پرویز اجلالی
دوره 3، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 118-143
چکیده
در این مقاله ابتدا چارچوب نظریۀ خردگرا در برنامهریزی شرح داده شده است. سپس از زوایای گونـاگوناین دیدگاه نقد گردیده و در آخر بـه ایـن مسـئله پرداختـه شـده کـه نسـبت میـان نظریـۀ خردگـرا دربرنامهریزی که میراث نیمۀ قرن بیستم است با شرایط کنونی اندیشۀ اجتماعی چیست؟در این دوران ظهور پسامدرنیته، به نظر میرسـد برنامـهریـزی نیـز وارد دوران ...
بیشتر
در این مقاله ابتدا چارچوب نظریۀ خردگرا در برنامهریزی شرح داده شده است. سپس از زوایای گونـاگوناین دیدگاه نقد گردیده و در آخر بـه ایـن مسـئله پرداختـه شـده کـه نسـبت میـان نظریـۀ خردگـرا دربرنامهریزی که میراث نیمۀ قرن بیستم است با شرایط کنونی اندیشۀ اجتماعی چیست؟در این دوران ظهور پسامدرنیته، به نظر میرسـد برنامـهریـزی نیـز وارد دوران پسـاخردگرایی مـیشـود:منتقدان پسامدرن عقلانیت را تبدیل به یک واژه "بد" کردهاند. معمولاً برنامهریزی خردگرا را با تعـابیریچون علمگرایی نابهجا، فنسالاری بیش از حد، و تخصصگرایی که به دنبال منافع خـود اسـت، توصـیفمیکنند. چنین ادعا میشود که خردگرایی به معنای تأکیـد تنـگنظرانـه بـر وسـیله بـه جـای هـدف وتجربهگرایی محض بوده است و عینیت و بیطرفی آن مبتنی بـر واقعیـاتی اسـت کـه ـ همـانطـور کـهساختارشـکنی پسـامدرن نشـان داده اسـت ـ چیـزی جـز ادعاهـای گـزاف، تعصـبات فرهنگـی، و یـاجانبداریهای گمراه کننده نبوده است. اما این سخن پسامدرنیستها هم مانند بسیاری دیگـر از سـخنانایشان چیزی بیش از یک تصویر کلیشهای اغراقآمیز نیست و مثل همۀ تصاویر کلیشهای دیگر، در حالیکه در آن پاره هایی از واقعیت دیده میشود، اما اساساً مبتنی بر یک سوءتفاهم و بـدفهمی اسـت کـه راهبردن به آن چندان دشوار نیست و آن بدفهمی این است: رد عقلانیت بهطورکلی به عنوان مبنـای نظـریبرنامهریزی به جای رد عقلانیت ابزاری.مکتب خرَدگرا برنامه ریزی را عامل تحقق عقلانیت و حاکمیـت خـرد در جامعـه مـیدانـد و عقلانیـت را"کاربرد استدلال در تصمیم گیری جمعی" تعریف میکند؛ رابطۀ تاریخی میان برنامهریزی و خردگرایی وکاربرد عقلانیت نیز انکارناپذیر است. اما بحث بر سر این است که عقلانیـت ابعـاد و دامنـۀ وسـیعتـری ازعقلانیت ابزاری دارد که در مثبـتگرایـی و برنامـهریـزی خردگـرا مـورد نظـر اسـت. ارزش عقلانیـت درپاسخگـویی و مسـئولیتپـذیری اسـت کـه درون آن نهفتـه اسـت. پـس بـرخلاف اسـتدلالهـای اخیـرپسامدرنها، خردگرایی نه تنها با انتقادی بودن در تضـاد نیسـت، بلکـه در ذات آن اسـت. امـا عقلانیـتمیتواند اشکال متفاوتی به خود بگیرد. پس برنامهریزی نیز میتواند بر پارادایمهای متفاوت عقلی اسـتوار باشد و نظریه باید پاسخ دهد که چه نـوع عقلانیتـی در چـه نـوع شـرایط تصـمیم گیـری و بـرای کـدامکارگزاران تصمیم گیرنده باید به کار گرفته شود؟ در این نوع نظریه پردازی انعطـافپ ـذیر البتـه عقلانیـتابزاری نیز جای خود را خواهد داشت.
محمدرضا جوادییگانه
دوره 3، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 132-160
چکیده
شـبیه سـازی شـیوة سـومی بـرای تحقیـق اجتمـاعی در کنـار قیـاس و اسـتقرا اسـت. در ایـن شـیوه،نظــام روشــنی ارائــه مــیشــود و براســاس آن، داده هــای مناســب تولیــد مــیشــود. رشــد روزافــزونشــبیه ســازی در دهــۀ گذشــته حکایــت از قابلیــتهــای آن در حــوزة تحقیقــات اجتمــاعی دارد. درمقالـه حاضـر سـه دسـته اصـلی شـبیه سـازی ...
بیشتر
شـبیه سـازی شـیوة سـومی بـرای تحقیـق اجتمـاعی در کنـار قیـاس و اسـتقرا اسـت. در ایـن شـیوه،نظــام روشــنی ارائــه مــیشــود و براســاس آن، داده هــای مناســب تولیــد مــیشــود. رشــد روزافــزونشــبیه ســازی در دهــۀ گذشــته حکایــت از قابلیــتهــای آن در حــوزة تحقیقــات اجتمــاعی دارد. درمقالـه حاضـر سـه دسـته اصـلی شـبیه سـازی تشـریح شـده اسـت: تمـام انسـانی، انسـانی-کـامپوتری وتمام کامپیوتری، و تلاش شـده تـا مسـائل عملـی هـر یـک از آنهـا در قالـب مثـالهـای مناسـب بیـانشود. برای شبیه سازی تمـام انسـانی مـواردی از روابـط بـینالملـل بیـان شـده و نیـز طـرحهـای اولیـه-ای بـرای بـازیهـای اجتمـاعی ذکـر شـده اسـت. بـرای شـبیه سـازی تمـام کـامپیوتری نیـز از مـدلبــازی فضــایی بهرهــه بــردهایــم و دادههــای فرضــی حاصــل از آن در چهــار بــازی دوراهــی زنــدانی،بزدلانــه، همنــوایی، و اعتمــاد اســتفاده شــده اســت. دربــارة شــبیه ســازی انســانی-کــامپیوتری ازدادههـای یـک شـبیه سـازی بـرای بررسـی رفتـار در دوراهـی اجتمـاعی اسـتفاده شـده اسـت. در ایـنشـبیهسـازی، 50آزمـودنی دانشـجو، در مقابـل کـامپیوتر دو بـازی دوراهـی کـالای همگـانی و دوراهـیمنـابع مشـترک را بـازی کردنـد. در ایـن مقالـه، شـیوه ایـن شـبیه سـازی و نتـایج آن نیـز شـرح دادهشده است
مهدی عباسی؛ سیدحسین سراج زاده
دوره 9، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 132-160
چکیده
یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در قرن گذشته به‌وقوع پیوسته و در قرن حاضر نیز ادامه دارد، نهضت تولید مستندات و مکتوبات علمی در حیطه‌های مختلف است. اما، آنچه در این‌میان از اهمیت بسزایی برخوردار است، روش و میزان بهره‌گیری از این مستندات است. "مرور نظام‌مند" از مهم‌ترین روشهایی است که برای استفاده از مستندات علمی تولیدشده در کانون ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در قرن گذشته به‌وقوع پیوسته و در قرن حاضر نیز ادامه دارد، نهضت تولید مستندات و مکتوبات علمی در حیطه‌های مختلف است. اما، آنچه در این‌میان از اهمیت بسزایی برخوردار است، روش و میزان بهره‌گیری از این مستندات است. "مرور نظام‌مند" از مهم‌ترین روشهایی است که برای استفاده از مستندات علمی تولیدشده در کانون توجه پژوهشگران قرار گرفته‌است، اما به‌کارگیری این‌روش در بین پژوهشگران علوم اجتماعی و فرهنگی در ایران بسیار محدود بودهاست. این‌موضوع غالباً ناشی از ناآشنایی پژوهشگران با جنبه‌های روش‌شناختی مرور نظام‌مند و نیز فقدان انباشت مقالات و مستندات در حوزه‌ها و موضوعات این قلمرو است.
