نوع مقاله : علمی
نویسنده
دکترای جامعه شناسی، دانش آموختۀ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
چکیده
پژوهش پیش‌رو با هدف تحلیل جامعه‌شناختی جوک‌های مرتبط با ویروس کرونا در شبکۀ اجتماعی تلگرام انجام شده است. توجه به مسائل اجتماعی مطرح‌شده در محتوای جوک‌های مرتبط با ویروس کرونا، راهی مناسب برای شناخت افکار و عقاید و واکنش افراد جامعه در مورد این ویروس منحوس است. این پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد‌‌‌ترکیبی و مروری بر پژوهش‌های پیشین و انتخاب مقولات مناسب انجام شده است. پژوهش حاضر به دلیل بررسی در محتوای جوک‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته و جامعۀ آماری آن جوک‌های ردوبدل شده در شبکۀ اجتماعی تلگرام است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که جوک‌ها به عنوان متون اجتماعی پرطرفدار دارای قابلیتی هستند که می‌توانند در شرایط بحرانی نظیر شیوع ویروس کرونا بسیاری از مسائل فردی و اجتماعی همچون روابط خانوادگی و بهداشتی تا مسائل کلانی همچون اقتصاد و سیاست را انعکاس و مورد توجه قرار دهند.
کلیدواژه‌ها
آرین‌پور، یحیی (۱۳۸۷) ازصبا تا نیما: تاریخ 150 سال ادب فارسی، تهران: نشر زوار.
انوری، حسن (۱۳۸۷) فرهنگ روز سخن، تهران: انتشارات سخن.
پلارد، آرتور (۱۳۷۸) طنز،ترجمۀ سعید سعید پور، تهران: نشر مرکز.
تربتی، سروناز؛ مهدوی، امین (۱۳۹۷) «تحلیل گفتمان انتقادی جوک در خصوص توافق هسته‌ای؛ بازنمایی توافق هسته‌ای در جوک فارسی»، مطالعات رسانه‌های نوین، سال چهارم، شمارۀ ۱۵: ۱۰۶-۱۴۰.
توکلی راد، مهرداد؛ غفاری، غلامرضا (۱۳۹۵) «جوک‌های سیاه، تعامل‌های اجتماعی و پیامدهای غیر سازندۀ آن»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شمارۀ ۵: ۵۹۳-۶۱۵.
رضی پور، پرنیا ؛ رحمانی فیروزجاء، علی؛ ترکمان، فرح (۱۳۹۹) «تحلیل جامعه‌شناختی سینمای کمدی در دهه نود ( مورد مطالعه فیلم تگزاس )»، فصلنامه علمی جامعه شناسی فرهنگ و هنر، دوره دوم – شماره سوم .85-70.
ستوده، هدایت الله، با همکاری مظفرالدین شهبازی (۱۳۸۱) جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی، تهران: نشر آوای نور.
سفیری، خدیجه؛ شهرزاد، زهرا (۱۳۹۵) «تحلیل تماتیک جوک‌های مبادله شده در برنامۀ «اتاق جوک»»، مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، سال هفدهم، شمارۀ ۳۵: ۸۱- ۱۰۲.
ساروخانی، باقر (۱۳۸۷) روش تحقیق در علوم اجتماعی: اصول و مبانی،تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، جلد اول.
صفایی، علی؛ درویشعلی‌پور آستانه، لیلا (۱۳۹۱) «بررسی شیوه‌های پرداخت طنز و مطایبه در کتاب فرهنگ جبهه (شوخ‌طبعی‌ها)»، ادبیات پایداری، سال ۴ شمارۀ ۷: ۱۲۱-۱۵۲.
فرقانی، محمدمهدی؛ عبدی، سیدعیسی (۱۳۹۵) «بازنمایی زن در جوک‌های جنسیتی؛ تحلیل گفتمان انتقادی جوک‌های جنسیتی در مورد زنان در شبکه‌های موبایلی»، فصلنامۀ علمی مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، سال هفدهم، شمارۀ ۳۳:۳۱-۵۲.
کانرتون، پل (۱۳۸۷) جامعه‌شناسی انتقادی،ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: اختران.
کوثری، مسعود؛ خیرخواه، طاهره (۱۳۸۷) «تحلیل محتوای پیام‌های کوتاه دانشجویان دانشگاه‌های تهران»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، شمارۀ ۲: ۵۷-۷۸.
