«ضرورت» و «امکان» سنجش دین‌داری

علی‌رضا شجاعی‌زند

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 110-131

چکیده
  کثرت تحقیقات انجام‌شده با موضوع «سنجش دین‌داری» و تداوم روبه‌گسترش آن نشان می‌دهد که مسئله‌ای به نام ضرورت و امکانِ سنجش دین‌داری چندان موضوعیت ندارد؛‌ درعین‌حال، مانع از تردید‌افکنی در آنها و بازنگری در مقدمات بدیهی ‌‌انگاشته‌شده‌اشان نبوده و نیست. بررسی تردیدها و وارسی مجددِ موضوع نشان داد که سنجش دین‌داری واجد ...  بیشتر

ملاحظات روش شناختی در مطالعات فرهنگی

محمد رضایی

دوره 3، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 112-131

چکیده
  مسئلۀ روش توجه چندانی را در مطالعات فرهنگی به خود جلب نکرده است. شاید نشـود ایـن غیبـت را نـوعی غفلـت یـااهمال تلقی کرد، بلکه بهتر است از وجود مناقشه بر سر این موضوع سخن گفت که آیا مطالعات فرهنگی مـیتوانـد روش-شناسی و تکنیک های متمایزی داشته باشد یا خیر؟ در این مقاله، ابتدا دربارة مناقشۀ مذکور بحث مـیشـود و سـپس، بـهمسائل مهمی پرداخته ...  بیشتر

شاهِ نفتی: نفت و سقوط رژیم پهلوی

علی محمد حاضری؛ محمد فکری

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 115-136

چکیده
  نفت از عناصر اساسی در شکل‌دهی به نظام اجتماعی و سیاسی ایران معاصر و نیز یکی از منابع اصلی تأثیرگذار در ظهور و سقوط حکومت‌های ایران بوده‌است. دولت‌های تاریخ معاصر ایران هیچ‌گاه نتوانسته‌اند بدون نفت کشور را اداره کنند. وقتی که درآمد نفتی منبع اصلی تأمین هزینه‌های حکومت باشد، با نوسان این درآمد، اقتدار حکومت نیز دچار بحران خواهد ...  بیشتر

برخی عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم زنان: مطالعه نمونه هایی از زنان در شهر اهواز

معصومه باقری؛ حسین ملتفت

دوره 4، شماره 2 ، تیر 1389، ، صفحه 124-138

چکیده
  پژوهش حاضر عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم را در بین زنان حاشیهنشین و زنان مجرم زندانی در اهواز بررسی میکند. زنانیکه در مناطق مرکزی )غیرحاشیهای( شهر زندگی میکنند به عنوان گروه گـواه در نظـر گرفتـه شـدهانـد. واحـد تحلیـلدراین تحقیق فرد بوده است و حجم نمونه شامل 200نفر از زنان عادی و مجرم بالای 18سال شهر اهواز است کـه بـااستفاده از شیوه نمونهگیری ...  بیشتر

بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مهاجرت روستاییان استان ایلام به کشور استرالیا (مطالعه‌ی موردی روستای آبهر پایین )

حسین میرزایی؛ احسان باباخانی

دوره 12، 1(ویژه جامعه شناسی روستایی) ، فروردین 1397، ، صفحه 128-151

چکیده
  پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مهاجرت روستاییان آبهر پایین، از توابع شهرستان بدره در استان ایلام، به کشور استرالیا، با استفاده از روش کمی (پیمایش)، انجام شده است. نمونة این پژوهش را جمعیتی 100 نفری از کل مهاجران تشکیل داده‌اند که 150 نفرند و به‌روش گلوله‌برفی انتخاب شده‌اند. چارچوب نظری تحقیق شامل نظریات دافعه و ...  بیشتر

