نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی دانشکدة علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشکدة علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

موضوع مقالة حاضر مسئلة پذیرفتن فرزندخوانده، ابعاد مختلف آن و نیز تجربة زیستة خانواده‌های جانبازان قطع‌نخاعی درباب فرزندخوانده است. موضوع فرزندخواندگی در خانوادة جانبازان زمانی معنی پیدا می‌کند که بسیاری از جانبازان قطع‌نخاعی، به‌دلیل ناتوانی جسمی و جنسی، قابلیت داشتن فرزند را ندارند و به‌ناچار، به پذیرفتن فرزند روی می‌آورند. حال، سؤال این است که آنها موقعیت خود را پس از پذیرفتن فرزند و نحوة مواجهه با آن چگونه روایت می‌کنند. با چه دشواری‌های احتمالی دراین‌زمینه مواجه شده‌اند؟ به‌نظر می‌رسد خانواده‌ها با دشواری‌های مختلفی مواجه شده‌اند که پیش‌بینی‌پذیر نبوده است. انتخاب روش نظریة مبنایی، به‌مثابة روشی کیفی، نخست، به فهم عمیق‌تر موضوع می‌انجامد، و دوم، به بسط بیشتر مفاهیم نظری و امکان نظریه‌سازی دراین‌باره کمک می‌کند. سوژه‌های تحقیق را 20 نفر از جانبازان قطع‌نخاعی (اعم از قطع‌نخاع از کمر و قطع‌نخاع از گردن) در سه شهر تهران، قم و اصفهان تشکیل داده‌اند. مطابق یافته‌ها، جانبازان در مواجهه با مشکلاتی چون تنهایی و بروز اختلافات خانوادگی ناشی از آن، به‌منظور ایجاد پیوندهای بیشتر عاطفی، مناسب‌ترین راه را پذیرفتن فرزندخوانده تشخیص داده‌اند، اما به‌مرور زمان با رسیدن فرزند به سن بلوغ، به‌ویژه از دورة دبیرستان به بعد، خانواده‌ها با مسائل و دشواری‌های چندوجهی مواجه شده‌اند. پنهان‌کردن موضوع فرزندخوانده با عنوان «راز بزرگ»، مسئلة «محرم و نامحرمی»، برخورد اقوام و دوستان، موضوع تک‌فرزندی، موانع حقوقی، دشواری‌های عرفی و عدم پذیرش جامعه «طرد یا ترحم اجتماعی» را می‌توان ازجمله مسائل پذیرفتن فرزندخوانده در چنین خانواده‌هایی برشمرد. 
 