مقالة حاضر، با اشاره به انواع مرور و تفاوتهای آنها، روش مرور نظام‌مند را معرفی میکند، اهمیت آن را برای پژوهشگران و سیاستگذاران اجتماعی و فرهنگی توضیح میدهد، محدودیت‌های آن را به بحث می‌گذارد، تا باب چنین مباحثی گشوده شود و کمبودی که در این‌زمینه وجود دارد تا حدی جبران شود. سپس، 52 مقالة علمی‌ـ پژوهشی فارسی نمایه‌شده در حوزة علوم اجتماعی و فرهنگی را، که از روش مرور نظام‌مند و فراتحلیل استفاده کردهاند، نقد و ارزیابی میکند. ارزیابی برمبنای سه‌ملاک اساسی این‌روش، یعنی جامعیت، شفافیت، و سازمان‌یافتگی، انجام شده‌است. نتایج ارزیابی حاکی از آن است که اغلب مقالات تحت بررسی به‌طور معناداری به اصول اساسی مرور نظام‌مند وفادار نبوده‌اند که علت آن غالباً آشنایی ناکافی با مسائل روش‌شناختی است. هدفها، کارآیی، نحوة انجام آن را تشریح میکند، و درنهایت، مسائل و
امیر عظیمی دولت آبادی
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 137-162
چکیده
موج انقلاب‌ها و شورش‌های مردمی که از دسامبر 2010 اکثر کشورهای عربی را در برگرفت از رخدادهای نادر تاریخی محسوب میشود. در این رخداد، چهار رژیم اقتدارگرا در تونس، مصر، لیبی و یمن یکی پس از دیگری به‌واسطه انقلابهای مردمی در سال 2011 از هم فروپاشیدند و بسیاری دیگر نیز با چالش‌های جدی مواجه شدند. در این تحقیق تلاش شده است تا در پرتو دستگاه ...
بیشتر
موج انقلاب‌ها و شورش‌های مردمی که از دسامبر 2010 اکثر کشورهای عربی را در برگرفت از رخدادهای نادر تاریخی محسوب میشود. در این رخداد، چهار رژیم اقتدارگرا در تونس، مصر، لیبی و یمن یکی پس از دیگری به‌واسطه انقلابهای مردمی در سال 2011 از هم فروپاشیدند و بسیاری دیگر نیز با چالش‌های جدی مواجه شدند. در این تحقیق تلاش شده است تا در پرتو دستگاه نظری برآمده از مهم‌ترین سازه‌های نظریههای مطرح انقلاب‌ها، به این پرسش پاسخ دهیم که: چه عللی و با چه ترکیب یا ترکیب‌هایی، به وقوع انقلاب در کشورهای عربی منجر شده‌است؟
بدین‌منظور، روش تطبیقیـ تاریخی (کیفی)، با تکنیک اختلاف میل و جبر بولی انتخاب شد و شش‌کشور عربی (تونس، مصر، لیبی و یمن به‌مثابۀ موردهای انقلابی، و الجزایر و مراکش به‌مثابۀ موردهای غیرانقلابی) در یک دورۀ زمانی شش‌ساله (2005 تا 2010) تحت[U1] مطالعه [DU2] قرار گرفت. با مطالعۀ این کشورها و مقایسۀ آنها با یکدیگر، بسیاری از سازه‌های مهم نظریههای انقلاب، شأن علّی خود را از دست دادند و نتوانستند تمایزی میان موردهای انقلابی و غیرانقلابی ایجاد کنند. این مطالعه نشان میدهد که انقلابهای عربی محصول ترکیب متفاوتی از شروط علّی هستند و عوامل علّی مشترک میان آنها اندک بودهاست. حتی نظریههای متأخر انقلاب، که به‌واسطۀ وقوع انقلاب اسلامی به عناصر تبیینی جدیدی مجهز شده بودند، [DU3] نمی‌توانند تبیینی مجاب‌کننده از واقعۀ انقلاب در کشورهای عربی ارائه دهند.
سیمین فروغ‌زاده؛ سعید شریعتی مزینانی؛ مجید دانایی سیج
دوره 6، 3-4 ، مهر 1391، ، صفحه 157-179
چکیده
مقالۀ حاضر با استفاده از نظریات کنش‌گرا و ساخت‌گرا به توصیف و تحلیل جامعه‌شناختی مـدت اقامت زائران ایرانی در مشهد می‌پردازد و نشان میدهد که عوامل موقعیتی- ساختاری از یک سو و متغیرهای ذهنی- ادراکی از سوی دیگر، ماندگاری زائران را مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار میدهند. اطلاعات مورد نیاز به‌وسیلۀ پرسشنامه از 1600 زائر ایرانی ...
بیشتر
مقالۀ حاضر با استفاده از نظریات کنش‌گرا و ساخت‌گرا به توصیف و تحلیل جامعه‌شناختی مـدت اقامت زائران ایرانی در مشهد می‌پردازد و نشان میدهد که عوامل موقعیتی- ساختاری از یک سو و متغیرهای ذهنی- ادراکی از سوی دیگر، ماندگاری زائران را مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار میدهند. اطلاعات مورد نیاز به‌وسیلۀ پرسشنامه از 1600 زائر ایرانی در شهر مشهد، که به روش خوشهای انتخاب شده بودند، به دست آمد و مشخص شد که مدت اقامت زائران به طور متوسط در فصول تابستان، پاییز و زمستان 5/5 روز و در فصل بهار 6 روز بوده است.
برای شناخت عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری زائران از تحلیل رگرسیون استفاده و معلوم شد که اولاً هراندازه فاصلۀ شهر محل سکونت زائر تا مشهد بیشتر باشد، ثانیاً هرچه زائر با شهر مشهد آشناتر باشد و ثالثاً هراندازه دفعات سفرهای پیشین زائر به مشهد بیشتر باشد، مدت اقامت زائر در مشهد طولانی‌تر است. همچنین زائران روستانشین در مقایسه با شهرنشین‌ها و کسانی که قبل از سفر ترجیح می-دادهاند بابت اسکان روزانه در مشهد هزینۀ کمتری بپردازند، مدت بیشتری در مشهد می‌مانند. علاوه بر این، دو متغیر درآمد ماهیانۀ خانواده و تعداد همسفران، در عین حال که هزینه‌های اقامت روزانه را افزایش میدهد، باعث کاهش ماندگاری میشود.