مؤلفه‌های اجتماعی - فرهنگی شهر زیارتی پایدار مورد مطالعه: شهر مشهد

مژگان عظیمی هاشمی؛ سعید شریعتی مزینانی؛ فائزه اعظم کاری

دوره 6، 3-4 ، مهر 1391، ، صفحه 131-156

چکیده
  شهر مشهد مهم‌ترین قطب زیارتی و کانون عمدۀ گردشگری مذهبی و زیارت در ایران است و به‌ویژه نزد شیعیان جهان نیز موقعیت ممتازی دارد و فضای کنش زیارتی سالانه میلیون‌ها زائر است. با عنایت به جایگاه سفرهای دینی و معنوی در گردشگری جهانی، کیفیت و شرایط مقاصد زیارتی می‌تواند نقش مهمی در تعمیق و بهبود کیفیت کنش زیارت داشته باشد و شرایط مناسبی ...  بیشتر

طرح "روش‌شناسی گفتگو" در پژوهش‌های فرهنگی

منیژه مقصودی؛ جبار رحمانی

دوره 5، شماره 4 ، دی 1390، ، صفحه 132-153

چکیده
  روش‌شناسی در تحقیقات انسان‌شناختی، همانند سایر رشته‌های علوم اجتماعی، بخش بسیار اساسی پژوهش به‌شمار می‌آید. با وجود ادعاهایی که دربارة عام بودن روش‌شناسی‌ها وجود دارد، در حوزة انسان‌شناختی می‌بایست این مسئله را پذیرفت که روش‌شناسی‌های موجود برحسب نوع رابطة پژوهشگران فرهنگی با موضوع تحقیق و شرایط و زمینه‌های این رابطه شکل ...  بیشتر

تحلیل جامعه شناسی شیوه برساخت هویت از رهگذر مصرف موسیقی عامه پسند در میان جوانان

احمد محمدپور؛ ابوبکر شریعت‏ پناه؛ احمد غلامی

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 137-159

چکیده
  هدف این مقاله بررسی شیوة برساخت هویت ازطریق مصرف موسیقی، مخصوصاً موسیقی عامه‌پسند، درمیان جوانان است. ازآنجاکه موسیقی امروزه همه‌‌مکانی شده و به‌منزلة کرداری اجتماعی به‌شدت درمیان جوانان رایج شده است، بررسی و تحلیل آن می‌تواند زوایایی نهفتة این گرایش را آشکار کند. در جهان مدرن امروز مقولة برساخت هویت دربین جوانان خصلتی پیچیده ...  بیشتر

بررسی میزان گرایش دبیران مقطع متوسطه استان گیلان به انجمن های علمی-آموزشی معلمان

علی یعقوبی چوبری؛ مژگان کاردوست جورشری

دوره 1، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 140-163

چکیده
  یکی از نشانه های رشد هر جامعه وجود انجمن ها و نهادهای غیر دولتی در آن جامعه می باشد.امروزه انجمن های علمی نوعی سرمایه اجتماعی محسوب می شوند و دارای کارکردهای آشکار و پنهان متعددی برای نظام آموزشی می باشند.مقاله حاضر حاصل بخشی از پژوهشی است که به شناسایی راهکارهای علمی تقویت انجمن های علمی-آموزشی معلمان استان گیلان می پردازد.ر.ش مطالعه ...  بیشتر

انعکاس آرای میشل فوکو در اندیشۀ اجتماعی– سیاسی متفکران مسلمان

الهام نصیری‌پور

دوره 6، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 145-168

چکیده
  امروزه، اندیشۀ میشل‏فوکو به دلیل تازگی روش و نگاه واژگونه به مسائل اجتماعی، با استقبال چشم‏گیری روبه‌رو شده؛ به‌نحوی‌که پژوهشگران علوم انسانی ایران و سایر کشورهای جهان، در مطالعات و بررسی‌های خود تحت تأثیر مبانی و اندیشۀ فوکو قرار گرفته‌اند. امّا مسئلۀ عمده‌ای در بهره‌گیری متفکران مسلمان وجود دارد، بی‏توجهی به اقتضائات ...  بیشتر

بررسی اولویت‌های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اقتصادی- اجتماعی (مورد مطالعه: معلمان شهرستان بروجن)

