ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل جامعه شناختی سلفی گری به مثابۀ یکی از منابع هویت ساز در کردستان ایران
با پایان جنگ سرد و عقبنشینی سوسیالیسم دربرابر نظام سرمایهداری و شکست روند نوسازی در بین دولتهای جهان اسلام، زمینه برای رشد فکری جریانی ایدئولوژیک و سیاسی در خاورمیانه با عنوان اسلام مقاومت مهیا شد. اگرچه این جریان بدون توجه به مرزهای جغرافیایی و ملی در سراسر جهان حضور پیدا کرده است، به دلیل شرایط سیاسی و مذهبی در برخی مناطق حضوری پررنگتر و مؤثرتر داشته است. بعد از حملۀ نیروهای ائتلاف در سال 2003 میلادی به عراق، مناطق کردنشین عراق و ایران از جمله مناطقی هستند که این جریان فکری و اجتماعی را با عنوان سلفیگری در بین خود پذیرفتهاند. این مقاله درصدد است که ضمن معرفی این جریان اجتماعی و تقسیمات درونی آن، به چرایی و چگونگی تبدیل سلفیگری به منبعی هویتی برخی از کردهای اهل سنت ایران بپردازد. بدینمنظور، مقاله با بهرهگیری از روش مطالعۀ موردی و استفاده از تکنیک مشاهدۀ همراه با مصاحبه و کدگذاری نظری و مضمونی در میان جمعیت هدف، به گردآوری اطلاعات مورد نیاز در نظام معنایی و جهانبینی و تفکر اجتماعی کردهای سلفی ایران پرداخته است. نتایج نشان میدهد که تفکر سلفی حول محور مفاهیمی همچون توحید، تکفیر، جهاد، طاغوت، آرمانگرایی، شمولیت دین و... شکل گرفته است. همچنین ساختار و چگونگی سازماندهی سلفیهای کرد ایران را میتوان در قالب چهار گروه جهادیهای رادیکال، جهادیهای میانهرو، غیرجهادیهای سنتی و غیرجهادیهای محافظهکار مقولهبندی کرد. در نهایت و با بهرهگیری از اطلاعات به دست آمده به نظر میرسد سلفیگری با تأکید بر مفهوم اعتراض به وضع موجود، با تأکید و پایبندی بر گذشتۀ آرمانی اسلام و با داشتن برچسب تندروی و بنیادگرایی، در واقع نوعی هویت مقاومت مبتنی بر مفهوم شمولیت دین در برابر گفتمان غالب و سکولار جامعۀ کُرد را مطرح میکند و بدین وسیله آن را برای دیگران به نمایش میگذارد.
http://www.jss-isa.ir/article_21432_60f64000a06049091bd8664dab2cf71f.pdf
2013-07-01
4
29
سلفیگ ری
گروههای اسلامی جهادی
گروههای اسلامی غیرجهادی
هویت مقاومت
منصوره
اعظم آزاده
1
دانشیار دانشگاه الزهرا
AUTHOR
هاوژین
بقالی
2
دانشجوی دکتری مدرسة علوم اجتماعی پاریس
AUTHOR
استربرگ، ک. جی (1384) روشهایتحقیقکیفیدرعلوماجتماعی، ترجمۀ احمد پوراحمد و علی شماعی، یزد: دانشگاه یزد.
1
بیلگیلهام، بیل (1385) مصاحبۀپژوهشی، ترجمۀ محمود عبداللهزاده، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
2
پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان در شهر سنندج (1380) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر طرحهای ملی.
3
حریری، نجلا (1385) اصولوروشهایپژوهشکیفی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات.
4
روآ، اولیویه (1387) اسلامجهانیشده، ترجمۀ حسن فرشتیان، قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
5
روآ، اولیویه (1378) تجربۀاسلامسیاسی، ترجمۀ محسن مدیرشانهچی و حسین مطیعی امین، تهران: الهدی.
6
سن، آمارتیا (1388) هویتوخشونت، ترجمۀ فریدون مجلسی، تهران: آشیان.
7
علیار، ناصر (1383) سلفیه در روزگار ما، http://selefiye.persiangig.com
8
کاستلز، ایمانوئل (1384) عصراطلاعات: اقتصاد، جامعهوفرهنگ، جلد دوم، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
9
کریکار احمد فرج، نجم الدین (بی تا) تندروی، کاست، شماره 2، کردستان عراق، اربیل.
10
نبوی، عبدالامیر (1384) «ظهور و دگرگونی جریانهای اسلامگرا: مروری بر رویکردها و نظریهها»، دوفصلنامۀدانشسیاسی، شمارۀ 2: 7-38.
11
البوطی، محمد سعید رمضان (1988) السلفیةمرحلةزمنیةمبارکةلامذهبالاسلامی، دمشق: دارالفکر.
12
السیلی، عبدالعزیز (1993) العقیدةالسلفیةبینالامامابنحنبلوالامامابنتیمیه، القاهره: دارالمنار.
13
Roy, Oliver (2004) Globalised Islam, London: Hurst & Company.
14
Roy, Oliver (1994) The Failure of Political Islam Translated by Carol Volk. US: Harvard University Press.
15
Wiktorowicz, Quintan (2010) “Anatomy of the Salafi Movement”, Studies in Conflict and Terrorism, 29: 207-239.
16
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل جامعهشناختی تنوع جنبش زنان در کشورهای اسلامی منطقۀ خاورمیانه
مقالۀ حاضر با استفاده از روش تحلیل بینکشوری به گونهشناسی اندیشههای مطرح در مورد بهرسمیتشناسی هویت زنان در کشورهای اسلامی پرداخته است. در این کشورها علیرغم تسلط فرهنگ اسلامی رویکردهای نظری متنوع و متناقضی درباب زنان شکل گرفته است. با توجه به نظریۀ هونت، اندیشۀ بهرسمیتشناسی در کشورهایی ارزش مطالعه دارد که از یکسو توسعۀ جنسیتی و توانمندسازی جنسیتی آنها بالاست و از سوی دیگر تحت تأثیر ساختار سیاسی، گروهی از زنان از جانب حکومت، با تحقیر، انکار یا اختلال در بهرسمیتشناسی مواجهند. نظر به آنچه گفته شد، دو موضع نظری: 1) اندیشۀ بهرسمیتشناسی هویت زنان اسلامگرا در کشورهای اقتدارگرا- سکولار 2) اندیشۀ بهرسمیتشناسی هویت زنان تجددگرا در کشورهای اقتدارگرا- شریعتگرا قابل شناسایی است. نتایج این تحقیق نشان میدهد در شرایطی که کشورهای مصر، مراکش و تونس بستر مناسبی برای شکلگیری فمینیسم اسلامی است، کشورهای ایران، لبنان، بحرین، الجزایر و امارات بستر مناسبی برای شکلگیری فمینیسم مدرن و پسامدرن است. همچنین در کشورهایی نظیر قطر، کویت و عربستان به دلیل شکاف میان توسعۀ انسانی و توسعۀ جنسیتی امکان شکلگیری جنبش زنان برای بهرسمیتشناسی وجود ندارد.
