TY - JOUR ID - 703313 TI - حسین العطاس و مسئلۀ اسارت ذهنی: امپریالیسم فکری در ایران JO - مجله مطالعات اجتماعی ایران JA - JSS LA - fa SN - 2008-3653 AU - زینی, اسماعیل AD - دانشیار دانشگاه شیامن مالزی Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 16 IS - شماره 3 (ویژه نامه سید حسین العطاس و استعمارزدایی از دانش) SP - 23 EP - 42 KW - امپریالیسم فکری KW - اسارت ذهنی KW - سید حسین العطاس KW - اروپامحوری DO - 10.22034/jss.2023.1989485.1762 N2 - سید حسین العطاس یکی از معدود متفکران پسااستعماری است که در زمان برچیده شدن ساختارهای قدرت استعماری، توجه جهانیان را به ایدۀ «اسارت ذهنی و امپریالیسم فکری» جلب کرد. وقتی بسیاری از روشنفکران فکر کردند استعمارزدایی کامل شده است، او به مسئلۀ اسارت ذهنی و حضور ذهن اسیر، «ذهنی غیرانتقادی و تقلیدی تحت سلطۀ یک منبع خارجی که دارای تفکری مستقل نیست»، برای تداوم سلطۀ پارادایم‌های اروپامحوری و امپریالیسم فکری اشاره کرد. در این مقاله سعی شده است تا نحوۀ دریافت مفهوم «اسارت ذهنی» سید حسین العطاس در ایران ترسیم شود و چگونگی انتقال این مفهوم به ایران و سپس نحوۀ استقبال از آن در ایران پس از انقلاب 1357 تبیین شود. این مقاله نشان می‌دهد که چگونه گفتمان‌هایی مانند غرب‌زدگی جلال آل احمد و آمریکا‌زدگی صمد بهرنگی دریافت مفهوم «اسارت ذهنی» العطاس را در ایران شکل می‌دهند. خواندن آثار این متفکران ما را به مضامین امپریالیسم فکری و فساد دانشگاهی در بستر آموزش ایرانی سوق می‌دهد. سپس این مقاله از مفهوم ذهن اسیر به‌عنوان ابزاری تحلیلی برای کشف علل فساد آکادمیک استفاده خواهد کرد.  UR - http://www.jss-isa.ir/article_703313.html L1 - http://www.jss-isa.ir/article_703313_7c3ba2458c0c1f5d30cac98f82a60f3c.pdf ER -