اصغر میرفردی؛ سیروس احمدی؛ زهره رفیعی بلداجی

دوره 5، شماره 3 ، مهر 1390، ، صفحه 147-168

چکیده
  ارزش‌ها از بنیادی‌ترین عوامل جهت‌دهندۀ رفتارهای انسانی در هر جامعه‌ای به شمار می‌آیند و نقش مهمی در رشد و توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایفا می‌کنند. اولویت‌های ارزشی که از جامعه‌ای به جامعة دیگر تفاوت دارند بازتاب تجربه‌های متفاوت مردم مختلف هستند. این مطالعه با استفاده از نظریة تحول فرهنگی اینگلهارت، درصدد شناخت اولویت‌های ...  بیشتر

از سوژۀ جنسی تا سوژۀ انقلابی: بازنمایی زن در گفتمان انقلاب اسلامی

نرگس نیکخواه قمصری؛ مینا هلالی ستوده

دوره 7، شماره 3 ، مهر 1392، ، صفحه 150-170

چکیده
  مقالۀ حاضر با تمرکز بر روابط قدرت و مقاومت مندرج در سرمایۀ‌ کلامی گفتمان‌های رقیبی که در متن منازعۀ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دو دهۀ پیش از انقلاب اسلامی (1357) حاضرند، چگونگی برساخته‌شدن محدودۀ معنایی و ساختار اجتماعی سوژۀ زن انقلابی را نشان می‌دهد. بدین‌منظور، با تکیه بر بنیان نظری و روش‌شناسی که از پیوند استراتژیک امکانات مفهومی ...  بیشتر

ذهنیت دانش آموزان در میانه گفتمان خانواده و مدرسه (مطالعه دانش آموزان دختر شهر ایلام)

سعید معیدفر؛ سارا دارابی

دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 154-176

چکیده
  این مقاله تلاشی است برای فهم ذهنیت سوژه های اجتماعی(دانش آموزان) در میانه گفتمان های مختلف موثر(خانواده و مدرسه). پیش فرض مقاله این است که این دو نهاد همسو نیستند،بلکه در سطح اهداف و عملکرد با هم متفاوتند. در این تحقیق، با روشی تجربی تقاطع این گفتمان ها در مدرسه بررسی می شود.به این منظور با 30 دانش آموز،5 نفر از اولیای مدرسه،و 15 نفر از والدین ...  بیشتر

تحلیل اجتماعی میزان آگاهی شهروندان از ابعاد مسئولیتهای شهروندی نسبت به امور شهری

محمود شارع پور؛ مریم شعبانی

دوره 10، 2-3 ، تیر 1395، ، صفحه 154-182

چکیده
  گسترش چشمگیر سکونت در کلان‌شهرها در سال‌های اخیر، مسائل و مشکلات خاصی را در زندگی شهری به‌وجود آورده‌است. زندگی شهری الزامات و ویژگی‌های مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها توجه به سطح دانش و آگاهی مردم دربارة مسئولیت‌های شهروندی‌شان در شهرهاست که در ادبیات امروزی آن را آموزش شهروندی می‌گویند. روش تحقیق حاضر پیمایش است. جمعیت ...  بیشتر

انگیزشها و کنشهای راهبردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در نگارش مقالات علمی بین المللی

محمدامین قانعی راد؛ محمد توکل؛ حسین سوختانلو

دوره 7، شماره 2 ، تیر 1392، ، صفحه 156-184

چکیده
  هدف این مقاله بررسی عوامل انگیزشی و اجتماعی دانشجویان تحصیلات تکمیلی،به عنوان بخشی از کنشگران اجتماع علمی ایران، از نگارش مقالات بین المللی (آی. اس.آی) است. در بخش نظری با هدف فراهمساختن دانش زمینهای لازم برای ورود بهمیدان تحقیق دیدگاههای رایج در جامعه شناسی علم ازجمله مدل کارکردی، مدلمبادله، مدل برساختگرایی اجتماعی و مدل میدانی ...  بیشتر