http://www.jss-isa.ir/article_21433_f42de7fa55756a4262b212d3e3211920.pdf
2013-07-01
30
53
جنبش اجتماعی زنان
بهرسمیتشناسی
هویت جنسیتی
ساختار سیاسی
علی محمد
حاضری
1
استادیار جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
نعیما
محمدی
2
دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ابوزید، نصرحامد (1999) دوائرالخوف: قرائت فی خطابالمرأة، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
1
الکردستانی، مثنی امین (1388) فمینیسم: جنبش آزادیبخش زنان، ترجمۀ عبدالظاهر سلطانی، تهران: حافظ ابرو.
2
امین، قاسم (1989) زن امروز، ترجمۀ محمد عماره، بیروت: دارالشروق.
3
توحیدی، نیره ( 1996) فمینیسم، دموکراسی و اسلامگرایی، ترجمۀ علیه عباسی، لوس انجلس: کتاب سرا.
4
جابری، محمد عابد (1997) الذیمقراطیه و حقوقالانسان، بیروت: دارالشروق.
5
حداد، طاهر(1930) أمرأتنا فی الشریعة و المجتمع، تونس: دارالمعارف.
6
رئوف عزت هبه ۲۰۰۱ مشارکت سیاسی زن: دیدگاهی اسلامی تهران: نشر قطره.
7
زینالدین، نظیره (1928) السفور و الحجاب، بیروت: مطابع قوزما.
8
سعداوی، نوال، رئوف عزت، هبه و عباس محمدی (1382) نیمۀ دیگر: نابرابری حقوقی زنان در بوتۀ نقد، ترجمۀ مهدی سرحدی، تهران: ناقد.
9
شحرور، محمد (1990) الکتاب و القرآن: قراءة معاصرة، دمشق: دارالاهالی.
10
شرفی، عبدالمجید (1989) الاسلام و الحداثة، تونس: دارالتونسیة للنشر.
11
شرفی، عبدالمجید (1382) عصریسازی اندیشه دینی، ترجمۀ محمد امجد، تهران: ناقد.
12
شریعتی، علی (1377) مجموعه آثار، چاپ دهم، تهران: چاپخش.
13
قانعیراد، محمدامین، نعیما محمدی و جواد ابراهیمی (1388) «اندیشههای پسافمینیسم و مسئلۀ کلیت انسانی»، مجلۀ پژوهش زنان، دورۀ 7، شمارۀ 3: 5-33.
14
مککی،تام ودیوید مارش (1378) روش مقایسهایدردیویدمارش وجریاستوکر،روش ونظریهدرعلومسیاسی، ترجمةامیرمحمدحاجی یوسفی،تهران: پژوهشکدةمطالعاتراهبردی.
15
میرحسینی، زیبا (الف 1385) «آواهای تازۀ فمینیستی در جهان اسلام»، مجلۀ زنان، سال 15، شمارۀ 132: 46-50.
16
نجم آبادی افسانه (۱۹۹۵)حکایت دختران قوچان - از یاد رفتههای انقلاب مشروطیت، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
17
یاسـین، بـوعلی (1998) حقوق المرأة العربیة منذ عصر النهضه، دمشـق: دارالطلیعه الجدیـده.
18
Afshar, Haleh (1998) Islam and Feminism: An Iranian Case Study , London and New York: Macmillan .
19
Al-Ahram Badran, Morgot (2002) “Islamic Feminism”, Feminism Theory Journal, 115 (2): 397-402.
20
Al- hiebari, Adel (1998) “Study of Islamic Culture and Politics: An Overview and Assessment”, Annual Review of Sociology, 28 (2): 359-386.
21
Bare.L. Denise (1999) “The Political Interests of Women: Movement Political Reform and Women’s Organizations”, Women in Politics Journal, 55: 99-118.
22
Chowdhury, Elorahalim (2009) “Transnationalism Reversed: Engaging Religion, Development and Women’s Organization in Bangladesh”, Women Studies International Journal,32: 414-423.
23
Cook, M. Margaret (2001) “Women and Political Participation”, Political Science and Politics,34 (2): 221-233.
24
Deranty, Jean (2007) “Politicizing Honneth Ethics of Recognition”, Thesis Eleven journals, 88: 92-111.
25
Fleming, Ted and Finnegan, Fergal (2008) “Honneth and Recognition as Sensitizing Concept for Narrative Analysis: An Irish Suggestion”, Social Though, 1 (2): 40-55.
26
Finley, J. Nancy (1999) “Political Activism and Feminist Spirituality’’, Gender and Religion Journal, 56:158-172.
27
Freedom Hous (2011) Freedom House’s Annual Survey of Political Rights and Civil Liberties Report.
28
Gomez-Garcia, luz (2002) Islamic Feminism: From an Identity-based Response to an Islamic Knowledge Frame, London: Cambridge University.
29
Honneth, Axel (2001) “Recognition or Redistribution? Changing Respective on the Moral Order Society’’, Theory, Culture and Society Journal, 8 (2-3): 43-55.
30
MacCall, Roberts (1992) “Radical Islamism and the Dilemma of Algerian Nationalism: The Embattled Arians of Algiers”, Third World Quarterly, 2: 824-851.
31
McCarthy, T. (2005) Nancy Fraser and Axel Honneth: Recognition or Redistribution? A Political-Philosophical Exchange, Chicago: The University of Chicago Press.
32
Marphy, Mark (2011) “On Recognition and Respect: Honneth Inter-Subjectivity and Education”, Educational Futures Journal, 2 (2).
33
Mernissi, Fatima (1985) Beyond the Veil : Male-Famale Dynamics in Muslim Society, Massachusetts: Schenkman Publishing Company .
34
Moaddel, Mansoor (2011) “Religious Regimes and Prospects for Liberal Politics: Futures of Iran, Iraq and Saudi Arabia”, Futures Journal, 2 (1): 532-544.
35
Moghadam, Valentien (1989) “Revolution, the State, Islam and Women: Gender Politics in Iran and Afghanestan”, Social Text Journal, 22: 40-61.
36
Ragin, Charles (1987) The Comparative Method, London: University of California Press.
