نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 . استادیار دانشکدة علوم‌اجتماعی دانشگاه یزد

2 دانشیار دانشکدة علوم‌اجتماعی دانشگاه یزد

3 کارشناس‌ارشد پژوهش علوم‌اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

تعهد اجتماعی به وضعیتی احساسی، شناختی و رفتاری اطلاق می‌شود که از مهم‌ترین عوامل ایجاد نظم و ثبات اجتماعی در جوامع است و ازطریق ایجاد حس وفاداری و التزام در قبال جمع، قواعد، نقش‌ها، هنجارها و ارزش‌ها، باعث می­شود فرد با انتظارات دیگران سازگاری یابد، هرچند برای فرد مستلزم صرف هزینه است. این مقاله به تحلیل رابطة بین تعهد اجتماعی و بزهکاری می‌پردازد و درصدد بررسی سازوکار­های تأثیرگذار تعهد اجتماعی بر بزهکاری نوجوانان است. برای این منظور، با استفاده از روش پیمایش، 402 نفر از دانش‌آموزان دورة دوم متوسطة شهرهای خرم­آباد و یزد در سال تحصیلی 1395-1396 با روش خوشه­ای چندمرحله­ای ارزیابی شده­اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به‌دست آمده و ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسش‌نامة محقق‌ساخته بوده است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای اس.پی.اس.اس و آموس تجزیه و تحلیل شده­اند. نتایج آزمون هم‌بستگی نشان داد که بین متغیرهای تعهد اجتماعی و بزهکاری رابطة منفی و معنی­داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل معادلات ساختاری نیز حاکی از آن است که متغیرهای تعهد اجتماعی، غضب اخلاقی و بی‌هنجاری بیشترین تأثیر را در تبیین متغیر بزهکاری دارند، به‌طوری‌که متغیرهای غضب اخلاقی و بی‌هنجاری رابطة مثبت و معنی­داری با بزهکاری نشان دادند.
 
 

