معصومه شفعتی؛ محمدجواد زاهدی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 107-139
چکیده
رابطة پزشکـ بیمار یکی از مسئلهبرانگیزترین انواع روابط اجتماعی است. باوجود اشتراکهای جهانی دربارة این مفهوم، تفاوتهای زیاد دراینزمینه جوامع را ازهم متمایز میکند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة پزشک و بیمار از دید بیماران و به روش "نظریهپردازی دادهمحور" انجام شده است. اطلاعات ازطریق مصاحبة نیمهساختیافته با 21 بیمار ...
بیشتر
رابطة پزشکـ بیمار یکی از مسئلهبرانگیزترین انواع روابط اجتماعی است. باوجود اشتراکهای جهانی دربارة این مفهوم، تفاوتهای زیاد دراینزمینه جوامع را ازهم متمایز میکند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة پزشک و بیمار از دید بیماران و به روش "نظریهپردازی دادهمحور" انجام شده است. اطلاعات ازطریق مصاحبة نیمهساختیافته با 21 بیمار مراجعهکننده به مطبهای خصوصی متخصصان زنان و زایمان شهر اهواز و مشاهدة جریان مشاورههای پزشکی در این مطبها جمعآوری و به روش کدگذاری نظری تحلیل شده است.
براساس تحلیل کدگذاری باز و محوری پنجمقولة "ویزیت گروهی"، "محدودیت زمانی"، "تعداد زیاد بیماران"، " آمادهنبودن بیماران" و "رفتار اجتنابی پزشکان" بهمثابة شرایط علّی "رابطة غیرمشارکتی و درمانمحور" بهدست آمد که الگوی ارتباطی غالب میان پزشک و بیمار در قلمرو تحقیق حاضر شناخته شد. شرایط میانجی نیز در محدودهای وسیعتر درقالب فرهنگ، الگوهای ذهنی، آگاهی و اقدامات حمایتی مادی تحت بررسی قرار گرفت "که ازآنمیان، "تحصیلات" نقش بسیار پررنگی را ایفا میکرد. بیماران دربرابر پدیدة محوری راهبردهای "سازگاری"، "تحمل"، "خودیاری" و "ضدیت" را اتخاذ میکنند که مهمترین پیامدهای آنها "افزایش خطای پزشکی"، "آسیب مادی و روانی"، "دلسردی از همکاری" و "خوددرمانی" است و اگر برای بهبود این رابطه تدبیری اندیشیده نشود، چرخة تولید و "بازتولید رابطهای نابرابر" همچنان به حیات خود ادامه میدهد.مطالعه در زمینة رابطة پزشک و بیمار در کشور میتواند برای بنانهادن الگوی ارتباطی پزشکـ بیمار مقتضی جامعه و فرهنگ ایرانی رهنمون شود. ازآنجاکه پدیدة ویزیت گروهی درحال حاضر در ایران و بهویژه در مطبهای خصوصی متخصصان زنان و زایمان رو به افزایش است، تحقیقات بیشتری دراینزمینة خاص لازم است؛ چراکه با توجه به یافتههای این تحقیق، تأثیر زیادی بر رابطة پزشک-بیمار و نحوة عملکرد بیماران میگذارد.