37
Rozation, Santi (2006) “The New Burqa in Bangladesh: Empowerment or Violation of Women’s Rights”, Women Studies International Journal, 29: 368-380.
38
Shaikh, Sadiyya (2003) Transforming Feminisms: Islam, Women, and Gender Justice, London: Oxford One World.
39
Tohidi, Nayereh (2001) “Islamic Feminism: Perils and Promises”, News Review Journal, 16: 314-321.
40
Walentine, Jeremy (2001) “The Hegemony of Hegemony”, History of the Human Science Journal, 14 (1): 88-104.
41
Watanabe, Tsutomu (2001) “International Comparison on the Occurrence of Social Movements’’, Journal of Business Research, 60 (7): 806-812.
42
White, C. Sarah (2011) “Women Empowerment and Islam in Bangladesh”, Women Studies International Journal, 33: 334-344.
43
UNDP (2010) Human Development Index, www.UNDP.org.
44
Zalewaski, Marysia (2000) Feminism after Post-Modernism: Theorizing Through Practice, London and New York: Rutledge.
45
ORIGINAL_ARTICLE
چهار محور مطالعات اجتماعی در ایران
جامعهشناسی در دو قرن گذشته تلاش کرده است تا از الگوی تبیینی واحدی در این رشتۀ علمی برخوردار شود. لیکن این تلاشها با موفقیت همراه نبوده است. امروزه تردید وجود دارد که این رشته به دلایل گوناگون از امکان تحقق چنین هدفی برخوردار باشد. طرح نظریة مدرنیتۀ چندگانه نقش کلیدی در پیدایش این تردید داشته است. بر اساس این رویکرد نظری، مدرنیتۀ غربی تنها راه تحول اجتماعی در شرایط کنونی نیست، بلکه یکی از راههای نوسازی اجتماعی است.
این مقاله درصدد طرح مبانی نظری به منظور آغاز تلاش برای تعیین حدود و امکانات مطالعات جامعهشناختی در ایران است. طبیعی است که مطالعات اجتماعی در ایران باید از چارچوبهای خاص خودش برخوردار باشد. به منظور رسیدن به این چارچوب، نخست پنج ویژگی جامعهشناسی از دیدگاه غیراثباتگرایانه تعیین شد. علم جامعهشناسی بر این اساس از خصلت جهانی، گفتمانی، بازتابی، عصری و ایدئولوژیک و سرانجام روایتی برخوردار است. سپس براساس این پنج ویژگی، چهار حوزة دگرگونی اجتماعی، هویت اجتماعی، ایدئولوژی پژوهشی و روشنفکرپژوهی بهمنزلة محورهای اصلی مطالعات مسائل اجتماعی در ایران تعیین شدند.
http://www.jss-isa.ir/article_21434_76776df8d9c803326896d1282ba47818.pdf
2013-07-01
54
76
ایران
جامعهشناسی
مدرنیتۀ چندگانه
دگرگونی اجتماعی
هویت اجتماعی
ایدئولوژی پژوهشی
روشنفکرپژوهی
کرامت اله
راسخ
1
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
AUTHOR
آزاد ارمکی، تقی (1378) جامعهشناسی جامعهشناسی در ایران، تهران: کلمه.
1
شوتسایشل، رینز (1391) مبانی جامعهشناسی ارتباطات، ترجمۀ کرامتاله راسخ، تهران: نی.
2
کنوبلاخ، هوبرت (1390) مبانی جامعهشناسی معرفت، ترجمة کرامتاله راسخ، تهران: نی.
3
قانعیراد، محمدامین و سیاوش قلیپور (1388) «شناخت و علایق انسانی در جامعهشناسی ایران (مطالعة موردی: مجلة انجمن جامعهشناسی ایران 1381- 1385)»، مجلة جامعهشناسی ایران، شماره 2 (10): 3-31.
4
مانهایم، کارل (1380) ایدئولوژی و اتوپیا، مقدمهای بر جامعهشناسی شناخت، ترجمة فریبرز مجیدی، تهران: سمت.
5
مهدی، علیاکبر و عبدالعلی لهسائیزاده (1375) جامعهشناسی در ایران، ترجمة نوشین احمدی خراسانی، چاپ دوم، تهران: توسعه.
6
نراقی، احسان (1362) علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن، چاپ سوم، تهران: بینا.
7
Dahrendorf, R. (2004), Über Grenzen – Lebenserinnerungen, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuchverlag.
8
Eisenstadt, S. N. And W. Schluchter (Ed.) (2002) Early Modernities, New Brunswick, NJ: Transaction Publisher.
9
Eisenstadt, S. N. (2000a) “Multiple Modernities”, Daedalus, 129 (1): 1-29.
10
Eisenstadt, S. N. )1966( Modernization, Protest and Change, Englewood Cliffs, NJ.: Prentice-Hall.
11
Foucault, M. (1991b) Die Ordnung des Diskurses, Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verlag.
12
Kaesler, D. (Hrsg.) (2005) Aktuelle Theorien der Soziologie, Von Shmuel N. Eisenstadt bis zur Postmoderne, München: Beck.
13
Kaesler, D. (Hrsg.) (2006) Klassiker der Soziologie, von Talcott Parsons bis Anthony Giddens, Band II, 5. Auflage, München: Beck.
14
Kaesler, D. (Hrsg.) (2007) Klassiker der Soziologie, von Auguste Comte bis Norbert Elias, Band I, 5. Auflage, München: Beck.
15
Marquard, O. (1986) “Über die Unvermeidlichkeit der Geisteswissenschaften: Vortrag vor der Westdeutschen Rektorenkonferenz“, In Ders., Apologie des Zufälligen, UB 8351, Stuttgart: Reclam.
16
Rasekh, K. (2000) Das politische Denken der Reformisten im Iran 1811-1906, Eine Untersuchung über das politische Denken der iranischen Intellektuellen, Spektrum 71, Münster/Hamburg/London: Lit-Verlag.
17
Scherpe, K. R. And W. Menninghaus (Hrsg.) (1999) Literaturwissenschaft und politische Kultur, Eberhard Lämmert zum 75. Geburtstag, Stuttgart/Weimar: Metzler.
18
Spohn, W. (2011) “An appraisal of Shmuel Noah Eisenstadt’s Global Historical Sociology”, Journal of Classical Sociology, (11): 281-301.