کلیدواژه‌ها

آهنگر، اعظم (1394) سبک زندگی زنان تهران، رسالة دکتری، دانشگاه پیام‌نو، تهران و احد مرکز.
احمد آبادی، سمیه و دیگران، (1394)، مقایسه شیوه های فرزند پروری و سلامت روان زوج های نابارور متقاضی فرزند خوانده با زوجین  بدون فرزند، مجله پزشکی قانونی ایران، دوره 21، شماره 3، صفحات 158-166
احمدآبادی، سمیه (1394) «شیوة فرزندپروری بین زوجین متقاضی و بی‌فرزند»، مجلة پزشکی، دورة بیست‌ویکم، شمارة 3: 158 - 166.
احمدی، حبیب (1396) «تأثیر ازدواج بر توانمندسازی معلولین»، مشارکت اجتماعی، دورة دوم، شمارة 4: 79 - 113.
استروس، انسلم و جولیت کوربین (1394) مبانی پژوهش کیفی، ترجمة ابراهیم افشار، تهران: نی.
اسکاچ، ریچارد. ک. (1984) از نیت خیر تا قانون مدنی: تغییر سیاست‏های ملی معلولین، بی‌جا: بی‌نا.
اکبری، زهرا و همکاران (1389) «بررسی رابطة بین سبک‏های دلبستگی و میزان تاب‌آوری»، طب جانباز، سال سوم،  شمارة 10: 13- 17.
برنشتاین، فیلیپ (1380) زناشویی‌درمانی: از دیدگاه رفتاری‌ـ ارتباطی، ترجمة حسن‌ عابدی نایینی و غلامرضا منشئی، تهران: رشد.
بلبلی، سمیه (1396)سنخ‌شناسی اخلاق در فضای مجازی برپایة مدلینگ، رسالة دکتری، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
تولابی، زینب، (1394) «پدیدارشناسی تجارب زندگی جانبازان»، تحقیقات کیفی در علوم سلامت، سال چهارم، شمارة 4: 266-279.
حبیبی، غلامحسین (1393) بینش روش‌شناختی، تهران: همه.
ذوقی فیاض، الهه (1391) «مهارت‌های فرزندخواندگی بر سبک زندگی زوجین متقاضی»، اصول بهداشت، شمارة 3:
زکایی، محمدسعید (1381) «نظریه و روش در تحقیقات کیفی»، فصلنامة علوم اجتماعی علامه، شمارة 17: 42-69.
زهراکار، کیانوش و همکاران (1394) مشاورة خانواده مفاهیم،تاریخچه،فرایند و نظریه ها، انتشارات ارسباران.
ساروخانی، باقر (1392) مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.
سپهر،حمید (1380)، وضعیت و چالش های موجود در رابطه با پذیرش مراقبت از کودکان در خانوادهای جایگزین، فصلنامه باروری و ناباروری، دوره 2،شماره 4: 61 - 65
صفایی، حسین (1374) حقوق و خانواده، جلد دوم، تهران: دانشگاه تهران.
ظهیری‌نیا، مصطفی (1390) «بررسی پیامدهای فردی و اجتماعی معلولیت»، پژوهش‌نامة فرهنگی هرمزگان، شمارة 1 و 2: 163-184.
عالمین، ارغوان (1394) دیدگاه زوجین نابارور نسبت به فرزندخواندگی، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشکدة روان‌شناسی دانشگاه تهران.
عالمین، ارغوان؛(1394)، دیدگاه زوجین نابارورنسبت به فرزندخواندگی، پایانامه ارشد مشاوره، استاد راهنما، اله حجازی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
عاملی، سعید (1396) خانوادة مسلمان و فضای مجازی، تهران: فرهنگ اسلامی.
فدوی، سلیمان،(1384)، تعارض قوانین در فرزندخواندگی، مجله کانون، سال هشتم، دوره دوم، شماره 56: 151- 170.      
فراستخواه، مقصود (1395) روش تحقیق کیفی، تهران: آگاه.
فیاض، الهه ذوقی،(1391)، بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های فرزند خواندگی بر کاهش تنیدگی و تغییر سبک های مقابله ای زوجین متقاضی فرزند، مجله اصول بهداشت روانی، سال 14، شماره 3، صفحات  19- 210.
کاتوزیان، ناصر (1367) حقوق مدنی-خانواده روابط والدین و فرزندان، جلد دوم، تهران: گنج دانش.
مارشال ،کاترین، مارشال و گرچن ب، راسمن (1377) روش تحقیق، ترجمة علی پارسائیان و محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
محسنی‌تبریزی، علیرضا (1395) روش‌های کیفی در مکاتب تفسیری (زمینه‌ها و کاربردها)، تهران: اطلاعات.
محسنی‌تبریزی، علیرضا و کفاشیان، مجید (1394) «عوامل مؤثر بر طرد اجتماعی معلولان»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورة ششم، شمارة 2: 327-352.
محمدی، بیوک (1395) ساختار قدرت در خانواده، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مک‌کارتی، جین (1390) مفاهیم کلیدی در مطالعات خانواده، ترجمة محمد لبیبی، تهران: علم.
واعظی، احمد (1380) درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: پژوهشکدة فرهنگ و اندیشة معاصر.
winston, inc.  yen peterson  the family coordinatorvol. 28, no. 1 (jan., 1979), pp. 47-51.
Bethmann, D. & M. Kvasnicka.(2012). "A Theory[S1]  of Child Adoption" ISA Discussion Paper, No. 6689.
Dowling, M. & G. Brown.(2008). "Globalization and International Adoption from China".
Bhargava,  V..(2005). Adoption in India: Policies and ExperiencesSAGE Publications,
Lynch,E.(2013).”Familes in the 21st  Centery”.In Marci J. Hanson & Eleanor W. lynch, Understanding Families: Supportive Approaches to diversity disability and risk Brookes publishing.
Winch, R. F (1979), the Modern Family”,  The Family Coordinator, Vol. 28, No. 1:. 47-51.
 
 
 
 
 
 [S1]لطفا منابع انگلیسی هم چک شود برخی با نام کوچک و برخی با نام خانوادگی نویسندگان آورده شده اند