنای زندگی با نگرشی حسابگرانه معرفی می‌کند امّا چنین تسلطی از برنامه‌ریزی حسابگرانه در کنش‌های جوانان و در مدیریت ازدواج مشاهده نمی‌شود. نیز مطالعه، درست بر خلاف لِکّاردی که زندگی‌نامه را امری در حال ساخته شدن به وسیلۀ آزمون و خطا می‌داند و اجرای آن را در متن و مسیری کاملاً نامتعین و پیش‌بینی‌ناپذیر و فاقد اهداف روشن فرض می‌کند، بیان می‌دارد که جوانان همچنان چشم‌اندازهای روشنی در زندگی دارند. بدین‌ ترتیب جوانان نه آن‌چنان حسابگرانه رفتار می‌کنند و نه ایدۀ برنامه‌ریزی و راهبرد را یکسره به دور می‌ریزند.
 
 


[1] Anthony Giddens


[2] Carmen Leccardi

کلیدواژه‌ها

آزاد ارم‍کی، ت‍قی؛ ملکی، امیر (1386) «تحلیل ارزش­های سنتی و مدرن در سطوح خرد و کلان»، مطالعات جامعه‌شناختی (نامۀ علوم اجتماعی سابق)، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، 30:97-121.
برمن، مارشال (1379) تجربۀ مدرنیته: هر آنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود، ترجمه مراد فرهادپور، تهران: طرح نو.
بنی‌جمالی، سیدمحسن (1380) جوانان و تحصیل، آرمان­ها، امیدها و واقعیت­ها، ادارۀ کل مطالعات راهبردی، سازمان ملی جوانان.
بنی‌جمالی، سیدمحسن (1396) «جوانان و گذار به بزرگسالی در شرایط نامتعین، مدیریت و راهبری ازدواج توسط جوانان (رسالۀ دکتری)، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
جلایی‌پور، حمیدرضا؛ گرامیان نیک، محمد (1390) «نگاهی به مدرنیته در ایران از دریچۀ روابط شخصی، ارزیابی مفهوم (رابطۀ ناب) گیدنز»، دو فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 8 (1):19-52.
جمشیدیها، غلامرضا؛ صادقی فسایی، سهیلا؛ لولاآور، منصوره (1392) «نگرش جامعه‌شناختی بر تأثیر فرهنگ مدرن از منظر جنسیتی بر تحولات خانواده در تهران»، زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 5 (2): 183-198.
حقیقی‌زاده، محمدحسین؛ کرمی، خدابخش؛ سلطانی، تینوش (1389) «معیارهای گزینش همسر از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اهواز»، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی علوم بهداشتی، 2 (2): 44-54.
دلخموش، محمدتقی (1388) «سلسله مراتب ارزش‌های ازدواج در جوانان ایرانی»، فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، 5 (18): 230-207.
دلخموش، محمدتقی (1392) «بازخورد جوانان ایرانی به ازدواج: یافته‌های یک پیمایش ملی»، روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، 9 (36): 331-350.
ساروخانی، باقر؛ مقربیان، مریم (1390) «تجددگرایی و همسرگزینی، تحقیقی مقایسه‌ای در بین زنان مناطق 1 و 11 شهر تهران»، مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، 12(15): 43-76.
صادقی فسایی، سهیلا؛ بنی‌جمالی، سیدمحسن (1396) «جوانان، مقدمات ازدواج و راهبردهای ایشان در روبه‌رو شدن با ازدواج»،  فصلنامۀ مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 34: 195-219.
صادقی فسایی، سهیلا؛ بنی‌جمالی، سیدمحسن (1398) «جوانان، خانواده و مدیریت ازدواج»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 44: 167-192.
صادقی فسایی، سهیلا؛ عرفان‌منش، ایمان (1392) «تحلیل جامعه‌شناختی تأثیرات مدرن شدن بر خانوادۀ ایرانی و ضرورت تدوین الگوی ایرانی اسلامی»، زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 5 (1): 61-82.
کاظمی‌پور، شهلا (1388) «سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامدهای آن با تأکید بر ازدواجهای دانشجویی»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 13(2): 75-95.
میرباقری، سیده زهرا؛ ابراهیمی، مرضیه (1392) «بررسی میزان هنجارشکنی ازدواج و علل مؤثر بر آن»، فصلنامۀ فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 3(7)، 339-358.
هاشمی، سید ضیاء؛ فولادیان، مجید؛ فاطمی امین، زینب (1393) «بررسی تجربی دو نظریۀ رقیب همسرگزینی در ایران»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، 4: 157-187.
هاشمی، سیدضیاء، و همکاران (1389) ملاک‌های همسرگزینی در جامعۀ معاصر ایران و بررسی تحولات آینده و پیامدهای آن، سازمان ملی جوانان.
Blossfeld, Hans-Peter; Mills, Melinda (2010) “How Does Globalization Affect the Life Courses of Young Men and Women in Modern Societies?” in: J. C. Tremmel (Ed.), A Young Generation Under Pressure? The Financial Situation and the “Rush Hour” of the Cohorts 1970-1985 in a Generational Comparison (pp. 37-56), Springer Verlag, Berlin Heidelberg.
Brannen, Julia; Nilsen, Ann (2002) “Young People’s Time Perspectives: From Youth  to Adulthood”, in: Sociology, Volume 36(3): 513–537. SAGE Publications. [0038-0385(200208)36:3;513–537;025044]
Brinkmann, Svend (2013) Qualitative Interviewing, Oxford University Press.