فرجاد ناطقی؛ ابراهیم توفیق
دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 160-186
چکیده
مقالۀ حاضر به بررسی جامعه‌شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به‌گونه‌ای‌که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست میدهد. ارتباط گفتمان‌های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه‌ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی‌ها در این مقاله ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به بررسی جامعه‌شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به‌گونه‌ای‌که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست میدهد. ارتباط گفتمان‌های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه‌ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی‌ها در این مقاله نشان میدهد که معرفت‌های متفاوت شکل‌گرفته در هر گفتمان و کردارهای گفتمانی ناشی از آنها در درون مناسبات قدرت، زمینه‌های چرخش گفتمان‌های روشنفکری به گفتمان‌های بوروکراتیک و به دنبال آن تغییر نظام سیاسی را در نوعی عدم استمرار تاریخی فراهم آورده است.
سید هاشم موسوی دیزکوهی؛ هوشنگ عباسی؛ محمد علی محمدی ملاسرایی؛ اصغر نژاد بخش
دوره 1، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 164-181
چکیده
این مقاله پس از بیان اهمیت و لزوم مطالعه ،ثبت و ضبط بازی ها و نمایشهای بومی و سنتی، به ورزا جنگ(verza jang) در استان گیلان می پردازد. به نظر می رسد به تناسب پیشرفت های تکنولوژی بازیها و نمایش های سنتی نقش کمتری در زندگی روزمره ایفا می کنن.در این مقاله پیشینه تاریخی جنگ انداختن گاوهای نر، انواع ورزاهای معروف،ارتباط ورزا جنگ با نهادهای ...
بیشتر
این مقاله پس از بیان اهمیت و لزوم مطالعه ،ثبت و ضبط بازی ها و نمایشهای بومی و سنتی، به ورزا جنگ(verza jang) در استان گیلان می پردازد. به نظر می رسد به تناسب پیشرفت های تکنولوژی بازیها و نمایش های سنتی نقش کمتری در زندگی روزمره ایفا می کنن.در این مقاله پیشینه تاریخی جنگ انداختن گاوهای نر، انواع ورزاهای معروف،ارتباط ورزا جنگ با نهادهای اجتماعی و نیز ورزا جنگ در آیینه باورداشتها ، فرهنگ عامیانه، و سنن شفاهی مورد بررسی قرار گرفته است.این پژوهش از روشهای مردم شناسی(مشاهده همراه با مشارکت،مصاحبه،مطالعه اسنادیو .....) سود جسته است.
سمیرا متقی
دوره 10، 2-3 ، تیر 1395، ، صفحه 183-205
چکیده
چندلایگی و چند وجهی بودن فرایند توسعه و نقش برنامه های کلان دولتها در راستای تحقق آن، یکی از ضرورتهای پرداخت به آن بهویژه در جوامع رو به توسعه است. توازن میان ابعاد کیفی و کمی توسعه، میتواند کارآمدی دولت در بخشهای مختلف جامعه را تبیین کند و در مقابل، برجستگی یکی از ابعاد، سبب به حاشیه رفتن ابعاد دیگر توسعه و پیدایش تبعیض ...
بیشتر
چندلایگی و چند وجهی بودن فرایند توسعه و نقش برنامه های کلان دولتها در راستای تحقق آن، یکی از ضرورتهای پرداخت به آن بهویژه در جوامع رو به توسعه است. توازن میان ابعاد کیفی و کمی توسعه، میتواند کارآمدی دولت در بخشهای مختلف جامعه را تبیین کند و در مقابل، برجستگی یکی از ابعاد، سبب به حاشیه رفتن ابعاد دیگر توسعه و پیدایش تبعیض در جامعه میشود. با توجه به امنیت شاخصهای توسعه، تحقیق حاضر با استفاده از شاخصهای توسعه اجتماعی و با رویکردی توصیفی - تحلیلی به بررسی وضعیت عرصه های عمومی و رسمی اجتماعی در ایران طی برنامه های اول تا پنجم توسعه و در دوره زمانی 1368 تا 1394 پرداخته است. تببین جامعه شناختی برنامه های اول تا پنجم توسعه نشان داد که دولت و نهادهای رسمی حاکمیتی نقش عمده و انحصاری در سیاستگذاری و اجرای برنامه های توسعه دارند. به رسمیت شناخته نشدن عرصه های عمومی سبب شده است تا برنامه های توسعه در ایران از انعکاس همه واقعیتها و لایه های چندگانه توسعه در کشور ناتوان باشد. شاخصهای شکلی و صورتگرایانه به دلیل نگرش مکانیکی و تحکمی به جامعه در برنامه های توسعه مورد بررسی، موفقیت نسبی داشته اما در انعکاس و مدیریت ابعاد ارگانیکی و تفاهمی ناتوان بوده است. در میان برنامه های توسعه، در برنامه اول و سوم بیش از دیگر برنامه ها بر شاخصهای غیرارگانیکی تأکید شده است.
مجید موحد؛ حلیمه عنایت
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1385، ، صفحه 235-264
چکیده
یکی از مباحث بنیادی و جذاب در عصر حاضر که ذهن اندیشمندان و سیاست مداران را به خود مشغول نموده است،ایجاد ترکیبی هماهنگ و هم ساز از ارزشهای مدرن (دموکراسی)و ارزشهای اسلامی است.نظرات گوناگون و گاه متضادی در باب رابطه دین و دموکراسی از سوی نظریه پردازان مسلمان و غیر مسلمان مطرح شده است و در کنار آن نیز تمایل برای ایجاد دموکراسی در میان مسلملنان ...
بیشتر
یکی از مباحث بنیادی و جذاب در عصر حاضر که ذهن اندیشمندان و سیاست مداران را به خود مشغول نموده است،ایجاد ترکیبی هماهنگ و هم ساز از ارزشهای مدرن (دموکراسی)و ارزشهای اسلامی است.نظرات گوناگون و گاه متضادی در باب رابطه دین و دموکراسی از سوی نظریه پردازان مسلمان و غیر مسلمان مطرح شده است و در کنار آن نیز تمایل برای ایجاد دموکراسی در میان مسلملنان به شکل روزافزونی به صورت عملی در حال ظهور است.هدف اصلی این پژوهش سنجش میزان تمایل به دموکراسی و میزان دینداری پاسخ گویان از یک سو، و بررسی نسبت دینداری پاسخ گویان با میزان تمایلات آنان آنان به دموکراسی از سوی دیگر است.یافته های این پژوهش نشانگر تمایلات زیاد مذهبی پاسخ گویان،(زن و مرد) و در کنار آن تمایل شدید به دموکراسی و مشارکت سیاسی عمومی است ،و در عین حال رابطه آماری معنی داری میان دو متغیر تمایل به دموکراسی و دینداری مشاهده شده است.هم چنین تفاوت معنی داری میان مشاغل گوناگون نسبت به دموکراسی و عدم وجود تفاوت معنی دار میان زنان و مردان، و وجود بیشترین میزان همبستگی میان ارزش های دینی با تمایل به دموکراسی از دیگر یافته های مهم این پژوهش محسوب می گردد.