روش‌های تحقیق تلفیقی، جنبش سوم روش‌شناختی در علوم اجتماعی

محسن نیازی

دوره 5، شماره 2 ، تیر 1390، ، صفحه 158-181

چکیده
  شیوه‌های تحقیق تلفیقی را جنبش سوم روش‌شناختی نامیده‌اند. این بدان معناست که اکنون برای ارتقای روش‌شناختی تحقیق، که با رویکردهای کمی و سپس کیفی آغاز شده‌ است، لازم است رویکردهای تحقیق تلفیقی در تحقیقات اجتماعی دنبال شوند. رویکردهای عمده در تحقیقات انسانی- اجتماعی در طی جنبش‌های متعدد روش‌شناختی مسیر پیشرفت روش‌های تحقیق را ...  بیشتر

تجربة سقط‌جنین‌ ارادی در زنان متأهل شهر تهران

سیمین نجاتی حاتمیان

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 167-187

چکیده
  سقط‌جنین ارادی یکی از روش‌های ختم باداری‌های ناخواسته قلمداد می‌شود که اغلب غیرقانونی و غیربهداشتی صورت می‌گیرد. فرایند تصمیم‌گیری و اقدام به سقط پیچیده و دشوار است و زنان زیادی طی این فرایند از جنبه‌های جسمی، روحی و اجتماعی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. هدف این پژوهش کسب شناخت بیشتر از تجربة سقط‌جنین عمدی و غیرقانونی در میان زنان ...  بیشتر

شکاف های منطقه ای در نگرش ایرانیان به مصرف مواد مخدر

سمیرا کلهر

دوره 3، شماره 3 ، مهر 1388، ، صفحه 171-195

چکیده
  پیمایش های عمومی در ایران نشان داده است که از نظر مردم پس از گرانی و بیکاری و با اندکی فاصله، اعتیادمهمترین مشکل اجتماعی معرفی میشود، و همواره حدود 90در صد نردم اعتیاد را یک مسـاله جـدی دانسـتهاند. همچنین حدود نیمی از زندانیان و تعداد زیادی از مجازاتهای اعدام در ایران با این مساله اجتماعی ارتبـاطدارد. در باره موضوع اعتیاد پژوهشهای ...  بیشتر

بررسی اختلال هویت جنسیتی(دگر جنس خواهی) با تاکیر بر نقش خانواده:مطالعه تطبیقی مراجعه کنندگان به سازمان بهزیستی استان کرمان

لیلا یزدان پناه؛ فاطمه صمدیان

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 176-208

چکیده
  مقاله حاضر به موضوع اختلال هویت جنسیتی با تاکید بر ویژگی های خانوادگی افراد دارای این اختلال،در مقایسه با افراد بهنجار،می پردازد.هویت ابعاد مختلفی دارد که یکی از آنها هویت جنسیتی است که در سنین کودکی کسب می شود و عوامل و شرایط خاصی، مخصوصا در بستر خانوداه،در شکل گیری آن نقش دارد.اختلال هویت جنسیتی که عبارت است از :"تمایل پایدار به تعلق ...  بیشتر

امتناعِ »امتناع اندازه گیری دینداری«

محمدرضا طالبان

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 176-200

چکیده
  این مقاله به نقد مدعا و ادلة اثبات مدعای محدثی درخصوص امتناع سنجش یا اندازه گیری دین داری می پردازد. در خصوص مدعای امتناع گفته ایم که محدثی اندازه گیری دین داری را به امری ناممکن تبدیل کرده است. مضافاً اینکه، ضرورت اندازه گیری و تعبیة سنجه ای برای دین داری از ضرورت پاسخ به پرسش ها و وارسی مدعاهای نظری درخصوص دین داری نتیجه می شود که ...  بیشتر