کلیدواژه‌ها

آبر‌‌کرامبی، نیکلاس؛ استفن، هیل و برایان، اس‌‌ترنر (1370).  فرهنگ جامعه‌شناسی، (ترجمة حسن پویان). جلد دوم، تهران: چاپخش.
ابوالمعالی، خدیجه (1389). نظریه‌های جرم‌شناسی و بزهکاری با تأکید بر شناخت اجتماعی. تهران: ارجمند.
بیات، فریبرز (1372). رابطه عام گرایی با اخلاق. پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
بیدل، پری ناز و محمود زاده، علی اکبر (1391). «بررسی میزان تعلق اجتماعی مردم به جامعه ایران و رابطه آن با اعتماد اجتماعی و فردگرایی؛ مطالعه موردی شهر مشهد»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره 2: 63-31.
توکل‌نیا، مرضیه (1390). تعهد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشگاه اصفهان. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه اصفهان، اصفهان.
ج. گرب، ادوارد (1373). نابرابری اجتماعی: دیدگاه‌های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر، ترجمة محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌زاده، چاپ سوم، تهران: معاصر.
جوانمرد، کرم‌اله (1390). پایگاه اجتماعی- اقتصادی خانواده و بزهکاری نوجوانان، تهران: جامعه‌شناسان.
چلبی مسعود (1395) جامعه‌شناسی نظم، چاپ هشتم، تهران: نی.
چلبی، مسعود (1381).  بررسی تجربی نظام شخصیت در ایران. چاپ اول، تهران: موسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات.
چلبی، مسعود (1390). تحلیل اجتماعی در فضای کنش، چاپ دوم، تهران: نی.
چلبی، مسعود و مبارکی، محمد (1384). « تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان»، مجله جامعه شناسی ایران، دوره ششم، شماره 2: 44-3.
حقیقتیان، منصوره و عبداللهی، منیژه (1390). «عوامل مؤثر بر تعهد اجتماعی در بین دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر اصفهان»، مطالعات توسعة اجتماعی ایران، سال سوم، شمارة 4: 75-65.
خرمدل، سکینه (1388). بررسی رابطه­ی بین عزت نفس، خودمختاری و انصاف با مسئولیت پذیری دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان ورامین، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.
زارع شاه آبادی، اکبر؛ مبارکی، محمد و بیرانوند، فاطمه (1394). «عوامل مؤثر بر تنبلی اجتماعی (مقایسه ای میان شهروندان یزد و خرم آباد) ». اولین کنفرانس بین المللی مطالعات اجتماعی فرهنگی و پژوهشی دینی غدیر، دانشگاه پیام نور گیلان، 23-1.
سفیری، خدیجه و چشمه، اکرم (1390). «مسئولیت پذیری نوجوانان و رابطه ی آن با شیوه های جامعه پذیری در خانواده»، فصلنامه جامعه شناسی آموزش و پرورش، شماره  1 :130-103.
سیدان، فریبا و خدیجه محمودی (1389). «عوامل مؤثر بر تعهد اجتماعی در زنان و مردان شاغل» ، خردنامه همشهری، شماره  39:  15-1.
صاحبی، علی؛ زالیزاده، محسن و زالیزاده، مسعود (1394). «تئوری انتخاب: رویکردی درجهت مسئولیت‌پذیری و تعهد اجتماعی»، رویش روان‌شناسی، سال چهارم، شمارة 11:  113-134.
صادقی‌فر، مهدی (1389). «عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر به بزهکاری و راهکارهای پیشگیری از آن»، مطالعات پیشگیری از جرم، سال پنجم، شمارة 16: 86-114.
صدیق‌سروستانی، رحمت‌‌الله (1390). آسیب‌شناسی اجتماعی: جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی، چاپ هفتم، تهران: سمت.
عربی، علی (1395). کاوش فرآیندهای اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر در بین جوانان شهر کرج: به‌سوی یک نظریة زمینه‌ای، رسالة دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز.
عظیمی هاشمی، مژگان (1373). عام گرایی و عوامل مؤثر بر آن. پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
 علیوردی نیا،  اکبر؛ شارع پور، محمود و ورمزیار، مهدی (1387). «سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری»، پژوهش زنان، دوره 6، شماره 2: 132-107.
قاضی طباطبایی، محمود، علیرضا سیفی و روشنک مشتاق (1391). «سهم ساختار و یادگیری اجتماعی در بزهکاری نوجوانان در شهر تهران (مورد مطالعه: پنج منطقة حاشیه‌نشین)»، مقالات دومین همایش ملی آسیب­های اجتماعی در ایران.تهران: آگاه، جلد 4:  193-214.
قاضی مرادی، حسن (1378). در پیرامون خود مداری ایرانیان: پژوهشی در روانشناسی اجتماعی مردم ایران. چاپ اول، تهران: ارمغان.
 کوثری، مسعود (1386)، نظریه های آنومی اجتماعی، چاپ اول،  تهران، سلمان.
مبارکی، محمد (1383). تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
مبارکی، محمد؛غلامرضا عظیمی و سیاوش فاطمی‌نیا (1392) «تحلیل عوامل اجتماعی‌-فرهنگی مؤثر بر تعهد اجتماعی»، پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال اول، شمارة 2: 151-117.
محمدی شکیبا، عباس (1379). نظرسنجی از شهروندان تهرانی درباره منافع فردی و جمعی. تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه­ای صدا و سیما.
نراقی، حسن (1380). جامعه شناسی خودمانی (نقش ما در آیینه). چاپ سوم، تهران: اختران.
نوروزی، فیض ا... (1375). فردگرایی در بین جوانان در حال تحصیل در تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
یوسفی، علی؛ فرهودی‌زاده، مارینا و لشکری دربندی، مرضیه (1391) «فشار هنجار تعهد اجتماعی در ایران»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارة پیاپی 46، شمارة 2: 192-179.
Cochran, K. (2012). "Is the school attachment/commitment-delinquency relationship spurious? An exploratory test of arousal theory". Published online: 10 Jan, 2012: 49-70.
Horne, A (2009). "The effct of relative deprivation on delinquency: an assessment of juveniles".  B.A. University of Central Florida[S1] , PP.1-36.
Jenkins, H (1995). "School Delinquency and School Commitment". Sociology of Education, Vol. 68, No. 3: 221-239.
Lawler, Edvard J. Jeongkoo, Yoon. (1993). "Power and emergence of commitment Behavior in Negotiated Exchange", American Sociological Review, Vol. 58. No. 4: 465-481.
Matsueda, R, and Grigoryeva, S. (2011). "Social Inequality, Crime, and Deviance". University of Washington, PP.1-63[S2] .
Peterson, B. Henninger, A. &A. Cubellis (2014). "Social Bonds, Juvenile Delinquency, and Korean Adolescents: Intra- and Inter-Individual Implications of Hirschi's". Crime & Delinquency:. 1-27
Ritzer, G. (2011). Sociological Theory. Eighth edition. New York: McGraw Hill.
Villa, E. and Salazar, A. (2013). "Poverty traps, economic inequality and incentives for delinquency". Cuadernos de Economía, 32 (61): 753-786.
 
 
 [S1]]; چک شود
 [S2]چک شود