علی گلی؛ سید سعید زاهد
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 113-134
چکیده
افزایش نرخ طلاق در ایوران زمینوه سواز مطالعوات و بررسویهوای سوازمانهوای مورتبط، محققوین وجامعهشناسان به منظور یافتن علل موثر گردیده است. بر مبنای مستندات مرکز آمار ایران نسبت طلاقبه ازدوا از 7/9طلاق به ازاء هور صود ازدوا در 6573بوه 60 /6در سوال 6513و 61/5در 6592افزایش یافته است (مرکز آمار ایران، .)6596مطالعه حاضر با بهره گیری از تکنیوکهوای داده ...
بیشتر
افزایش نرخ طلاق در ایوران زمینوه سواز مطالعوات و بررسویهوای سوازمانهوای مورتبط، محققوین وجامعهشناسان به منظور یافتن علل موثر گردیده است. بر مبنای مستندات مرکز آمار ایران نسبت طلاقبه ازدوا از 7/9طلاق به ازاء هور صود ازدوا در 6573بوه 60 /6در سوال 6513و 61/5در 6592افزایش یافته است (مرکز آمار ایران، .)6596مطالعه حاضر با بهره گیری از تکنیوکهوای داده کواوی و تحلیول فضوایی بوه دنبوال شوناخت الگوویتأثیرگذاری عوامل فردی و اشتغال در میان جمعیت مطلقه است. دادههای مورد استفاده در این مطالعهشامل نمونه 572نفری از جمعیت مطلقه استان فارس در نمونه شماری مبسوو سرشوماری عموومینفوس و مسکن 6513می باشد. بر مبنای تعریف مرکز آمار ایران 06126نفر بدون همسر بر اثر طلاقسرشماری 6513بودهاند که جمعیت نمونه این مطالعه از بین زنان و مردان در سوطح 01شهرسوتاناستان فارس استبرا گردید. نتایج این بررسی نشان داد که مه ترین ویژگی در بوین زنوان مطلقوه،اشتغال و سطح تحصیلات آنان میباشد که در نواحی شهری و کلانشهرها افزایش دو عامل یواد شودهکاملاً از تمرکز مکانی برخوردار است. شهرستانهای با سطح تحصیلات پایین، بیکاری و محودودیت درفرصتهای شغلی مه ترین کانون تمرکز مردان مطلقه است. بررسوی الگووی توزیوع فضوایی جمعیوتمطلقه در نواحی شهری و روستایی نیوز نشوان داد عمودهتورین کوانونهوای تمرکوز جمعیوت مطلقوهاستانهای مرکزی کشور و مه ترین کانونها در نواحی روستایی نیز در حاشیه کشور در مناطق جنوب،جنوب شرق و شمال غرب کشور استقرار دارند.
علی یعقوبی
دوره 9، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 139-166
چکیده
هدف اصلی این مقاله مطالعة کیفی مخالفخوانیهای دانشآموزی و گفتمان مدرسهای است. مطالعه با تکیه بر موردپژوهی جمعی و نمونهگیری هدفمند از مصاحبههای نیمهسازمانیافته، فردی و گروهی (گروه متمرکز) انجام شده‌است. به‌این‌منظور، با یازده‌نفر بهصورت فردی و یکصدنفر بهصورت گروهی (درقالب پانزده‌جلسه) مصاحبه شد. سپس، ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله مطالعة کیفی مخالفخوانیهای دانشآموزی و گفتمان مدرسهای است. مطالعه با تکیه بر موردپژوهی جمعی و نمونهگیری هدفمند از مصاحبههای نیمهسازمانیافته، فردی و گروهی (گروه متمرکز) انجام شده‌است. به‌این‌منظور، با یازده‌نفر بهصورت فردی و یکصدنفر بهصورت گروهی (درقالب پانزده‌جلسه) مصاحبه شد. سپس، مصاحبهها به‌شیوة تحلیل مضمون بررسی شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که هرچه ذهنیت خانواده با مدرسه مشترک باشد، ارزشهای مدرسه بهسهولت بازتولید میشود و متعاقب آن، مخالفخوانیهای دانشآموزی تقلیل مییابد. کنش دانش‌آموزان درمقابل قواعد مدرسه صرفاً اطاعت محض نیست، بلکه خلاقیتهایی در زندگی روزمرۀ دانش‌آموزان وجود دارد که برمبنای نظریۀ طفره می‌روند و بهشیوههای ابتکاری آنها را کنار میگذارند. این شیوهها بسیاری از کردارهای زندگی روزمره، مانند ترک کلاس و مدرسه، استتار، غافل‌گیری، احتیاط، رازداری، بازی، نیرنگ، بدننمایی، نوع مصرف و... را شامل میشوددوسرتو کنشگران از اجرای دقیق قوانین و اعمال رویههای گفتمانی
نرگس نیکخواه قمصری
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 163-183
چکیده
در تاریخ ایران معاصر، زنان برای تغییر وضعیت خود بارها به اقدامات جمعی دست زده‌اند، اما فقط در جریان انقلاب سال 1357 بود که مشارکت آنها سیمایی متفاوت یافت، تاآنجاکه به‌منزلة شاخصۀ انقلاب مطرح شد. ازآنجاکه خواسته‌های زنان، به‌مثابة یکی از متغیرهای اصلی، توجه پژوهشگران و نظریه‌پردازان نسل چهارم انقلاب را به خود معطوف کرده‌‌است، ...
بیشتر
در تاریخ ایران معاصر، زنان برای تغییر وضعیت خود بارها به اقدامات جمعی دست زده‌اند، اما فقط در جریان انقلاب سال 1357 بود که مشارکت آنها سیمایی متفاوت یافت، تاآنجاکه به‌منزلة شاخصۀ انقلاب مطرح شد. ازآنجاکه خواسته‌های زنان، به‌مثابة یکی از متغیرهای اصلی، توجه پژوهشگران و نظریه‌پردازان نسل چهارم انقلاب را به خود معطوف کرده‌‌است، شناسایی نسبت این مشارکت گسترده با گفتمان فمینیستی در آستانة انقلاب اسلامی ضروری می‌نماید. ازاین‌رو، نوشتار حاضر بر آن است تا نشان دهد در جریان منازعات گفتمانی، کدام گفتمان توانست در جایگاه گفتمان مسلط، مشارکت گستردة زنان در مبارزه‌های انقلابی را رقم زند. به‌بیان دیگر، واکاوی نقش گفتمان فمینیستی در حضور متفاوت زنان، که نه با سیمای زن سنتی نسبتی داشت و نه با آرمان‌های گفتمان مدرنیزاسیون پهلوی، هدفی است که مقالة حاضر، در امتداد آن، به مطالعة گفتمان‌های سنتی، مدرنیزاسیون و مقاومت (مارکسیست، ملی‌گرا و انقلاب اسلامی) می‌پردازد.
مبتنی بر امکانات مفهومی روش تحلیل گفتمان، یافتههای این‌پژوهش حاکی از آن است که ازیک‌سو، خواسته‌های زنانه در نسبت با معنای مرکزی گفتمان‌های مقاومت، یعنی ضرورت واژگونگی روابط قدرت سیاسی، اساساً مسئله‌ای انحرافی تعریف شده و ازسوی دیگر، ناسازگی‌های مندرج در گفتمان مدرنیزاسیون، مخاطبان گفتمان فمینسیتی را دچار نوعی بی‌اعتمادی و سردرگمی درباب ارادة حکومت در رفع تبعیض واقعی علیه زنان و پاسخ به خواسته‌های فمینیستی آنها کرد و درنهایت، آنها را با معنای کانونی گفتمان مقاومت پیوند داد و از این رهگذر، وضعیتی را رقم زد که طیف وسیعی از زنان، بی‌هیچ دغدغة زنانه‌ای، به جریان مبارزات انقلابی بپیوندند.