19
ORIGINAL_ARTICLE
موانع رشد جامعه شناسی در خاورمیانۀ سدۀ اخیر
یکی از پیشفرضهای جامعهشناسان تأثیرپذیری تفکر و دانش بشری از شرایط اجتماعی هر دوره است. مقالۀ حاضر به بررسی موانع رشد جامعهشناسی در خاورمیانه تحت تأثیر شرایط سه حوزۀ ساخت سیاسی و حکومت، اقتصاد و حوزۀ اجتماعی ـ فرهنگی طی سدۀ اخیر میپردازد. درباب حکومت و ساخت سیاسی، ظهور حکومتهای اقتدارگرا و ایدئولوژیک شدن قدرت سیاسی از دهۀ 1960 به بعد و خیزش اسلام سیاسی در دهۀ 1970 مهمترین موانع سیاسی فراروی رشد جامعهشناسی بوده است. در حوزۀ اقتصاد، برونزابودن توسعۀ اقتصادی و مسائل ناشی از آن و تمایل سیاستگذاران به پیشبرد مدرنیزاسیونِ فارغ از مدرنیسم اجتماعی موانع اصلی بوده و درباب حوزۀ اجتماعی ـ فرهنگی ضعف جامعۀ مدنی، فقدان حوزۀ عمومی قدرتمند و حلنشدن مشکل تعارض میان سنت و مدرنیته در حوزۀاندیشه و جامعه از جمله موانع اصلی رشد جامعهشناسی در کشورهای خاورمیانه بوده است.
http://www.jss-isa.ir/article_21435_dc098bda4382c5c3088ce3ca70741668.pdf
2013-07-01
77
101
جامعه شناسی
کشورهای خاورمیانه
سیاست
اقتصاد
حوزۀ اجتماعی ـ فرهنگی
کامران
ربیعی
1
دانشجوی دکتری و مدرس دانشگاه اصفهان
AUTHOR
آبراهامیان، یرواند (1383) ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گلمحمدی و ابراهیم فتاحی، چاپ دهم، تهران: نی.
1
آزاد ارمکی، تقی (1378) جامعهشناسیِ جامعهشناسی در ایران، تهران: کلمه.
2
آزاد ارمکی، تقی (1379) اندیشۀ نوسازی در ایران، تهران: دانشگاه تهران.
3
ابوزید، نصر حامد (1383) نقد گفتمان دینی، ترجمۀ حسن یوسفی اشکوری و محمد جواهرکلام، چاپ دوم، تهران: یادآوران.
4
السید، رضوان (1383) اسلام سیاسی معاصر در کشاکش هویت و تجدد، ترجمۀ مجید مرادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
5
ارکون، محمد (1999) الفکر الاصولی و استحاله التأصیل: نحو تاریخ آخر للفکر الاسلامی، ترجمه و تعلیق: هاشم صالح، بیروت: دار الساقی.
6
اینگلهارت، رونالد و پیپا نوریس (1387) مقدس و عرفی: دین و سیاست در جهان معاصر، ترجمۀ مریم وِتر، تهران: کویر.
7
برکات، حلیم (1389) «دین و قدرت در جامعۀ اسلامی معاصر»، در: اسلام و سیاست، عادل ضاهر و حلیم برکات، ترجمۀ عبدالله غلامرضاکاشی، تهران: رخداد نو: 93-113.
8
بروجردی، مهرزاد (1384) روشنفکران ایرانی و غرب، ترجمۀ جمشید شیرازی، چاپ چهارم، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
9
بوردیو، پیر (1388) درسی دربارۀ درس، ترجمۀ ناصر فکوهی، تهران: نی.
10
دورکیم، امیل (1381)دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: مرکز.
11
ریتزر، جورج (1380) نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، چاپ پنجم، تهران: علمی.
12
زاکرمن، فیل (1384) درآمدی بر جامعهشناسی دین، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: لوح فکر.
13
سعید، بابی (1379) هراس بنیادین: اروپامداری و ظهور اسلام گرایی، ترجمۀ غلامرضا جمشیدیها و موسی عنبری، تهران: دانشگاه تهران.
14
سیدمن، استیون (1386) کشاکش آرا در جامعهشناسی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
15
شبانی، مریم (1389) «همۀ مردان مؤسسه: مروری بر تأسیس مؤسسۀ تحقیقات علوم اجتماعی و بنیانگذاران آن درایران»، مهرنامه، سال اول، شمارۀ 5: 40-41.
16
شرابی، هشام (1369) روشنفکران عرب و غرب: سالهای تکوین 1914-1875، ترجمۀ عبدالرحمن عالم، چاپ دوم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
17
شرابی، هشام (1386) «سیاست، چشمانداز و پارادایم»، در: سیاست، نظریه و جهان عرب: نگاه انتقادی، تألیف هشام شرابی و دیگران، ترجمۀ مرتضی بحرانی و همکاران، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی: 82-1.
18
شرابی، هشام (1984) مقدمات لدراسته المجتمع العربی، الطبعه الثالثه، بیروت: الدار المتحده للنشر.
19
شرابی، هشام (1990) النقد الحضاری للمجتمع العربی فی نهایه القرن العشرین، مرکز دراسات الوحده العربیه.
20
عنایت، حمید (1385) سیری در اندیشۀ سیاسی عرب، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.
21
قیصری، علی (1383) روشنفکران ایران در قرن بیستم، ترجمۀ محمد دهقانی، تهران: هرمس و مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها.
22
کامروا، مهران (1378) «تحلیل ساختاری از دولتهای غیر دموکراتیک و آزادسازی سیاسی در خاورمیانه»، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، فصلنامۀ مطالعات خاورمیانه، سال ششم، شمارۀ 4: 141-178.
23
کسرایی، محمدسالار (1384) چالش سنت و مدرنیته در ایران: از مشروطه تا 1320، چاپ دوم، تهران: مرکز.
24
کمالی، مسعود (1381) جامعۀمدنی، دولت و نوسازی در ایران معاصر، ترجمۀ کمال پولادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران (باز).
25
گلوور، دیوید، شیلاف استرابریج و محمد توکل (1387) جامعهشناسی معرفت و علم، ترجمۀ شاپور بهیان و دیگران، تهران: سمت.
26
مارکس، کارل (1381)«گامی در نقد فلسفۀ حق هگل»، در: دربارۀ مسئله یهود / گامی در نقد فلسفۀ حقهگل، ترجمۀ مرتضی محیط، تهران: اختران.
27
موسوعه علماء الاجتماع العراقیین(2004)، www.uluminsania.net .
28
میلانی، محسن (1385) شکلگیری انقلاب اسلامی: از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی، ترجمۀ مجتبی عطار زاده، چاپ چهارم، تهران: گام نو.