طبقات و تحرک اجتماعی در فارس و بوشهر

علی اصغر مقدس؛ جلیل ایران محبوب

دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1385، ، صفحه 201-234

چکیده
  هدف این مقاله مطالعه وضع طبقات اجتماعی و تحرک اجتماعی در چهار شهر استان فارس و شهر بوشهر از استان بوشهر است.با انتخاب تصادفی این چهار شهر و انتخاب شهری بندری در جنوب امکان مقایسه بیشتر فراهم آمد.نمونه ای با حجم 1833 از بین جمعیت شاغل این پنج شهر به صورت تصادفی یرگزیده شده است و طبقات اجتماعی بر حسب معیارهای قدرت اقتصادی،قدرت سازمانی و ...  بیشتر

تحلیل جامعه‏ شناختی سلفی ‏گری به‏ مثابۀ یکی از منابع هویت ‏ساز در کردستان ایران

منصوره اعظم آزاده؛ هاوژین بقالی

دوره 6، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 4-29

چکیده
  با پایان جنگ سرد و عقب‏نشینی سوسیالیسم دربرابر نظام سرمایه‏داری و شکست روند نوسازی در بین دولت‏های جهان اسلام،   زمینه برای رشد فکری جریانی ایدئولوژیک و سیاسی در خاورمیانه با عنوان اسلام مقاومت مهیا‏ شد. اگرچه این جریان بدون توجه به مرز‏های جغرافیایی و ملی در سراسر جهان حضور پیدا کرده است، به دلیل شرایط سیاسی و مذهبی ...  بیشتر

بررسی‌تفاوتهای‌جنسیتی‌و‌عوامل‌فرهنگی-اجتماعی‌ موثر‌بر‌گرایش‌جوانان‌ ‌ ‌51-51ساله‌به‌فیلمهای‌پورنو

اصغر میرفردی؛ علی کاظمی

دوره 8، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 97-112

چکیده
  این پژوهش به بررسی گرایش جوانان به فیل های پورنوو مویپوردازد. هودف از ایون پوژوهش بررسویتفاوتهای جنسیتی و برخی عوامل فرهنگی-اجتماعی مؤثر بور گورایش جوانوان بوه فویل هوای پورنوومیباشد. روش پژوهش پیمایشی و ابزار پژوهش، پرسشنامه بود. جامعه آماری مورد مطالعه افراد 63تا03ساله شهرستان گچساران بود. براساس فرمول کوکران تعداد 511نفر بهعنوان ...  بیشتر

بررسی نقش گردشگری در تغییرات کیفیت زندگی مقصد )نمونه مورد مطالعه: دهستان کلارآباد، شهرستان تنکابن، مازندران(

مصطفی قدمی؛ ناصر علی قلی زاده فیروزجایی؛ مهدی رمضان زاده لسبویی

دوره 4، شماره 3 ، مهر 1389، ، صفحه 101-113

چکیده
  کیفیت زندگی به عنوان مفهومیچند بعدی و با اهمیت در زندگی جوامع امـروزی، در بسـیاری از رشـتههـای علمـی، ازجمله گردشگری، مورد توجه قرار گرفته است. هدف این تحقیق، بررسی توسعه گردشگری و اثرات آن بـر ابعـاد مختلـفکیفیت زندگی در جامعه محلی دهستان کلارآباد از توابع شهرستان تنکابن است. ایـن تحقیـق بـه لحـاظ روش، از نـوعپیمایشی مبتنی بر استفاده ...  بیشتر

مطالعة قوم‌نگارانة غذاهای محلی در شهرستان فومن: پژوهشی در مردمشناسی غذا و تغذیه

ابوعلی ودادهیر؛ نسرین امیدوار؛ جلال الدین رفیع فر؛ سارا جوان محجوب دوست

دوره 9، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 106-138

چکیده
  امروزه، جایگاه غذا در زندگی انسان از نیازی فیزیولوژیک فراتر رفته و ابعاد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی یافته ‌است. مردم‌شناسی غذا و تغذیه حوزه‌ای از پژوهش در مردم‌شناسی است که به بررسی ابعاد مختلف غذا در زندگی انسان می‌پردازد. مطالعة حاضر در چارچوب مردم‌شناسی غذا و تغذیه به بررسی فرهنگ غذایی اهالی شهرستان فومن (فومنات) پرداخته ...  بیشتر