علی یوسفی؛ غلامرضا صدیق اورعی؛ علیرضا کهنسال؛ فهیمه مکری‌زاده
دوره 6، 3-4 ، مهر 1391، ، صفحه 180-198
چکیده
زیارت دیدار خودخواستة اماکن مقدس است که ابعاد عینی و ذهنی دارد؛ بعد عینی زیارت متضمن نهادمندی و توجیه‌مندی است. در حالی که نهادمندی زیارت حاصل انجام مکرر عمل زیارت در چارچوب آداب و احکام معین مذهبی است، توجیه‌مندی زیارت عمدتاً شامل مجموعۀ احادیث و روایاتی است که در فضیلت و ثواب زیارت نقل شده و از طریق فرآیندهای پرورش و یادگیری اجتماعی ...
بیشتر
زیارت دیدار خودخواستة اماکن مقدس است که ابعاد عینی و ذهنی دارد؛ بعد عینی زیارت متضمن نهادمندی و توجیه‌مندی است. در حالی که نهادمندی زیارت حاصل انجام مکرر عمل زیارت در چارچوب آداب و احکام معین مذهبی است، توجیه‌مندی زیارت عمدتاً شامل مجموعۀ احادیث و روایاتی است که در فضیلت و ثواب زیارت نقل شده و از طریق فرآیندهای پرورش و یادگیری اجتماعی زیارت را توجیه‌پذیر میکند. بعد ذهنی زیارت متضمن درونی‌سازی معنای زیارت است که به آگاهی زائر از خارق‌العاده بودن زیارت‌شونده و خضوع در برابر او می‌انجامد.
تحلیل پدیدارشناختی تجارب زیارتی شش زائر در مشهد که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند نشان داد که اولاً مناسک زیارت، عقیده به تقدس، عقیده به شفاعت، دلدادگی، خضوع، توسل‌جویی، مناجات و آرامش از موضوعات مرکزی معنای زیارت است که برحسب اشتراک معنا به سه مقولۀ کلی‌تر شامل آداب‌مندی زیارت، عقیده به خارق‌العادگی زیارت‌شونده و جذبه قابل تقسیم است. ثانیاً هرسه مقولۀ معنایی مذکور در همۀ تجارب زیارتی مشارکت‌کنندگان وجود دارد و این اشتراک نشان دهنده پدیدار اجتماعی زیارت است. در مقابل، وجه تفریدی زیارت عمدتاً مربوط به میزان رعایت آداب زیارت، ادراک خارق‌العادگی زیارت‌شونده و میزان جذبه و پیوستگی به اوست.
علی رحمانی فیروزجاه؛ سیف اله فرزانه؛ علی اصغر عباسی اسفجیر؛ نبی اله ذبیح پور
دوره 1، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 182-198
چکیده
بر اساس بررسی های عمل آماده عوامل موثر بر تصادفات عبارتند از:1) عامل انسانی حدود 70 تا 75 درصد، 2) عامل اتومبیل حدود 10 تا 15 درصد، 3) عامل جاده ای حدود 10 تا 15 درصد). در این تحقیق، رانندگی یک کنش اجتماعی تلقی شده و با استفاده از نقشه شناختی پارسئز برای آن چهار خورده سیستم در نظر گرفته شد که دارای ابعاد شخصیتی، اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی است و فرضیه ...
بیشتر
بر اساس بررسی های عمل آماده عوامل موثر بر تصادفات عبارتند از:1) عامل انسانی حدود 70 تا 75 درصد، 2) عامل اتومبیل حدود 10 تا 15 درصد، 3) عامل جاده ای حدود 10 تا 15 درصد). در این تحقیق، رانندگی یک کنش اجتماعی تلقی شده و با استفاده از نقشه شناختی پارسئز برای آن چهار خورده سیستم در نظر گرفته شد که دارای ابعاد شخصیتی، اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی است و فرضیه هایی از آن عبارتند از دریافت شد و سپس بر اساس این فرضیه ها تحقیق انجام گرفت.روش تحقیق پیمایش و ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه بوده که اعتبار پرسشنامه از طریق آزمون آلفا کرونباخ سنجیده شد. حجم نمونه 389 نفر از رانندگان شهرستان بابل بود . یافته ها حاکی از آن است که سن ،تحصیلات،خردورزی،تقدیر گرایی،نظام هنجاری،رضایت شغلی و شیوه گرفتن گواهینامه بر میزان تصادفات تاثیرگذار است.
مرتضی مسرور؛ وحید قاسمی؛ حسن چاوشیان؛ حمید عبادالهی
دوره 10، 2-3 ، تیر 1395، ، صفحه 206-231
چکیده
شلر به هم‌زیستی سه‌نوع معرفت دینی و متافیزیکی و اثباتی در جامعه معتقد بود که هیچ‌گاه اقدامی تجربی جهت تعیین سهم این متغیرها در فضای معرفتی جوامع صورت نگرفته‌است. پژوهش حاضر، با هدف دست‌یابی به سهم و وزن نسبی انواع معرفت در شهر رشت از دیدگاه شلر انجام شده‌است. در نخستین‌گام، معرفت متافیزیکی، به‌دلیل سهم اندکی که نسبت به دیگر انواع ...
بیشتر
شلر به هم‌زیستی سه‌نوع معرفت دینی و متافیزیکی و اثباتی در جامعه معتقد بود که هیچ‌گاه اقدامی تجربی جهت تعیین سهم این متغیرها در فضای معرفتی جوامع صورت نگرفته‌است. پژوهش حاضر، با هدف دست‌یابی به سهم و وزن نسبی انواع معرفت در شهر رشت از دیدگاه شلر انجام شده‌است. در نخستین‌گام، معرفت متافیزیکی، به‌دلیل سهم اندکی که نسبت به دیگر انواع معرفت داشته و نیز هم‌پوشانی نسبی‌اش با معرفت دینی و نیز فقدان نوعی شکل اجتماعی، به‌بیان شلری، کنار گذاشته شد. در بخش کیفی، برخی جنبه‌های حیات اجتماعی طی مصاحبه‌هایی به دو نمایندۀ شناخته‌شده از دو نوع معرفت علمی و دینی، یعنی استادان دانشگاه و روحانیان، عرضه شد تا تفاوتهای دو گروه در نظام‌های معنایی مربوط به این حوزه‌ها مشخص شود. پس از 10 مصاحبه با روحانیان و 17 مصاحبه با استادان دانشگاه، اشباع نظری مطلوب در حوزه‌هایی نظیر خانواده (ترجیح تعداد فرزندان، تقسیم کار جنسی و روابط جنسی)، دین (وجوه فردی دین و تکثرگرایی)، سیاست، اوقات فراغت، اخلاقیات و باور به علم و انسان حاصل شد. سپس، با انجام پیمایشی با نمونه‌ای برابر با 394 نفر در سطح شهر، سهم هریک از انواع معرفت‌در میان مردم مشخص شد. نتایج نشان داد که در ابعادی چون تکثرگرایی دینی، اخلاقیات و نگاه به علم، بیشتر پاسخگویان با استدلال‌های روحانیان موافق بودهاند و در دیگر حوزه‌ها غلبه با استدلال‌های استادان دانشگاه بودهاست.
