محمدرضا پویافر؛ مهشید رضایی
چکیده
همه‌گیری کرونا بسیاری از حوزه‌های اجتماعی از جمله دین را به چالش کشید. در این میان، زیارت‌ها و زیارتگاه‌ها، نیز چالشی مهم را در دوران همه‌گیری کرونا تجربه کردند. در این پژوهش به نحوه مواجهه چهار آیین زیارتیِ پیاده در جهانِ مسیحی و مسلمان پرداخته شد تا به‌نوعی مواجهه دین‌داران و اشتیاق آنها به زیارت در یک بحران زیستی، موردمطالعه ...
بیشتر
همه‌گیری کرونا بسیاری از حوزه‌های اجتماعی از جمله دین را به چالش کشید. در این میان، زیارت‌ها و زیارتگاه‌ها، نیز چالشی مهم را در دوران همه‌گیری کرونا تجربه کردند. در این پژوهش به نحوه مواجهه چهار آیین زیارتیِ پیاده در جهانِ مسیحی و مسلمان پرداخته شد تا به‌نوعی مواجهه دین‌داران و اشتیاق آنها به زیارت در یک بحران زیستی، موردمطالعه قرار گیرد. گوادالوپ در مکزیک، فاطیما در پرتغال، کامینو دِسانتیاگو در اسپانیا و پیاده‌روی اربعین در عراق، چهار آیین پیاده‌روی موردمطالعه را تشکیل داده‌اند. روش پژوهش روش اسنادی به کمک گردآوری اطلاعاتی از برگزاری آیین‌های پیاده‌روی موردمطالعه در دوران همه‌گیری کرونا است. این اطلاعات از پایگاه‌های اطلاعاتی و خبری گردآوری و پس از طبقه‌بندی، مورد مقوله‌بندی و تفسیر کیفی قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که هیچ‌یک از چهار آیین مورد بررسی، در دوران همه‌گیری کرونا کاملاً، تعطیل نشده، اما با محدودیت‌هایی مواجه بوده‌اند. این محدودیت‌ها در مورد اربعین در کمترین حد بود. اما سه زیارت دیگر به‌ویژه فاطیما و گوادالوپ با کمترین میزان زائر با استفاده از ظرفیت‌های زیارتِ مجازی و آنلاین برگزار شده است. در سه آیین پیاده‌روی مسیحی، دولت‌ها و مقامات بهداشتی در کنار مقامات کلیسا، به طور کامل، محدودیت‌های سختی را برای حضور زائران اعمال کردند. اما در مورد پیاده‌روی اربعین، هرچند یک همراهی و همکاری مناسب بین مرجعیت تشیع در ایران و عراق با نظرات مسئولان بهداشت و درمان و جود داشت، اما زائران در سطحی وسیع و به دلیل باورِ به عدم بیماریِ زائرِ اربعین، دستورالعمل‌ها و نکات بهداشتی را نقض کرده‌اند.