29
میلز، سیرایت (1381) بینش جامعهشناختی: نقدی بر جامعهشناسی آمریکایی، ترجمۀ عبدالمعبود انصاری، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
30
نعیم، احمد (1381) نواندیشی دینی و حقوق بشر، ترجمۀ حسنعلی نوریها، تهران: فرهنگ و اندیشه.
31
هابرماس، یورگن (1384) دگرگونی ساختاری حوزۀ عمومی: کاوشی در باب جامعۀ بورژوایی، ترجمۀ جمال محمدی، تهران: افکار.
32
هانتینگتون، ساموئل (1383) «برخورد تمدنها»، در: نظریۀ برخورد تمدنها: هانتینگتون و منتقدانش، ترجمۀ مجتبی امیری، چاپ پنجم، تهران: وزارت امور خارجه: 79-45.
33
Bauchspies, W. K., Croissant, J., Restivo, S. (2006) Science, Technology, and Society: A Sociological Approach. Blackwell Publishing.
34
Bruun, H. and J. Hukkinen (2003) "Crossing Boundaries: An Integrative Framework for Studying Technological Change", Social Studies of Science, 33 (1): 95-116.
35
Bucchi, M. (2002) Science in Society: An Introduction to Social Studies of Science, London: Routledge.
36
Burawoy, M. (2005) "For Public Sociology", The American Sociological Review, 70 (91): 4-22.
37
Collins, H. M. (1983) "The Sociology of Scientific Knowledge: Studies of Contemporary Science", Annual Review of Sociology, 9: 265-85.
38
Collins, R. (1998) The Sociology of Philosophies: A Global Theory of Intellectual Change, Harvard: The Belknap Press of Harvard University Press.
39
Fuchs, S. (1992) The Professional Quest for Truth: A Social Theory of Science and Knowledge, New York: State University Press.
40
Gibbons, M., C. Limoges, H. Nowtony, C. Schwartzman, P. Scott and M. Trow (1994) The New Production of Knowledge: The Dynamics of Sciences and Research in Contemporary Societies, London: Sage Publication.
41
Hess, D. J. (1997) Science Studies: An Advanced Introduction, New York: New York University Press.
42
Ibrahim, S. E. (1997) "Cross-Eyed Sociology in Egypt and the Arab World", Contemporary Sociology, 26 (5): 547-551.
43
Knorr-Cetina, K. (1991) "Merton's Sociology of Science: The First and the Last Sociology of Science?", Contemporary Sociology, 20 (4): 522-526.
44
Lynch, M. (1993) Scientific Practice and Ordinary Action: Ethnomethodology and Social Studies of Science, Cambridge: Cambridge University Press.
45
Nowotny, H., P. Scott and M. Gibbons (2002) Re-Thinking Science: Knowledge and Public in an Age of Uncertinity. Cambridge: Polity Press.
46
Parsons, T. and E. A. Shils (1951) The Social System, Glencone, Illinois: Free Press.
47
ORIGINAL_ARTICLE
َایرانِ اسلامی بانیِ موضوع و انگارة جدید در جامعهشناسی و علوم انسانی
«ایران اسلامی»، به معنیِ خاصی که در این مقاله آمده، میتواند بانی تحول در جامعهشناسی از «حیث موضوعی» و در علوم انسانی از «حیث معرفتی» باشد. تحولِ موضوعی در جامعهشناسی، ناظر به حوزههایی نظیر جامعهشناسی انقلاب، جامعهشناسی دین، جامعهشناسی توسعه، جامعهشناسی سیاسی و مسائل و آسیبهای اجتماعی است. اما تحولِ معرفتی در علوم انسانی به موضع و راهحلی برمیگردد که در قبال معضلِ «بیطرفی در معرفت» اتخاذ خواهد کرد و همچنین به راهکار فرازآمدن بر «انگارة غالب» بهطوری که خود دچار محدودیتهای انگارهای نگردد. این تحول همچنین از «غایاتِ» احتمالاً متفاوتی که برای کسب معرفت دارد و از جهتگیریهای معرفتیِ نهفته در «ذخایر اندیشهایِ» مسلمانان تأثیر خواهد پذیرفت.
http://www.jss-isa.ir/article_21436_1fc7debfec465c314cd4a98f70180cd7.pdf
2013-07-01
102
119
ایران اسلامی
موضوع
انگاره
بیطرفی
رئالیسم معرفتی
علیرضا
شجاعیزند
1
استادیار جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
آرون، ریمون (1370) مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی، ترجمة باقر پرهام، تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
1
حجّاریان، سعید (1380) عرفیشدن دین در سپهر سیاست: از شاهد قدسی تا شاهد بازاری، تهران، طرح نو.
2
روآ، الیویه (1378) تجربة اسلام سیاسی، ترجمة حسن مطیعی امین و محسن مدیرشانهچی، تهران، الهدی.
3
زاکرمن، فیل (1384) درآمدی بر جامعهشناسی دین، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: لوح فکر.
4
شجاعیزند، علیرضا (1382) برهة انقلابی در ایران، تهران: عروج.
5
شجاعیزند، علیرضا (1383) «نقش و عملکرد دین در وضعیت انقلابی»، مجلة جامعهشناسی ایران، دورۀ 5، شمارۀ 3: 66-28.
6
شجاعیزند، علیرضا (1386) «مرور و تکملهای بر مباحث عرفیشدن»،مجلة جامعهشناسی ایران، دورۀ 8، شمارۀ 4: 147-135.
7
شجاعیزند، علیرضا (1387 الف) «نسبت جامعهشناسی دین با الهیات و کلام»، مجلة جامعهشناسی ایران، دورۀ 9، شمارۀ 1: 79-58.
8
شجاعیزند، علیرضا (1387ب) «بازخوانی نقش دین در توسعه با نظر به اغراض تشکیل حکومت اسلامی»، پژوهشنامة متین، سال 10، شمارۀ 41: 68-45.
9
کوزر، لوئیس (1370)زندگی و اندیشة بزرگان جامعهشناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
10
کوهن، تامس (1369) ساختار انقلابهای علمی، ترجمة احمد آرام، تهران: سروش.
11
کیوپیت، دان (1376) دریای ایمان، ترجمة حسن کامشاد، تهران: طرحنو.
12
محمدی، مجید (1377) سر بر آستان قدسی، دل در گرو عرفی، تهران: نقره.
13
وثیق، شیدان (1384) لاییسیته چیست؟ تهران: اختران.
14
همیلتون، ملکلم (1377) جامعهشناسی دین، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: تبیان.
15
Bellah, Robert (1964) “Religious Evolution”, American Sociological Review, 29: 358-74.
16
Bruce, S. (2001) 'Fundamentalism', Key Concepts in the Social Sciences, Maldon, Mass, USA: Polity Press.