عبدالحسین نبوی؛ علی حسین حسین زاده؛ هدایت نصیری
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 135-152
چکیده
علیرغ تحقیقات فراوان انجاج شده پیرامون جرای و بزهکاری خشونتآمیز به نظر میرسد، چندان کهباید به رابطهی میان نظریههای ساختاری و کنترل پرداخته نشوده اسوت. ایون مقالوه بور نظریوههوایساختاری و کنترل متمرکز میشود و سعی دارد به منظور تبیین بزهکاری خشونتآمیز این دو رهیافترا ترکیب نماید. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شده است. حج ...
بیشتر
علیرغ تحقیقات فراوان انجاج شده پیرامون جرای و بزهکاری خشونتآمیز به نظر میرسد، چندان کهباید به رابطهی میان نظریههای ساختاری و کنترل پرداخته نشوده اسوت. ایون مقالوه بور نظریوههوایساختاری و کنترل متمرکز میشود و سعی دارد به منظور تبیین بزهکاری خشونتآمیز این دو رهیافترا ترکیب نماید. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شده است. حج نمونه 122دانوشآمووزپسر متوسطه است که با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتباب شدهاند. نتایج نشان میدهندکه نظارت، وابستگی و خودکنترلی واسطه میان پایگاه اجتمواعی-اقتصوادی و بزهکواری خشوونتآمیوزهستند. نظارت و وابستگی نیز، چه مستقی و چوه غیرمسوتقی ، از طریوق خوودکنترلی بور بزهکواریخشونت آمیز اثر میگذارند.
مرضیه موسوی خامنه؛ افسانه کمالی؛ ساره عزیزی
دوره 10، 2-3 ، تیر 1395، ، صفحه 232-260
چکیده
تحقیق حاضر اثر سرمایة اجتماعی را به همراه سایر عوامل سازمانی مرتبط، بر عملکرد کارکنان مخابرات شهر تهران بررسی میکند. چارچوب تحقیق، بر نظریههای لینا و ون‌بورن (1999)، ناهاپیت و گوشال (1998) و شریف و همکاران (2006) در زمینة سرمایة اجتماعی سازمانی استوار است. در این نظریات، سرمایة اجتماعی شامل سه بعد رابطه‌ای، ساختاری و شناختی ...
بیشتر
تحقیق حاضر اثر سرمایة اجتماعی را به همراه سایر عوامل سازمانی مرتبط، بر عملکرد کارکنان مخابرات شهر تهران بررسی میکند. چارچوب تحقیق، بر نظریههای لینا و ون‌بورن (1999)، ناهاپیت و گوشال (1998) و شریف و همکاران (2006) در زمینة سرمایة اجتماعی سازمانی استوار است. در این نظریات، سرمایة اجتماعی شامل سه بعد رابطه‌ای، ساختاری و شناختی در نظر گرفته میشود. عملکرد سازمانی نیز براساس ترکیبی از نظریة هرسی و گلداسمیت- (شامل مؤلفه‌های وضوح، توانایی، انگیزش، حمایت، اعتبار و محیط) - سنجیده شده است. این تحقیق از نوع کاربردی است و از روش پیمایش بهره گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات آن پرسشنامه بودهاست. جامعة آماری این مطالعه مراکز مخابراتی شهر تهران به‌منزلة نوعی سازمان خدماتی است. دادههای استخراج‌شده از 200 پرسشنامه، مبنای آزمون فرضیه‌های تحقیق و الگوی مفهومی قرار گرفته‌است.
نتایج مطالعه گویای نقش مؤثر و معنی‌دار همۀ ابعاد سرمایة اجتماعی سازمانی در عملکرد کارکنان است ؛ هرچند بعد رابطه‌ای (همکاری، اعتماد، تعهد و ....)و بعد شناختی (ارزش‌ها، اهداف و زبان مشترک) بیش از بعد ساختاری (شبکۀ روابط و ویژگی‌های آن) بر عملکرد کارکنان تأثیر مثبت و معناداری نشان میدهند. علاوه بر این، به‌رغم همبستگی سایر عوامل سازمانی با عملکرد سازمانی کارکنان، در تحلیل چند متغیره و در کنار ابعاد سرمایۀ اجتماعی، اثر ضعیف‌تری داشته‌اند یا حتی برخی معنادار نبوده‌اند.
ماهرخ رجبی؛ اسفندیار غفاری نسب
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 153-164
چکیده
هدف این مطالعه، بررسی عوامل به وجود آورنده نابرابری سرمایه زنان در استان فوارس (ایوران) اسوت.چارچوب نظری این بررسی را نظریه بوردیو تشکیل میدهد. اطلاعوات موورد نیواز بوا اسوتفاده از روشپیمایش و پرسشنامه تنظی شده، جمعآوری شده است. نمونه شامل 6512نفر از زنان مناطق شهریاستان فارس میباشد. در این مطالعه، متغیرهای محل سکونت، محل تولد، سن، ...
بیشتر
هدف این مطالعه، بررسی عوامل به وجود آورنده نابرابری سرمایه زنان در استان فوارس (ایوران) اسوت.چارچوب نظری این بررسی را نظریه بوردیو تشکیل میدهد. اطلاعوات موورد نیواز بوا اسوتفاده از روشپیمایش و پرسشنامه تنظی شده، جمعآوری شده است. نمونه شامل 6512نفر از زنان مناطق شهریاستان فارس میباشد. در این مطالعه، متغیرهای محل سکونت، محل تولد، سن، وضعیت تأهل، وضعیتاشتغال، قومیت، قومیت همسر، قومیت والدین، تحصیلات همسر و تحصیلات والدین مورد بررسی قرارگرفتهاند. یافتهها نشان میدهد که تفاوت معناداری بین سرمایه اجتماعی زنان بر حسب محول تولود وتحصیلات والدین وجود ندارد. بین سن، وضعیت اشوتغال، وضوعیت تأهول، و قومیوت افوراد و سورمایهاجتماعی تفاوتهای معناداری مشاهده میشود. ه چنین، تفاوت معناداری بین سرمایههای اقتصوادی وفرهنگی زنان بر حسب محل سکونت، قومیت زنان و همسرانشان مشاهده نمیگردد.
سیروس احمدی
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 165-180
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین ادراک نابرابری سازمانی و اخلاق کار در بین کارکنان دانشوگاه آزاد
اسلامی بهعنوان بزرگترین سازمان خصوصی در ایران پرداخته است. روش تحقیوق، پیموایش مقطعوی
است. جامعه آماری تحقیق، کلیه کارکنان دانشگاههای آزاد در استانهای فارس، بوشوهر و کهکیلویوه و
بویر احمد است که 116نفر از آنان با استفاده روش نمونهگیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین ادراک نابرابری سازمانی و اخلاق کار در بین کارکنان دانشوگاه آزاد
اسلامی بهعنوان بزرگترین سازمان خصوصی در ایران پرداخته است. روش تحقیوق، پیموایش مقطعوی
است. جامعه آماری تحقیق، کلیه کارکنان دانشگاههای آزاد در استانهای فارس، بوشوهر و کهکیلویوه و
بویر احمد است که 116نفر از آنان با استفاده روش نمونهگیری تصادفی ساده بهعنوان نمونه تحقیوق،
انتباب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه است که با استفاده از اعتبار سازهای بهروش تحلیل عاملی تعیین
اعتبار گردیده و با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ تعیین پایایی شدهاند. یافتههوای توصسوفی تحقیوق
نشان میدهند که اخلاق کاری کارکنان در سطح متوسط اسوت و ادراک نوابرابری سوازمانی در سوطح
بالایی است. یافتههای استنباطی تحقیق نشان میدهند رابطه منفی و معنواداری بوین ادراک نوابرابری
سازمانی و اخلاق کاری وجود دارد و طی آن با افزایش ادراک نابرابری سازمانی، اخولاق کواری کواهش
مییابد. یافتههای استنباطی همچنین بیانگر این هستند که در بین متغیرهای جمعیتی، فقوط سون و
سابقه شغلی رابطه معناداری با اخلاق کاری دارند. پیشبینی اخلاق کاری براساس مجمووع متغیرهوای
مستقل با استفاده از تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان میدهد تنها متغیور ادراک نوابرابری سوازمانی
قادر به پیشبینی اخلاق کاری است و میتواند 2/219تغییرات آن را تبیین کند.
