اصغر مولائی
چکیده
حقوق بشر از الزامات حیات بشری در هر جامعهای است که در منشور حقوق بشر سازمان ملل متحد و منشور حقوق بشر اسلامی و نیز حقوق شهروندی اغلب کشورها و نهادها بر مواد آن تأکید شده است. افراد بیخانمان از جمله گروه‌های آسیبدیدۀ اجتماعی‌اند. ساماندهی این افراد اعم از متکدّیان، معتادان، بی خانمان‌ها، و کارتن خواب‌ها در شهر تهران با ...
بیشتر
حقوق بشر از الزامات حیات بشری در هر جامعهای است که در منشور حقوق بشر سازمان ملل متحد و منشور حقوق بشر اسلامی و نیز حقوق شهروندی اغلب کشورها و نهادها بر مواد آن تأکید شده است. افراد بیخانمان از جمله گروه‌های آسیبدیدۀ اجتماعی‌اند. ساماندهی این افراد اعم از متکدّیان، معتادان، بی خانمان‌ها، و کارتن خواب‌ها در شهر تهران با احداث گرمخانههایی انجام میشود که علاوه بر کمتوجهی به برخی مواد حقوقی، مسائل دیگری نیز بویژه برای سایر شهروندان و محلههای مجاور گرمخانهها ایجاد شده است. هدف این پژوهش تبیین ابعاد، شاخصها، مسائل، و راهبردهای تحقق حقوق شهروندی افراد بیخانمان است که در ارتباط با گرمخانههای شهر تهران بویژه گرمخانۀ خاوران انجام میشود. پژوهش حاضر با رویکرد کمّی و کیفی، با روش تحقیق پیمایشی و تحلیلی و پژوهش میانرشتهای و با استفاده از شیوههای مطالعۀ اسنادی و کتابخانهای و پژوهش‌های موردی و توزیع پرسشنامه انجام شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که مهم‌ترین شاخصهای حقوق بیخانمان‌ها عبارتند از: حق حیثیت و حقوق یکسان، زندگی و آزادی و امنیت، تساوی حقوق با دیگران، تشکیل خانواده، تأمین اجتماعی، حق برگزیدن آزادانۀ کار، استراحت و استفاده از ایام فراغت، سطح زندگانی، سلامت و رفاه او و خانوادهاش، تعلیم و تربیت، شرکت در اجتماع، رشد آزاد و کامل شخصیت. ساماندهی افراد آسیبدیدۀ اجتماعی یکی از وظایف نهادهای اجتماعی و مدیریت شهری می‌باشد. احداث گرمخانهها با ساماندهی افراد بیخانمان و تأمین بخشی از حقوق بشر و حقوق شهروندی آنها (از قبیل ایجاد سرپناه، تأمین آب و غذا، ایمنی، امنیت و بهداشت) از مرگ و میر آنها در هوای سرد و در اثر بیخانمانی، جلوگیری میکند. اما برخی گرمخانهها از جمله گرمخانۀ خاوران مشکلات و آسیبهای جانبی برای سایر شهروندان بویژه ساکنان محلههای پیرامون گرمخانه ایجاد میکند. زبالهگردی، خرده سرقت، مصرف مواد مخدر، و حضور نامرتب در فضاهای همگانی از جمله فعالیت‌های بیخانمان‌ها و معتادان مددجوی گرمخانهای است که موجب سلب اسایش و آرامش سایر شهروندان میشود.