17
Berger, Peter. L. (1969) A Rumor of Angels: Modern Society and the Rediscovery of the Supernatural, Garden City N.Y.: Doubleday & Company, Inc.
18
Dobbelaere, Karl (1999) "Towards an Integrated Perspective of the Processes Related to the Descriptive Concept of Secularization", Sociology of Religion, 60 (3): 229-247.
19
Kazemipur, Abdolmohammad & Ali Rezaei (2003) “Religious Life under Theocracy: The Case of Iran”, Journal for the Scientific Study of Religion, 42 (3): 347–361.
20
Lambert, Yves. (1999) “Religion in Modernity as a New Axial Age: Secularization or New Religious Forms”, Sociology of Religion, 60 (3): 303–33.
21
Robertson, Roland (ed.) (1969) Sociology of Religion, England: Penguin.
22
Skocpol, Theda (1982) “Rentier State & Shi'a Islam in the Iranian Revolution”, Theory and Society, 11 (3): 265-283.
23
Weber, Max (1970) “The Social Psychology of the World Religions”, in: H. Gert and C. W. Mills (eds.) From Max Weber: Essays in Social Theory, London: Rutledge.
24
Wilson, Bryan (1979) Contemporary Transformation of Religion, Oxford: Clarendon Press.
25
Woodhead, Linda & Paul Heelas (2000) Religion in Modern Times, Oxford: Blackwell.
26
ORIGINAL_ARTICLE
نظریۀ اجتماعی در انگارۀ اجتماعی معاصر ایران
در این مقاله با طرح مفهوم «انگارۀ اجتماعی» و «نظریۀ اجتماعی» و بیان نسبت میان آنها تلاش میشود تاریخ اندیشۀ اجتماعی معاصر ایران مورد بازخوانی انتقادی قرار گیرد. آنچه اندیشۀ اجتماعی دوران معاصر ایران را از پیش از آن متمایز میسازد، واردشدن تأملاتی نظاممند دربارۀ «امر اجتماعی» است که بسیار متفاوت با اندیشههای اجتماعی پیشین در تاریخ اندیشۀ ایران بوده و به همین اعتبار از آن با عنوان «نظریۀ اجتماعی» نام برده میشود. نظریۀ اجتماعی حدود یک سده پیش، از غرب و توسط اندیشهورزان ایرانی و از راه ترجمه وارد فضای بیناذهنی ایرانیان شده است؛ فضایی که مختصات آن با کمک مفهوم «انگارۀ اجتماعی» ترسیم خواهد شد. در این مقاله تلاش میشود تا به نسبت میان نظریۀ اجتماعی و انگارۀ اجتماعی معاصر ایران پرداخته شود.
نظریۀ اجتماعی محصول لحظهای است که امر اجتماعی موضوع تفکر واقع شد و از این رو است که در توضیح نظریۀ اجتماعی توجه به این لحظه ضروری است. انگارۀ اجتماعی شیوهاى است که توسط آن افراد جامعه خود را در تاریخ جاى مىدهند تا انتظارات معطوف به آینده، میراث سنتهاى گذشته و ابتکاراتشان را در زمان حال به یکدیگر پیوند بزنند.
دوران معاصر تاریخ ایران، دوران مواجهۀ انگارۀ اجتماعی ایرانیان با انواع نظریههای اجتماعی سنتهای مختلف غربی است. نظریه هایی که در کوشش برای توضیح دادن امر اجتماعی زمانمند غرب تدوین شدهاند توسط اندیشهورزان ایرانی وام گرفته میشوند تا امر اجتماعی اکنون ایران را به فهم درآورند. این وامگیری با قطع ارتباط میان حیات ذهنی و حیات اجتماعی، توهم توضیح و تبیین حیات اجتماعی را ایجاد کرده و در این مقاله به پیامد این وامگیری که در قالب اندیشۀ اجتماعی معاصر ایران قابل پیگیری است، برای انگارۀ اجتماعی معاصر ایران پرداخته میشود. بازخوانی انتقادی این اندیشه میتواند با به دست دادن توضیحی از وضعِ حالِ اندیشۀ اجتماعی به طور خاص و انگارۀ اجتماعی به طور عام، راه را برای گذار به تدوین نظریۀ اجتماعی ناظر بر امر اجتماعی اکنون ایران هموار گرداند.
http://www.jss-isa.ir/article_21437_6ee13a6c638aefd411779738af0d754f.pdf
2013-07-01
120
144
انگارۀ اجتماعی
نظریۀ اجتماعی
اندیشۀ اجتماعی
حیات ذهنی
حیات اجتماعی
ثمره
صفیخانی
1
کارشناس ارشد جامعهشناسی دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
آرون، ریمون (1366) مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
1
آزادارمکی، تقی (1387) «آموزش جامعهشناسی در ایران، مشکلات و فرصتها»، مجلۀ آموزش عالی ایران، شمارۀ 1: 32-7.
2
اسکیدمور، ویلیام (1387) تفکر نظری در جامعهشناسی، ترجمۀ علیمحمد حاضری و دیگران، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
3
انسار، پیر (1381) ایدئولوژیها، کشمکشها و قدرت، ترجمۀ مجید شریف، تهران: قصیدهسرا.
4
ایگلتون، تری (1381) درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمۀ اکبر معصوم بیگی، تهران : آگاه.
5
برزین، سعید (1377) جناحبندی سیاسی در ایران، تهران: مرکز.
6
برگر، پیر و توماس لوکمان (1375) ساخت اجتماعی واقعیت، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران: علمی و فرهنگی.
7
بنتون، تد و یان کرایب (1389) فلسفۀ علوم اجتماعی؛ بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمۀ شهناز مسمیپرست و محمود متحد، تهران: آگاه.
8
ثقفی، مراد (1385) «گذار از کویر: روشنفکران ایران پس از انقلاب اسلامی»، گفتگو، شمارۀ 46: 28-45.
9
حجاریان، سعید (1379) «تحول گفتمان ترقی در اندیشۀ روشنفکران دینی»، چالش، شمارۀ 6: 8-22.
10
ریکور، پل (1381) «ایدئولوژی و اتوپیا»، نامۀ مفید، شمارۀ 32: 1-12.
11
زیباکلام، صادق (1380) هاشمی رفسنجانی و دوم خرداد، تهران: روزنه.
12
سروش، عبدالکریم (1370) قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: صراط.
13
سیدمن، استیون (1388) کشاکش آرا در جامعهشناسی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
14
شارون، جوئل (1388) ده پرسش از دیدگاه جامعهشناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
15
شریعتی، علی (1377) مذهب علیه مذهب، تهران: چاپخش.