حسین قدرتی؛ علی یار احمدی
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 181-193
چکیده
این مقاله به مطالعه جهتگیریهای ارزشی دو نسل 61تا 53ساله و 51تا 33ساله افراد ساکن شهرسبزوار پرداخته است. نمونه مورد مطالعه 591نفر فورد ازدوا کورده را شوامل مویشوود کوه بوهروشنمونهگیری خوشهای انتباب شدهاند. نتایج مطالعه نشان میدهد که تفاوت معناداری بوین ارزشهوایخانوادگی هر دو نسل وجود دارد بهطوری که نسل مسنتر ارزشهای محافظهکارانهتوری ...
بیشتر
این مقاله به مطالعه جهتگیریهای ارزشی دو نسل 61تا 53ساله و 51تا 33ساله افراد ساکن شهرسبزوار پرداخته است. نمونه مورد مطالعه 591نفر فورد ازدوا کورده را شوامل مویشوود کوه بوهروشنمونهگیری خوشهای انتباب شدهاند. نتایج مطالعه نشان میدهد که تفاوت معناداری بوین ارزشهوایخانوادگی هر دو نسل وجود دارد بهطوری که نسل مسنتر ارزشهای محافظهکارانهتوری دارنود. نتوایجنشان میدهد که نسلهای جوانتر برابری جنسی بیشتری را در خانواده میپذیرند. علاوه بر این زنوانو افراد دارای درآمد بالاتر نیز نگرشهای لیبرالتری را نشان میدهند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانوهنشان میدهد که سه متغیر جنس، تحصیلات، و نسول 50درصود واریوانس متغیور وابسوته را تبیوینمیکنند.
امین روشن پور؛ پیام روشنفکر؛ الهام مرادی نژاد؛ وجیهه نظری
چکیده
کار کودک در خیابان پدیده ای پیچیده ، چند بعدی و رو به رشد است که به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در جامعه مطرح می باشد. مطالعه حاضر به روش ارزیابی سریع و پاسخ، در سال 99-1398 با استفاده از روش های کیفی( بحث گروهی متمرکز، مصاحبه ی عمیق) و کمی جهت گردآوری داده ها از افراد مطلع کلیدی و کودکان خیابانی اجرا شد. در بخش کیفی، با نمونه گیری هدفمند، 10 ...
بیشتر
کار کودک در خیابان پدیده ای پیچیده ، چند بعدی و رو به رشد است که به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در جامعه مطرح می باشد. مطالعه حاضر به روش ارزیابی سریع و پاسخ، در سال 99-1398 با استفاده از روش های کیفی( بحث گروهی متمرکز، مصاحبه ی عمیق) و کمی جهت گردآوری داده ها از افراد مطلع کلیدی و کودکان خیابانی اجرا شد. در بخش کیفی، با نمونه گیری هدفمند، 10 مصاحبه فردی با مطلعان کلیدی و 3 بحث گروهی با استفاده از پرسشنامه های نیمه ساختار یافته با کودکان خیابانی انجام گرفت. در بخش کمی پس از شناسایی 21 پاتوق خیابانی کار کودکان با استفاده از نمونه گیری زمان – مکان و پرسشنامه، اطلاعات 75 کودک خیابانی در پاتوق‌های کار کودکان جمع آوری شد. به منظور تحلیل داده ها در بخش کیفی از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. یافته ها نشان میدهد بیشتر کودکان خیابانی خرم آباد به کارهایی از جمله انواع دست فروشی( فروش آدامس، پشمک، گل، و...) شیشه پاک کردن ماشین و وزن کشی مشغول اند.کودکان خیابانی شهر خرم آباد عمدتا پسر و از نظر ترکیب ملیتی- قومیتی همگی ایرانی هستند. یافته های این مطالعه، نشان میدهد که فقر، عامل اصلی در ورود کودکان به خیابان است. علاوه بر عامل اقتصادی، عوامل دیگری همچون وضعیت نامطلوب اجتماعی- اقتصادی خانواده ها از جمله: اعتیاد سرپرست خانواده، بی سوادی و کم سوادی والدین، نگاه ابزاری به فرزند توسط والدین، عدم مهارت و بیکاری سرپرست خانواده و حاشیه نشینی نیز نقش موثری در خیابانی شدن کودکان دارد.
جلال درخشش؛ منصور طبیعی
دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 194-203
چکیده
هدف این مطالعه بررسی شکافهای اجتماعی اصلی در ایران، شامل شکافهای قومی، شکاف طبقاتی و
شکاف مدرن/سنت میباشد. بعد از بررسی شکافهای ذکر شده، کارکردهای آنها را در طوول 02سوال
مورد بررسی قرار گرفته است. از ابتدای استقرار جمهوری اسلامی این شکافهوا ظهوور یافتنود اموا در
عمل، شروع جنگ، شکافهای طبقاتی و قومی تقریبا کواهش یافتنود. در هموین ...
بیشتر
هدف این مطالعه بررسی شکافهای اجتماعی اصلی در ایران، شامل شکافهای قومی، شکاف طبقاتی و
شکاف مدرن/سنت میباشد. بعد از بررسی شکافهای ذکر شده، کارکردهای آنها را در طوول 02سوال
مورد بررسی قرار گرفته است. از ابتدای استقرار جمهوری اسلامی این شکافهوا ظهوور یافتنود اموا در
عمل، شروع جنگ، شکافهای طبقاتی و قومی تقریبا کواهش یافتنود. در هموین اثنوا، شوکاف سونت/
مدرنیته در میان سیاستمداران شکاف رایجوی بوود. بعود از اتمواج جنوگ، شوکاف طبقواتی بوه دلیول
سیاستهای اقتصادی رشد پیدا کرد و طبقات پایین را در فشار اقتصادی مضاعف قرار داد. علاوه بر این،
شکاف سنت/ مدرنیته تحت تأثیر تغییرات فرهنگی افزایش یافت.
این مقاله به بررسی شکافهای اجتماعی که شرایط سیاسی در طول دو دهه اخیر بعد از استقرار انقلاب
اسلامی را شکل دادهاند، پرداخته است. این شکافها چالشها و تعارضهای سیاسی را رقو زده اسوت.
بنابراین فه عملکرد این شکافها میتواند فعالیتهای سیاسوی در ایوران را کوه شوامل انتبابوات نیوز
میشود توضیح دهد.