Chauvel, Louis (2010) “Comparing Welfare Regime Changes: Living Standards and the Unequal Life Chances of Different Birth Cohorts”, in: J. C. Tremmel (Ed.), A Young Generation Under Pressure? The Financial Situation and the “Rush Hour” of the Cohorts 1970-1985 in a Generational Comparison (pp. 23-36), Springer Verlag, Berlin Heidelberg.
Collard, Jean; Mansfield, Penny (1988) The Beginning of the Rest of Your Life?: A Portrait of Newly-Wed Marriage. Sheridan House.
du Bois-Reymond, Manuela (2009) “Models of navigation and life management”, in: A. Furlong, Handbook of youth and young adulthood: new perspectives and agendas (pp. 31-38), Routledge.
Flick, Uwe; Kardorff, Ernst von; Steinke Ines (2004) ” What is Qualitative Research? An Introduction to the Field”, in: U. Flick, A Companion to Qualitative Research (B. Jenner, Trans., pp. 3-11). SAGE Publications Ltd.
Ford, Janet; Rugg, Julie; Burrows, Roger (2002) “Conceptualising the Contemporary Role of Housing in the Transition to Adult Life”, England Urban Studies, Vol. 39, No. 13, 139–155.
Furlong, Andy (2009). Handbook of youth and young adulthood: new perspectives and agendas, Routledge.
Furlong, Andy; Cartmel, Fred (2007) Young People and Social Change: Individualization and Risk in Late Modernity, Open University Press.
Furlong, Andy; Cartmel, Fred (2009) “Mass higher education”, in: A. Furlong, Handbook of youth and young adulthood: new perspectives and agendas (pp. 121-126), Routledge.
Hillmert, S. (2010) “Traditional Inequalities and New Insecurities: Long-Term Trends in the Transition to the Labor Market in Germany”. In J. C. Tremmel, A Young Generation Under Pressure? The Financial Situation and the “Rush Hour” of the Cohorts 1970-1985 in a Generational Comparison (pp. 57-76). Springer Verlag Berlin Heidelberg.
Jones, Gill (2009) Youth. Polity Press.
Jones, Gill; O’Sullivan, Ann; Rouse, Julia (2006) “Young Adults, Partners and Parents: Individual Agency and the Problems of Support”. Journal of Youth Studies, 9(4), 375-392.
Kretsos, Lefteris (2010) “The Persistent Pandemic of Precariousness: Young People at Work”. In J. C. Tremmel, A Young Generation Under Pressure? The Financial Situation and the “Rush Hour” of the Cohorts 1970-1985 in a Generational Comparison (pp. 3-22). Springer Verlag Berlin Heidelberg.
Leccardi, Carmen (2006) “Facing Uncertainty. Temporality and Biographies in the New Century”. In C. L. Ruspini, A new youth?: young people, generations and family life (pp. 15-40). Ashgate.
Leccardi, Carmen; Ruspini, Elisabetta (2006) A New Youth?: Young People, Generations and Family Life. Ashgate Publishing Limited.
Lothaller, Harald (2010) “On the Way to Life-Domains Balance: Success Factors and Obstacles”. In J. C. Tremmel, A Young Generation Under Pressure? The Financial Situation and the “Rush Hour” of the Cohorts 1970-1985 in a Generational Comparison. Springer Verlag Berlin Heidelberg.
Merkens, Hans (2004) “Selection Procedures, Sampling, Case Construction”, in: U. Flick, A Companion to Qualitative Research (pp. 165-171). Sage Publications Ltd.
Rapley, Tim (2007) “Interviews”, in: C. Seale, Qualitative Research Practice (pp. 15-33). Sage Publications.
Rapley, Tim (2014) “Sampling Strategies in Qualitative Research”, in: U. Flick, The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis (pp. 49-63). SAGE Publications Ltd.
Roberts, Steven (2010) “Misrepresenting ‘choice biographies’?: a reply to Woodman”, Journal of Youth Studies, 13:1, pages 137-149.
Roulston, Kathryn (2014) “Analysing Interviews”, in: U. Flick, The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis (pp. 297-312). SAGE Publications Ltd.
Saldaña, Johnny (2009) The Coding Manual for Qualitative Researchers. SAGE Publications Ltd.
Sobotka, Tomáš (2010) “Shifting Parenthood to Advanced Reproductive Ages: Trends, Causes and Consequences”, in: J. C. Tremmel (Ed.), A Young Generation Under Pressure? The Financial Situation and the “Rush Hour” of the Cohorts 1970-1985 in a Generational Comparison, Springer Verlag, Berlin Heidelberg
Steinke, Ines (2004) “Quality Criteria in Qualitative Research”, in: Uwe Flick, Ernst von Kardorff and Ines Steinke (Ed.s), A Companion to Qualitative Research. SAGE Publications Ltd.: 184-190.
Wyn Johanna; Woodman, Dan (2006) “Generation, Youth and Social Change in Australia”, Journal of Youth Studies 9(5). 495–514.