16
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1372) مجموعۀ مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی سالهای 63-67. تهران: ادارۀ کل قوانین و مقررات کشور.
17
صمدی، هادی (1389) ساختار نظریههای علمی در علوم طبیعی و علوم اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
18
طباطبایی، سیدجواد (1379) ابن خلدون و علوم اجتماعی، تهران: طرح نو.
19
عشوندی، مهرداد (1385) «جامعهشناسی در ایران»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 8: 13-10.
20
کاشی، محمدجواد (1379) جادوی گفتار، تهران: آیندهپویان.
21
کمالی، علیاکبر (1374) بررسی مفهوم جامعهپذیری، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
22
گولدنر، آلوین (1383) بحران جامعهشناسی غرب، ترجمۀ فریده ممتاز، تهران: شرکت سهامی انتشار.
23
مانهایم، کارل (1380) ایدئولوژی و اتوپیا: مقدمهای بر جامعهشناسی شناخت، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران: سمت.
24
مهدوی، یحیی (1341) جامعهشناسی یا علمالاجتماع (مقدمات و اصول)، تهران: دانشگاه تهران.
25
مهدی، علیاکبر و عبدالعلی لهساییزاده (1375) جامعهشناسی در ایران، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی، تهران: توسعه.
26
نراقی، احسان (1348) «هدف و روش تحقیقات اجتماعی در ایران»، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 3: 25- 9.
27
هاشمی، محمدمنصور (1385) دین اندیشان متجدد، تهران: کویر.
28
Kenneth, H. T. (2005) “From the Imaginary to Subjectivation: Castoriadis and Touraine on the Performative Public Sphere”, Thesis Eleven, 83: 42-60.
29
Smith, D. (2004) “Ideology, Science and Social Relations: A Reinterpretation of Marx’s Epistemology”, European Journal of Social Theory, 7: 445-462.
30
Strauss, C. (2006) “The Imaginary, Anthropological Theory, (Vol.6), 3: 322-344.
31
Taylor, C. (2002) “Modern Social Imaginaries”, Public Culture, (Vol. 14), 1: 91-124.
32
ORIGINAL_ARTICLE
انعکاس آرای میشل فوکو در اندیشۀ اجتماعی– سیاسی متفکران مسلمان
امروزه، اندیشۀ میشلفوکو به دلیل تازگی روش و نگاه واژگونه به مسائل اجتماعی، با استقبال چشمگیری روبهرو شده؛ بهنحویکه پژوهشگران علوم انسانی ایران و سایر کشورهای جهان، در مطالعات و بررسیهای خود تحت تأثیر مبانی و اندیشۀ فوکو قرار گرفتهاند. امّا مسئلۀ عمدهای در بهرهگیری متفکران مسلمان وجود دارد، بیتوجهی به اقتضائات و فضاهای فکری- فرهنگی جامعۀ اسلامی ایران است که این امر انحراف از مسیر مناسبِ فضاهای فکری- فرهنگی در تبیین مسائل اجتماعی- سیاسی را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین، در این نوشتار با توجه به رویکرد انتقادی جامعهشناسی، مهمترین و اصلیترین هدف، ارائۀ فهمی صحیح و درخور شأن پژوهشگران علوم انسانی با توجه به اقتضائات و فضاهای فکری- فرهنگی جامعۀ اسلامی ایران است و برای دستیابی به این مهم، از یکسو، به بررسی و ارزیابی انتقادی مبانی اندیشۀ فوکو و از سوی دیگر، مطالعۀ موردی آرای چندتن از پیروانش پرداختیم. در آخر، آنچه این پژوهش انتقادی و بررسی توصیفی- تحلیلی بدان دست یافت آن بود که انطباق یا تلفیق آرای فوکو، به دلیل مبانی نسبیگرایانه و رد معنا و حقیقت ثابت، با مبانی اندیشهای دین سازگار نیست، امّا از آن جهت که ما را متوجه امری بیرونی مینماید مطلوب است و میتواند مورد توجه ما باشد، امّا باید دقت کنیم که اسیر زمینهها و تاریخیگرایی نشویم.
http://www.jss-isa.ir/article_21438_753080a3fa603b844894f07369b84cdc.pdf
2013-07-01
145
168
میشل فوکو
مبانی اندیشه
هستیشناسی
انسانشناسی
روششناسی
رویکرد انتقادی
الهام
نصیریپور
1
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
احمدی، بابک (1377) مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، تهران: مرکز.
1
احمدی، بابک (1384) کار روشنفکری، تهران: مرکز.
2
اسمارت، بری (1385) میشل فوکو، ترجمۀ چاوشیان، تهران: اختران.
3
افروغ، عماد (1387) گفتگو ابزار یا گفتمان، تهران: سورة مهر.
4
برنز، اریک (1373) میشل فوکو، ترجمۀ بابک احمدی، تهران: کیهان.
5
بشیریه، حسین (1379) "مقدمه"، در هیوبرت دریفوس و پل رابین، میشل فوکو فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نی.
6
بنتون، تد و یان کرایب (1386) فلسفۀ علوماجتماعی، ترجمۀ شهناز مسمیپرست و محمود متحد، تهران: آگه.
7
بهروزلک، غلامرضا (1383) «اسلامگرایی و نابسندگی تحلیلهای غربی»، زمانه، شماره30، 3: 90-99.
8
تاجیک، محمدرضا (1378) گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: فرهنگ گفتمان.
9
تاجیک، محمدرضا (1379) جامعۀ امن در گفتمان خاتمی، تهران: نی.
10
تاجیک، محمدرضا (1378) «گفتمان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، مجموعة مقالات، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
11
تاجیک، محمدرضا (1379) «پارادوکس امنیت ملی و تکثرگرایی(گفتگو)»، مجلة علوم سیاسی، شماره 9.
12
تاجیک، محمدرضا (1385) «نظریه گفتمان و مطالعات اسلامی»، مجله علوم سیاسی، شماره 35: 261-284.
13
تاجیک، محمدرضا (1377) «کالبدشکافی سیاسی انتخابات»، روزنامۀ ایران 24/ 4/1377.
14
جلائیپور، حمیدرضا و جمال محمدی (1387) نظریههای متأخر جامعهشناسی، تهران: نی.
15
جوادی آملی، عبدالله (1382) «حق و تکلیف در اسلام»، مجله حکومت اسلامی، شماره 3: 30-72.
16
خالقی، احمد (1382) قدرت زبان زندگی روزمره در گفتمان فلسفی سیاسی معاصر، تهران: گام نو.