مسعود زمانی مقدم؛ سیدعلیرضا افشانی؛ کاریا بوتین؛ آنکه نیهوف
چکیده
زنان سرپرست خانوار فقیر با انواع دشواری‌ها و مسائل فراوان در مسیر خوشبختی مواجه‌اند. در این مقاله ما با هدف فهم چگونگی تجربۀ زنان سرپرست خانوار فقیر از خوشبختی و موانع و چالش‌های مرتبط با آن با روش کیفی پرتره‌نگاری به مطالعۀ میان‌رشته‌ای سه زن سرپرست خانوار در یکی از محله‌های محروم شهر خرم‌آباد پرداخته‌ایم. دادهها با استفاده ...
بیشتر
زنان سرپرست خانوار فقیر با انواع دشواری‌ها و مسائل فراوان در مسیر خوشبختی مواجه‌اند. در این مقاله ما با هدف فهم چگونگی تجربۀ زنان سرپرست خانوار فقیر از خوشبختی و موانع و چالش‌های مرتبط با آن با روش کیفی پرتره‌نگاری به مطالعۀ میان‌رشته‌ای سه زن سرپرست خانوار در یکی از محله‌های محروم شهر خرم‌آباد پرداخته‌ایم. دادهها با استفاده از استراتژی‌های نمونهگیری هدفمند و نظری و از طریق مصاحبههای عمیق و یادداشت‌های میدانی در دو مرکز بهداشت گردآوری شد. سپس دادهها را در جهت شناسایی مضمون‌های اصلی و خلق پرتره‌های نهایی مشارکت‌کنندگان تجزیه‌و‌تحلیل کردیم. بر اساس یافتهها، انواع منابع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی مشارکت‌کنندگان زمینه را برای تحقق و یا عدم تحقق دستاوردهایی همچون افزایش رضایت از زندگی، کاهش بار اضافی نقش، و افزایش رضایت‌مندی فرزندان فراهم میکند و در این زمینه است که چگونگی خوشبختی مشارکت‌کنندگان برساخته میشود و تعیّن مییابد. در نتیجه، هر یک از مشارکت‌کنندگان با وجود اشتراکاتی که با هم دارند، تعریف و تجربۀ متفاوتی از جست‌وجوی خوشبختی را ابراز می‌کنند. آنها در تقلای خوشبختی از استراتژی‌های گوناگونی استفاده می‌کنند و برای رسیدن به این هدف دارای سطوح متفاوتی از منابع درونی و بیرونی‌اند. هر زن بهعنوان یک انسان اجتماعی تجربۀ منحصربه‌فرد خود را دارد که بر گزینه‌ها و استراتژی‌هایش در رفع موانع خوشبختی تأثیر می‌گذارد.
علی ایار؛ تقی ازاد ارمکی
چکیده
مطالعات جامعه‌شناسی تاریخی جامعه ایرانی، به علت غفت از اجتماعات محلی، با ارائه تصویری یکدست از جامعه، مانع فراهم شدن فهمی تاریخی و فرایندی از مسائل اجتماعات محلی در جامعه ایران شده است. در این مقاله سعی بر آن است که با لحاظ نمودن فرض کثرت و تنوع جامعه ایرانی و از سویی دگر تمرکز بر نهادها و نیروهای متکثر اجتماعی که در حیات اجتماع محلی ...
بیشتر
مطالعات جامعه‌شناسی تاریخی جامعه ایرانی، به علت غفت از اجتماعات محلی، با ارائه تصویری یکدست از جامعه، مانع فراهم شدن فهمی تاریخی و فرایندی از مسائل اجتماعات محلی در جامعه ایران شده است. در این مقاله سعی بر آن است که با لحاظ نمودن فرض کثرت و تنوع جامعه ایرانی و از سویی دگر تمرکز بر نهادها و نیروهای متکثر اجتماعی که در حیات اجتماع محلی موثر بوده اند، به تبییی متمایز از موضوع مورد مطالعه بپردازد. این مقاله با روش تاریخی تفسیری و تبیینی با استفاده از جبر بولی، براساس رویکرد نهادگرایی تاریخی، تحلیلی متفاوت از وضعیت خلقیات و توسعه در لرستان پیشکوه و پشتکوه( لرستان و ایلام)از دوره صفویه تا پایان پهلوی ارائه میکند که در آن بر نقش شرایط جهانی، نهادها و عاملیت‌های متعدد اجتماعی تأکید میشود. در این روایت، پیکربندی نهادی لرستان پشتکوه و پیشکوه بازه زمانی موردمطالعه با عنایت به میراث به‌جای مانده از دوره صفوی با وصف «غیاب نهادی و نیرویی»، مبتنی بر شبکه نسبتا پیچیده‌ای از روابط متقابل بین نهاد های در تعامل با شرایط جهانی، مورد تحلیل قرار می‌گیرد. استدلال این است که وضعیت نهادی ریشه در دوره‌های قبلی داشته با تداوم خود توانسته است بر شکل‌گیری خلقیات و توسعه این منطقه تأثیرگذار باشد. بنابراین می توان این گونه استلال نمود که " خلقیات" و" توسعه نیافتگی" لرستان، برآیندهای علی ترکیبی زمانمند است.
ولی بهرامی؛ اسماعیل شریفی
چکیده
هدف این پژوهش، مطالعه خشونت خانگی علیه زنان روستایی با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای است. این پژوهش به روش کیفی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه زنان متاهل روستاهای زیودار شهرستان پلدختر بودند. روش نمونه-گیری نیز به صورت «نمونهگیری هدفمند و نظری» بوده است. ابزار گردآوری دادهها «مصاحبه عمیق» ...
بیشتر
هدف این پژوهش، مطالعه خشونت خانگی علیه زنان روستایی با استفاده از روش نظریه زمینه‌ای است. این پژوهش به روش کیفی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه زنان متاهل روستاهای زیودار شهرستان پلدختر بودند. روش نمونه-گیری نیز به صورت «نمونهگیری هدفمند و نظری» بوده است. ابزار گردآوری دادهها «مصاحبه عمیق» بود که بر این اساس بعد از مصاحبه با۱۷ نفر از این زنان، اشباع نظری حاصل شد. به منظور تحلیل دادهها از رویکرد «اشتروس و کوربین» استفاده شد و بر اساس آن، از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. یافتهها نشان میدهد که پدیده محوری این مطالعه « ناساخت‌یابی خانواده » میباشد. شرایط علی حاکم بر این پدیده شامل سه مقوله «عدم احساس امنیت اقتصادی، باورها و تفکرات کلیشهای سنتی و عدم دسترسی به منابع» هستند. بسترهای حاکم نیز «ایستارهای تهاجمی، خیر محدود، یادگیری خشونت و بی‌اعتمادی» می‌باشند. شرایط مداخله‌گر بر پدیده محوری نیز سه مقوله «نفوذ رسانه‌های ارتباط جمعی نوین، ضعف مهارت‌های زندگی و تضاد فرمی و محتوایی خانواده» هستند. راهبردها «پنهان کردن خشونت، تسلیم و پذیرش خشونت، مقابله روانی » می‌باشند که بر اثر آن شاهد پیامدهای نظیر « از هم گسیختگی ساختار خانواده، بحران روحی- انگیزشی و توانمندسازی زنان » در جامعه مورد مطالعه هستیم.