کیوی، ریموند و کامپنهود ، لوک وان (۱۳۸۴) روش تحقیق در علوم اجتماعی (نظری و عملی)، مترجم عبدالحسین نیک گهر، تهران: توتیا .
کریپندورف، کلوس ( ۱۳۹۶) مبانی روش‌شناسی تحلیل محتوا، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
مـاریال، جان (۱۳۹۳) فلسفۀ شوخی،ترجمۀ غلامرضا اصفهانی، تهران: ققنوس.
معین، محمد (۱۳۸۲) فرهنگ معین، تهران: انتشارات بهزاد.
موریل، جان (۱۳۹۲) فلسفۀ طنز،ترجمۀ محمود فرجامی و دانیال جعفری، تهران: نشر نی.
موسوی گرما رودی، سیدعلی (۱۳۸۰) دگر خند، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
همایون، محمدهادی؛ یوسفی، سیدجواد؛ امینی هرندی، رضا (۱۳۹۴) «دلایل و انگیزۀ حضور مخاطبان در تئاترهای طنز و عامه‌پسند شهر تهران: رویکردی مردم نگارانه»، مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات. سال ۱۶، شمارۀ ۳۱: ۱۰۴-۸۰.
Bergson, Henri (1911) Laughter: An Essay on the Meaning of the Comic, London, MacMillan and Com.
Chan, Yu-Chen (2016) “Neural Correlates of Sex/Gender Differences in Humor Processing for Different Joke Types”, Apr 26;7:536. Doi:10.3389/fpsyg.2016.00536.
Darnhofer, Ika )2018) “Using Comic-Style Posters for Engaging Participants and for Promoting Researcher Reflexivity”, International Journal of Qualitative Methods, 17: 1-12.
Davies, Christie (1990) Ethnic Humor Around the World: A Comparative Analysis, Bloomington, Indiana University Press.
Fadhil Abbas, Nawal (2019) “Humor in TV Talk Shows”, International Journal of English Linguistics, Published by Canadian Center of Science and Education. ISSN 1923-869X E-ISSN 1923-8703.
Freud, Sigmund. (1905) Jokes and their Relation to the Unconscious, translated by James Strachey. Harmondsworth: Penguin.
Krikmann, Arvo (2009). “On the Similarity and Distinguishability of Humour and Figurative Speech”, Trames Journal of the Humanities and Social Sciences, 13 (1): 14−40.
Milner Davis, Jessica (2016) “Satire and its Constraints: Case Studies from Australia, Japan, and the People’s Republic of China”. HUMOR 29 (2): 197–221
Morreall, John, ed. (1987)The Philosophy of Laughter and Humor, Albany, N Y, State University of New York Press.
Naghdipour,Bakhtiar. (2014).“Jokes in Iran (A Sociolinguistic Perspective)”, Folkore (Estonia). Doi: 10, 7592.
Rapp, Albert (1951) The Origins of Wit and Humor, New York, E. P. Dutton.
Raskin, Victor & Attardo, Salvatore (1991) “Script Theory Revis(it)ed: Joke Similarity and Joke Representation Model”, Humor – International Journal of Humor Research, 4 (3-4): 293-347.
Sandberg, Sveinung; Tutenges, Sébastien (2018), “Laughter in Stories of Crime and Tragedy: The Importance of Humor for Marginalized Populations”, Social Problems, 2018, 0, 1–16.
Scholte, Jan Aart (1993), International Relations of Social Change, Buckingham, Open University Press, 13-14.
Shifman, Limor; Lemish, Dafna (2010), BETWEEN FEMINISM AND FUN(NY)MISM ,Analysing Gender in Popular Internet Humour
Shifman, Limor; Coleman, Stephen; Ward, Stephen (2007), “Only Joking? Online Humour in the 2005 UK General Election”, Information, Community & Society, 10(4). 465-487
Tian, Fang; Yuling, Hou; Zhu, Wenfeng; Dietrich, Arne; Zhang, Qinglin; Yang, Wenjing; Chen, Qunlin; Sun, Jiangzhou; Jiang, Qiu; Cao, Guikang (2017) “Getting the Joke: Insight during Humor Comprehension – Evidence from an fMRI Study”, 18;8:1835. Doi: 10.3389/fpsyg.2017.01835.
Weaver, Simon (2013) “A Rhetorical Discourse Analysis of Online anti-Muslim and anti-Semitic Jokes”, Ethnic and Racial Studies, 36: 483-499
Zijderveld, Anton C. (1983) “Trend Report: The Sociology of Humour and Laughter”, Current Sociology, 31 (3), pp. 1-5
)