17
دایک، تون آدریانوس فان (1382) مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمانکاوی انتقادی، ترجمۀ غلامرضا کاشی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
18
دریفوس و دیگران (1376) هرمنوتیک مدرن، ترجمۀ بابک احمدی، تهران: مرکز.
19
دریفوس، هیوبرت و پل رابینو (1379) میشل فوکو فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نی.
20
رستمیزاده، رضا (1385) دانشپژوهی و حقیقتگرایی در اسلام، www.bashgah.net21/ 5/ 1385.
21
سایر، آندرو (1385) روش در علوم اجتماعی رویکردی رئالیستی، ترجمۀ عماد افروغ، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
22
ضیمران، محمد (1380) اندیشههای فلسفی در پایان هزارۀ دوّم، تهران: هرمس.
23
ضیمران، محمد (1381) میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: هرمس.
24
ضیمران، محمد (1379) «انسان مدرن در بند نظارت فراگیر: مروری بر اندیشه میشل فوکو...»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 36- 37: 43-47.
25
علیزاده، عبدالرضا و دیگران (1383) جامعهشناسی معرفت: جستاری در تبیین رابطه ساخت و کنش اجتماعی و معرفتهای بشری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
26
فوکو، میشل (1374) حقیقت و قدرت، ترجمۀ بابک احمدی، تهران: مرکز.
27
فوکو، میشل و دیگران (1376) خرد و سیاست، ترجمۀ عزتالله فولادوند، تهران: طرح نو.
28
فوکو، میشل (1380) نظم گفتار، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: آگه.
29
فیرحی، داوود (1378) قدرت دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نی.
30
فیرحی، داوود (1382) «تأملاتی در تعاملات علم و تمدن (مناظره)»، مجلة پژوهش و حوزه، شماره 15: 2-52.
31
فیرحی، داوود (1386) کاربرد روششناسی فوکو در مطالعات اجتماعی، همایش آنانکه میاندیشند (کانون اندیشۀ جوان، دانشگاه تهران)، 29/ 7 / 1386.
32
کدیور، جمیله (1379) تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران، تهران: طرح نو.
33
کچویان، حسین (1384) تطورات گفتمانهای هویتی ایران، تهران: نی.
34
کچویان، حسین (1386) فوکو و بازنمایی بنبست جامعۀ مدرن، همایش آنانکه میاندیشند، ، 29/ 7 / 1386.
35
کچویان، حسین (بیتا) «سوژهای ضد سوژه باوری»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارة 90-91: 10-14.
36
کرایب، یان (1386) نظریۀ اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: آگه.
37
کوزنزهوی، دیوید (1380) فوکو در بوتۀ نقد، ترجمۀپیام یزدانجو، تهران: مرکز.
38
لچت، جان (1377) پنجاه متفکر بزرگ معاصر از ساختارگرایی تا پسامدرنیته، ترجمۀ محسن حکیمی، تهران: خجسته.
39
ماتیوز، اریک (1378) فلسفه فرانسه در قرن بیستم، ترجمۀ حسینعلی نوذری، تهران: گام نو.
40
مصباح، محمدتقی (1377) حقوق و سیاست در قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
41
هابرماس، یورگن (1380) راه برون رفتن از فلسفۀ سوژه خرد ارتباطی در مقابل خرد سوژه محور، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: گام نو.
42
هالند، ریچارد (1380) ابرساختارگرایی، ترجمۀ فرزان سجودی، تهران: حوزه هنری.
43
Foucault, Michel (1972) The Archaeology of Knowledge, London: Tavistock Publication.
44
Rorty, Richard (1986) Foucault and Epistemology, Basil Blackwell.
45
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل جامعه شناختی سلفی گری به مثابۀ یکی از منابع هویت ساز در کردستان ایران
با پایان جنگ سرد و عقبنشینی سوسیالیسم دربرابر نظام سرمایهداری و شکست روند نوسازی در بین دولتهای جهان اسلام، زمینه برای رشد فکری جریانی ایدئولوژیک و سیاسی در خاورمیانه با عنوان اسلام مقاومت مهیا شد. اگرچه این جریان بدون توجه به مرزهای جغرافیایی و ملی در سراسر جهان حضور پیدا کرده است، به دلیل شرایط سیاسی و مذهبی در برخی مناطق حضوری پررنگتر و مؤثرتر داشته است. بعد از حملۀ نیروهای ائتلاف در سال 2003 میلادی به عراق، مناطق کردنشین عراق و ایران از جمله مناطقی هستند که این جریان فکری و اجتماعی را با عنوان سلفیگری در بین خود پذیرفتهاند. این مقاله درصدد است که ضمن معرفی این جریان اجتماعی و تقسیمات درونی آن، به چرایی و چگونگی تبدیل سلفیگری به منبعی هویتی برخی از کردهای اهل سنت ایران بپردازد. بدینمنظور، مقاله با بهرهگیری از روش مطالعۀ موردی و استفاده از تکنیک مشاهدۀ همراه با مصاحبه و کدگذاری نظری و مضمونی در میان جمعیت هدف، به گردآوری اطلاعات مورد نیاز در نظام معنایی و جهانبینی و تفکر اجتماعی کردهای سلفی ایران پرداخته است. نتایج نشان میدهد که تفکر سلفی
حول محور مفاهیمی همچون توحید، تکفیر، جهاد، طاغوت، آرمانگرایی، شمولیت دین و... شکل گرفته است. همچنین ساختار و چگونگی سازماندهی سلفیهای کرد ایران را میتوان در قالب چهار گروه جهادیهای رادیکال، جهادیهای میانهرو، غیرجهادیهای سنتی و غیرجهادیهای محافظهکار مقولهبندی کرد. در نهایت و با بهرهگیری از اطلاعات به دست آمده به نظر میرسد سلفیگری با تأکید بر مفهوم اعتراض به وضع موجود، با تأکید و پایبندی بر گذشتۀ آرمانی اسلام و با داشتن برچسب تندروی و بنیادگرایی، در واقع نوعی هویت مقاومت مبتنی بر مفهوم شمولیت دین در برابر گفتمان غالب و سکولار جامعۀ کُرد را مطرح میکند و بدین وسیله آن را برای دیگران به نمایش میگذارد.
http://www.jss-isa.ir/article_22696_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-07-01
4
29
سلفی گری
گروههای اسلامی جهادی
گروههای اسلامی غیرجهادی
هویت مقاومت
منصوره
اعظم آزاده
1
دانشیار دانشگاه الزهرا
AUTHOR
هاوژین
بقالی
2
. دانشجوی دکتری مدرسة علوم اجتماعی پاریس
AUTHOR